Bilgisayar Nasıl Kullanılır
Bazı araştırmalar, bilgisayar kullanırken yanlış çalışma alışkanlıkları, uzun süre yazı yazma, stresli çalışma ortamları ve ilişkilerinin çeşitli sağlık sorunlarına neden olabileceğini ortaya koyuyor.
Bu tür rahatsızlıkların belirtileri ellerde, bileklerde, kollarda, omuzlarda, boyunda ve sırtta sızı, ağrı veya hassasiyet; uyuşukluk, yanma veya ürperme; acı, zonklama veya şişlik; tutulma veya kasılma; halsizlik veya isteksizlik olarak ortaya çıkabiliyor. Bu belirtiler yazı yazma sırasında, fare kullanırken ve hatta elle çalışılmayan zamanlarda hissedilebiliyor ve gece uykudan uyandırabiliyor. Bilgisayar kullanımıyla ilgili olduğu düşünülen bu tür belirtilerle karşılaşılması durumunda hemen uzman bir doktora başvurulması gerekiyor. Uzmanlar, sorun ne kadar erken teşhis ve tedavi edilirse, kalıcı rahatsızlıklara yol açma olasılığının da o kadar az olacağını belirtiyor. İşyerinde, okul veya evde bulunan bilgisayarı ortaklaşa kullananların her oturduğunda çalışma ortamını kendi ihtiyaçlarına göre ayarlaması gerektiğini belirten uzmanlar, şu bilgileri veriyor:
"Rahat çalışma ortamınıza uygun düzeni sağlamak için ne gerekiyorsa yapın. Duruş, aydınlatma, mobilya, işin organizasyonu ve diğer çalışma koşullarıyla birlikte alışkanlıklarınız, çalışırken kendinizi nasıl hissettiğinizi ve iş veriminizi etkileyebilir. Vücudunuzun pozisyonunu ve çalışma araçlarınızı ayarlayın. Sık sık kısa molalar verin. Hareket edebilmek için işlerinizi çeşitlendirin; bütün gün aynı pozisyonda oturmaktan kaçının. Uzun süre hareketsiz oturmak rahatsızlık ve kas yorulmasına yol açabilir. Duruşunuzu değiştirmek, omurganız, eklemleriniz, kaslarınız ve kan dolaşımınız, kısacası bedeninizin birçok bölgesi için faydalıdır. Hissedeceğiniz en küçük bir gerilimi, acıyı veya rahatsızlığı dikkate alıp, vakit kaybetmeden rahatlamaya çalışın.
Tıbbi bakım gerektirecek her türlü durumu ve bilinen diğer sağlık faktörlerini dikkate alın. Çalışma alışkanlıklarınızı sağlığınızı gözetecek şekilde değiştirin. Otururken ayakların yere sağlam ve rahatça bastığından emin olun. Ayakların yerde rahatça durmasını sağlamak için ayarlanabilir masa ve sandalye veya bir ayak desteği kullanın. Sandalyenizi vücudunuza tam destek olacak şekilde kullanın. Ağırlığınızı eşit olarak dağıtın ve sandalyenin oturma yerini ve arkalığını vücudunuza destek olacak şekilde kullanın. Sandalyenizin arkalığı ayarlanabiliyorsa, arkalığı omurganızın alt kısmının doğal eğimine uyacak şekilde ayarlayın.
Kas gerilmesini en aza indirmek için omuzlar gevşek, kaldırılmamış veya aşağı indirilmemiş olmalı, dirsekler de klavye yüksekliğine göre rahat bir şekilde yerleştirilmiş olmalıdır. Dirsekleri klavyenin orta sırasıyla aynı hizada olacak şekilde (Caps Lock tuşunun olduğu sıra) yerleştirin. Yazarken veya işaretleme aygıtı kullanırken, önkollarınızı, bileklerinizi ve ellerinizi doğal rahat ortamlarında tutun. Rahat çalışma bölgenizi bulmanın bir yolu da kollarınızı, bileklerinizi ve ellerinizi yanlarda tamamen rahat bırakarak nasıl durduklarına bakmaktır. Yazmak için kaldırdığınızda bu pozisyonlara yakın tutun, bileklerinizi özellikle sık sık veya uzun süre çok fazla yukarı, aşağı, içe veya dışa kıvırmamaya dikkat edin. Uzun süre bilgisayarla çalışmak gözlerin aşırı yorulmasına ve tahriş olmasına yol açar. Bu nedenle gözlerinizi sık sık dinlendirin. Düzenli olarak gözlerinizi monitörden uzaklaştırıp uzaktaki bir noktaya odaklayın.
Bu aynı zamanda, gerinmek, derin nefes almak ve gevşemek için iyi bir fırsat olabilir. Monitörünüzü, gözlüklerinizi veya kontak lenslerinizi temiz tutun. Gözlerinizin sağlam olduğundan emin olmak için düzenli olarak uzman doktora kontrol ettirin. Monitörünüzü uygun biçimde yerleştirip açısını ayarlarsanız, göz yorgunluğunu, boyun, omuz ve sırt ağrılarını azaltabilirsiniz. Monitörünüzün yüksekliği omuzlarınızı kasmamanıza ve başınızın rahat bir pozisyonda durmasına olanak sağlamalıdır. Monitörü, metnin en üst satırı göz hizanızın hemen altına gelecek biçimde yerleştirerek rahat edebilirsiniz. Klavye, fare ve diğer giriş aygıtlarını, çalışırken vücudunuz gevşek ve rahat bir pozisyonda olacak biçimde yerleştirin. Telefonu başınızla omzunuz arasında sıkıştırarak kullanmak boyun, omuz ve sırt rahatsızlıklarına neden olabilir. Telefonunuzu çok kullanıyorsanız, kulaklık kullanmayı deneyin veya telefonu diğer elinizle tutacak biçimde yerleştirin."
TAŞINABİLİR BİLGİSAYARDA RAHAT ÇALIŞMA ORTAMI SAĞLAMAK
Uzmanlar, taşınabilir bilgisayar kullanırken rahat bir çalışma ortamı sağlamanın, masaüstü bilgisayar kullanımına göre daha fazla çaba gerektirdiğini ifade ediyor. Bu nedenle bedenin vereceği rahatsızlık işaretlerine karşı uyanık olunması gerektiğini kaydeden uzmanlar, "Taşınabilir bilgisayar kullanırken omuzlarınızı ve boynunuzu gevşek bırakın ve başınızı da omuzlarınız üzerinde dengede tutun. Taşınabilir bilgisayar dizlerinizin üzerine koyup çalışıyorsanız, ekranı yükseltmek için bacaklarınızın üzerine bir destek (örneğin çanta, yatak masası, kalın bir kitap) koyun. Yazma stilinizi gözlemleyin, yazarken ellerinizi ve parmaklarınızı nasıl kullandığınıza dikkat edin.
Parmaklarınızı gereksiz yere kasıp germeyin. Yazarken tuşlara sert mi, yumuşak mı dokunduğunuza dikkat edin. Tuşlara basmak için asgari miktarda kuvvet kullanın.
Klavyenizin orta sırasına uzak olan tuşlara erişmek için, parmaklarınızla uzanmaya çalışmak yerine kolunuzun tümünü uzatın. Ctrl+C veya Alt+F gibi iki tuşa aynı anda basarken, her iki tuşa da aynı anda basmak için tek elinizin parmaklarını zorlamak yerine iki elinizi birden kullanın. Elinizi hafif alıştırın. Tuşlara çok kuvvetli basıyorsanız, biraz daha hafif basmaya çalışın. İki parmakla tuşlara bakarak yazma sırasında boyun öne doğru eğilmek zorunda kalır. On parmak yazmayı öğrenin, böylece klavyeye fazla bakmanıza gerek kalmaz" şeklinde konuşuyor. Bilgisayar kullanırken, şu noktalara özellikle dikkat edilmesi gerekiyor:
"Tuşlara vurmaktan, gereğinden fazla kuvvetli basmaktan kaçının. Fare, izleme topu veya başka bir işaretleme aygıtını kullanırken, gevşek bir şekilde tutun ve tuşları hafif bir dokunuşla tıklatın. Elinizi ve parmaklarınızı aktif olarak kullanırken ve bekleme sırasında aygıtın üzerine koyduğunuzda her zaman gevşek bırakın. Daha uzun süreli duraklamalarda, serbest bırakarak el ve parmaklarınızı rahatlatın. Bilgisayarda uzun süre çalışacaksanız en azından saatte bir, mümkünse daha da sık olarak kısa molalar verin. Sık sık verilen kısa araların, daha seyrek ama uzun süren molalardan daha yararlı olduğunu görürsünüz. Mola vermeyi unutuyorsanız, çalar saat veya özelleştirilmiş yazılımlar kullanabilirsiniz.
Mola verdiğinizde ayağa kalkarak gerinin ve özellikle bilgisayarda çalışırken kullanmadığınız kas ve eklemlerinizi açmaya çalışın. İşyerinizde sizin için stres unsuru olan şeylerin bir listesini çıkarın. Fiziksel veya ruhsal sağlığınızın etkilendiğini düşünüyorsanız, stres kaynaklarını azaltmak veya tamamen ortadan kaldırmak için neler yapabileceğinizi düşünün. (iha)
