Agranülositoz

İmmunolojik mekanizmalarla oluşan ilaca bağlı nötropenilerin en ağır şekli agranülositozdur. İleri derecede nötropeni, yüksek ateş, nekrozlu anjinle seyreden ve yaygın enfeksiyonla(sepsis) sonlanan bir hastalıktır. Çeşitli ilaçlar(epilepsi ilaçları, tiroid ilaçarı, bazı sakinleştirici ilaçlar gibi) sebep olabilir. İlaçlar farklı şekillerde agranülositoz meydana getirebilir. Bunlardan biri ilaçların veya onun yıkımı sırasında oluşan ürünlerin doğrudan kemik iliği ortamını veya akyuvar öncül hücrelerine zarar vermesidir. Bu olayda genetik eğilim de etkili olabilir. İlaca bağlı agranülositoz gelişme süresi oluşma şekline göre değişir. 

BELİRTİLER

Klinik tablo   asemptomatik olabileceği gibi ani ateş ve boğaz ağrısı ile de kendini gösterebilir. Herhangi bir organın süratle ilerleyen enfeksiyonu şeklinde hızlı başlar. Başlangıç belirtileri(semptomları) titreme, yüksek ateş ve boğaz ağrısıdır. Kişinin genel durumu hızla bozulur. Bademcik, yumuşak damak, farinks, dişetleri ve tüm ağız boşluğu üzerinde kirli sarı zarla örtülü ülserlerle kaplanır. Bu ülserler başka bölgelerde(cilt, burun, vajen, makat gibi) de görülebilir. Bölgesel lenf bezi büyüklükleri olabilir. Dalak büyüklüğü eşlik etmez.

TANI

Tanı hastanelerde kolaylıkla ve düzenli yaptırılabilen bir test olan tam kan sayımı ile konulur. Kanda beyaz küre-akyuvar sayısı (lökosit) 1000/mm3 altındadır. Nötrofiller(parçalı akyuvar) ya hiç görülmez ya da %1-2 dir. Bu hücrelerin görevi vücudu enfeksiyonlardan korumaktır. Beyaz kürelerin çoğunu lenfositler oluşturur. Agranülositozlu hastalarda kansızlık(anemi) ve trombosit düşüklüğü görülmez diğer kan değerleri normaldir.  Sedimentasyon hızı artmıştır. Kemik iliği incelemesinde normal hücrelerle birlikte olgunlaşması durmuş beyaz küre öncül hücreleri görülür. Agranülositoz tanısı aplastik anemi, lösemi gibi hastalıklarla karışabileceğinden ayırıcı tanı için kemik iliği örneklemesi gerekir.

TEDAVİ

Antibiotiklerin bulunmasından önce agranülositoz hastaları tüm vücudu saran enfeksiyonlarla kaybedilirdi. Günümüzde uygulanan yoğun antibiyotik tedavileri ile hastalar enfeksiyon ilerlemeden kurtulabilmektedir.  Tedavide en önemli olan hastalığa sebep olan ilacın bırakılmasıdır. Eğer enfeksiyon belirtileri yoksa kan sayımları ile hasta takip edilir, ilaç vermekten sakınılır ve ateş yükselmesine karşı dikkatli olunur.

HAZIRLAYAN; Dr.Funda CERAN