Addison hastalığı: böbreküstü bezi yetersizliği

TANIMLAMA
Böbreküstü bezinin primer hastalığına bağlı yetersiz çalışması surumudur.Böbrek üstü bezinin tamamının veya bir kısmının hasarı nedeniyle oluşur. % 80 vakada bağışıklık sisteminde bozukluk ana sebeptir. Tüberküloz ikinci sıradadır. AİDS, son yıllarda artan nedenlerdendir
- Sürrenal krizi- Böbrek üstü bezini yetmezliğinin ani ve şiddetle gelişmesi sonucu oluşan ciddi bir taplodur.
- Genetik: Genetik geçiş ispatlanmıştır.
- Yaş: Her yaşta görülebilir
- Cinsiyet: Kadınlarda daha fazladır
BELİRTİ VE BULGULAR
- Kuvvetsizlik
- Yorgunluk
- Kilo kaybı
- Tansiyon düşmesi
- Deride koyulaşma
- Zayıflama
- Kusma
- İshal
- Soğuğa toleransın azalması
NEDENLERİ
-Bağışıklık sisteminde bozumaya bağlı böbrek üstü yetmezliği
-Sebebi bilinmeyen böbrek üstü bezi yetersiz büyümesi
- Mantar hastalığı (histoplazmoz. blastomikozis)
- Sarkoidoz hastalığıının böbrek üstü bezine sirayet etmesi
- Böbrek üstü bezi içine kanama
- Hemokromatozis hastalığı
- Ameliyatla her iki böbrek üstü bezinin alınması.
- Böbrek üstü bezi tümörleri
- Bazı hastalıklara(Tüberküloz Sarkoidoz vs) bağlı böbrek üstü bezinine protein tabiatında madde birikmesi (Amiloidoz)
-AİDS
RİSK FAKTÖRLERİ
- Bağısıklık sisteminde bozukluğa bağlı Böbrek üstü yetmezliğinde aile hikayesi vardır
- Uzun süre steroid kullanımı, ciddi infeksiyon, travma veya cerrahi işlemler sonrası
TANI

LABORATUAR
- Düşük serum sodyumu (130 mEq/ L'den az)
- Yüksek serum potasyumu (5 mEq/l_'den fazla)
- BUN yükselir
- Kortizol düşer, renin yükselir
- ACTH seviyesi yükselir
- Orta derecede nötropeni
ÖZEL TESTLER
- Cosyntropin adlı madde 0,25 mg damardan injekte edilir.Enjeksiyondan önce ve sonra kortizol seviyesi ölçülür. Addison hastalığında düşük veya normal bulunur.
GÖRÜNTÜLEME
- Batın bilgisayarlı tomografisimde böbrek üstü bezlerinde anormal büyüklük veya küçüklük.
- Batın grafisinde böbrek üstü bezinin olduğu bölgede kireçlenme odakları.
- Göğüs grafisi: kalp konturlarının küçülmesi
TEDAVİ
- Ayaktan tedavi hafi veya orta vakalrda yapılır
- Adrenal krizde hastaneye yatırmak şarttır.
GENEL ÖNLEMLER
. Adrenal yetmezliği, glukokortikoid ve mineralokortikoid ile tedavi edilir
AKTİVİTE
Tolore edebildiği kadar
DİYET
Sodyumve Potasyum dengesi sağlayacak diyet önerilir.
TERCİH EDİLEN İLAÇLAR
- Hidrokortizon Fludrokortizon Prednisone gibi kortizon preparatları kullanılır.
- Karaciğer hastalığı olanlarda doz azaltılır.
- Kullanılan doz yavaş yavaş azaltılır
ÖNLEM / KAÇINMA
- Addison hastalığının önlemi bilinmemektedir.
BEKLENEN GELİŞME VE PROGNOZ
- Uygun tedavide sonuçlar iyidir
- Aktuf tüberküloz ve mantar infeksiyonlarında ilaç tedavisi gerekir
KAYNAKLAR
Felig, P., Baxter, J.D, Broadus, A.E., et al, (eds): Endoçrinology and metabolism. 2 nd Ed. New York, McGraw-HİII, I987
- Hershman, J.M.: Endocrine Pathophysiology: A Patient- Oriented Approach, 3 rd Ed Philadelphia, Lea Febiger, I988
Yazarı Dr. E. Lightner