Prostatit Nedir?

Prostatit, erkeklerin sıkça karşılaştığı bir prostat problemidir. Genital veya üriner problemlerle doktora giden her 10 erkeğin 4’ünde nedenin prostatit olduğu düşünülmektedir.

Prostatit, prostat bezi inflamasyonu için kullanılan genel bir terimdir. İnflamasyon enfeksiyon veya bezi irrite eden başak bir faktöre bağlı olabilir. Hastalığın kesin tedavisi için kesin teşhisi şarttır. Prostatit 3 şekilde ortaya çıkmaktadır:

1.Kronik non-bakteriyel prostatit:
Çoğu erkekte görülen prostatit tipi budur. Tanı ve tedavisi en zor olan tiptir. Hastalığı tamamen ortadan kaldırmaktan ziyade semptomların rahatlatılması ana amaç olmalıdır. Belirtileri Sık idrara çıkma, Ani veya zorlu idrar yapma durumu, İdrar yaparken ağrı veya yanma, Nokturi, Sırtın alt kısmı veya genital bölgede ağrı, Azalmış idrar akımı, Ara ara semende kan görülmesi, Ağrılı ejakülasyon, Hafif ateş, Rekürren mesane enfeksiyonu şeklinde olmakla beraber doktorunuz idrarınızda veya prostat bezi sıvınızda bakteri tespit edemez. Ancak idrar örneklerindeki lökositler inflamasyon varlığını işaret eder. Nedeninin bilinmiyor olması tanı ve tedavisinin zor olmasına yol açmaktadır.

İnflamasyonu tetiklediği düşünülen faktörlerden bazıları:
-Seksüel aktivite: Üretrit veya cinsel yolla geçen gonore, klamidya gibi bir enfeksiyonu olan seksüel olarak aktif genç erkeklerde daha sık gelişir. Bazı erkeklerde cinsel ilişki sıklığının azalması iyileştirici bir faktör olabilir.
-Anksiyete veya stres: Bu durumlar idrar akımını kontrol eden üriner sfinter kasının kasılmasına neden olur. Bu kaslar, mesane ve rektumu destekleyen pelvik taban kaslarıdır. Kasılmalar, kasların düzenli gevşemelerini önler ve üretradaki idrarın prostata geri dönüp bez dokusunu irrite etmesine neden olur.
-İdrarı bitirme ve yeniden başlama: Bazı erkekler idrar yaparken sık sık durup tekrar başlarlar. İdrar akımını durdurmak üretradan prostat geri idrar kaçışına neden olur ve bu da prostatı irrite eder.
-Ağır Kaldırma: Mesane doluyken ağır kaldırma idrarın prostata geri kaçışına neden olur.
-Meslek: Kamyon şoförlüğü gibi meslekler bu enfeksiyonla ilişkili olabilir.
-Bazı aktiviteler: Bisiklete binme veya jogging gibi aktiviteler bezi irrite edebilir.

2.Akut bakteriyel prostatit:
Hastalığın en az yaygın fakat en ciddi formudur. Ciddi ve sıklıkla ani belirtilere neden olan prostat bezi enfeksiyonu nedeniyle oluşur. Belirtileri:
-Ateş
-Üşüme
-Grip benzeri durum
-Sırtın alt kesimi ve genital bölgede ağrı
-İdrar yaparken ağrı ve yanma
-İdrar yapma güçlüğü ve azalmış idrar akımı
-İdrar yapma esnasında mesaneyi tam boşaltamama hissi
-Sık ve acil idrar yapma ihtiyacı
-Kanlı idrar
-Ağrılı ejakülasyon

Üriner trakt veya kalın barsaklarda sık bulunan bakteriler prostatitin bu tipinden sıklıkla sorumludur. Eğer semptomlarınız ciddiyse iyileşene dek birkaç gün hastanede kalmanızı gerektirebilir. Çünkü akut bakteriyel prostatit idrar yapamama ve kan dolaşımına enfeksiyon yayılması (bakteriyemi) gibi ciddi problemleri içerebilir. Bir doktora görünmenizi gerektirecek kadar önemlidir.

3.Kronik bakteriyel prostatit
Bu durum da bir bakteriyel enfeksiyon nedeniyle olur.Her ne kadar akut prostatin aksine semptomlar tipik olarak yavaş gelişse ve daha az ciddi olsa da belirtileri kronik non-bakteriyel prostatit ile hemen hemen aynıdır. Kronik bakteriyel enfeksiyona neyin neden olduğu açık değildir. Akut bir enfeksiyon gibi üriner traktınızdaki bakterilere bağlı olabilir.Diğer nedenler mesane veya kan enfeksiyonuna bağlı olabilir. Enfeksiyon travmayı veya genellikle kateter gibi bir enstrümanın üriner traktınıza sokulmasını takip edebilir. Doktorların üriner kateter sonrası rutin olarak antibiyotik yazmalarının nedeni budur. Bazen prostat bezinde kalsifiye taşlar oluşup bakterileri çekebilir. Nadiren enfeksiyon bakterilerin toplanacağı bir alana neden olan altta yatan bir prostat strüktürel defektine bağlı olabilir. Prostatitin bu formu genellikle kroniktir çünkü enfeksiyonun temizlenmesi güçtür. Alınan antibiyotiklerin prostat dokularına penetre olmaları uzun zaman gerektirir.

Sizinki Hangi Tip?
Prostatit tanısındaki en önemli iki adım benzer semptomlara neden olan diğer durumların ekarte edilmesi ve hangi tip prostatitiniz olduğunun saptanmasıdır. Bunun için geçmiş medikal tedavileriniz, geçirdiğiniz enfeksiyonlar, cinsel yaşamınız ve aile hikayenizle ilgili inceleme yapılacaktır.Bununla beraber fizik muayene ve rektal digital muayene de yapılacaktır. Digital muayene sırasında doktorunuz prostat bezinden sıvı alabilir. Bunun için bezinizi güçlü bir şekilde ovacaktır ve sıvınızın üretraya akmasını sağlayacaktır. Bu sıvı enfeksiyon veya inflamasyon bulguları açısından mikroskop altında incelenecektir. Bu prosedür prostat masajı veya stripping olarak adlandırılır. Bakteri ve lökosit araştırması için bir idrar örneği gerekir. Lökositler inflamasyonu, bakteriler enfeksiyonu gösterir. İdrar testiniz her ikisi için de pozitif ise bakteriyel prostatitiniz vardır. Eğer lökosit var ve bakteri yoksa bu nonbakteriyel formdur. Bakteri veya lökosit yoksa semptomlarınız başak rahatsızlıklarla ilgilidir.

Tedavi Yolları:
Medikal Tedaviler:
-Antibiyotikler: Tüm prostatit tiplerinde antibiyotikler geleneksel olarak ilk tercihdir. Enfeksiyona neden olan spesifik bakteri tipi saptanana kadar doktorunuz size geniş spektrumlu bir antibiyotik başlayacaktır. Antibiyotiğin kullanım süresi enfeksiyonun ilaca verdiği yanıta göre değişir. Akut bir prostatitte birkaç haftalık bir tedavi yeterlidir. Diğer yanda kronik non bakteriyel form dirençli olup tedavi süresi uzundur, bazen tedavi edilemeyebilir. Ek olarak ilaçlar kesilince relapslar görülebilir. Relaps olursa enfeksiyonu kontrol etmek için günlük düşük doz antibiyotik kullanımı gerekebilir. Her ne kadar nonbakteriyel prostatitte enfeksiyonlar neden olmasa da doktorunuz semptomları azaltmak için birkaç haftalık antibiyoterapi verebilir.

-Alfa Blokörler: Zor idrar yapma şikayetiniz varsa bu durum üriner sistemdeki bir obstrüksiyona bağlı olabileceği için doktorunuz alfa blokör başlayabilir. Bu ajanlar mesane boynu ve prostatı rahatlatabilir.

-Ağrı Kesiciler: NSAID ajanlar veya asetaminofen ağrı ve rahatsızlığı azaltabilir. Ancak yan etkiler açısından doz ayarlaması doktorunuz tarafından yapılmalıdır.

Fizik Tedavi:
Alt pelvik kasları gerip gevşetmek bazı erkeklerde semptomları azaltabilir. Hangi egzersizlerin ne kadar uygulanması gerektiğine karar vermek için bir fizyoterapiste ihtiyaç vardır. Diatermi tedavide kullanılabilir. Bu uygulama kas dokusunu ısıtmak ve onları daha rahat gevşer hale getirmek için elektriksel akım kullanır.

Terapistiniz biofeedback gibi diğer teknikleri kullanabilir. Biofeedback size kaslarınızı gevşetmenizi sağlayacak bir teknolojidir. Bir biofeedback seansında terapist size elektrotları uygular ve vücudunuzun başka yerlerinde alıcılar yerleştirmiştir. Elektrotlar bir monitöre bağlıdır ve kas gerginliği gibi vücut fonksiyonları hakkında feedback verir. Terapistiniz bu sırada sizi rahatlatmak için relaksasyon teknikeri uygular. Doktorlar, fizyoterapinin prostatitte nasıl faydalı olduğundan emin değildir. Bazı erkeklerde sıkı veya irrite olmuş kasların durumdan sorumlu olabileceğini düşünürler.

Sitz Banyoları:
Çoğu erkekte bu banyolar ağrıyı azaltır, pelvik ve alt abdominal kaslarda gevşemeye neden olur. Alt vücut yarısını suya sokarsınız. Doktorunuz size ayda iki üç kez 30 dakika oturma banyosu önerecektir.

Prostat Masajı:
Prostat masajı enfeksiyona neden olabilecek konjesyonu azaltır. Ayrıca antibiyotiklerin enfekte dokulara daha derin penetrasyonunu sağlar.

Prof. Dr. Halim Hattat
Hattat Hastanesi Üroloji Bölüm Başkanı
Cerrahpaşa Tıp Fak. Androloji Bilim Dalı Başkanı