Şeker gerçekten düşman mı?

Öğle saatlerinde girilen şeker krizleri, akşam yemeği sonrasında gözünüzün önünde uçuşan tatlılar… Acaba şeker hep iddia edildiği gibi gerçekten size düşman mı? Yani hem kekler, çikolatalar yiyip hem de sağlıklı ve formda kalmak mümkün mü? İşte merak edilenler…
Şekerin etkileri
Şeker içeren yiyecekler kan şekerinizi yükselterek size enerji verir. Bu yediğiniz yiyeceğin sindirilip glikoza dönüşerek kan dolaşımı yoluyla beyne ve kaslara ulaşması anlamındadır.
Eğer şekerli yiyecekler çok çabuk sindirilirse hızla kana karışıp enerji seviyesini yükseltir ancak yine aynı hızda düşüşe geçer.
Peki, hangi tür şekerler bu hızlı değişime neden olur? Glukoz, maltoz ve sakroz (tablodan tanımlarına bakabilirsiniz). Bunlar şurup, bira ve ekmek gibi yiyecek içeceklerde bulunur. Fakat eğer kan şekeri yavaş yavaş yükselirse vücudun kazandığı enerji daha uzun süre kalıcı ve istikrarlı olur.
Peki, bu yavaş yükselmeyi sağlayan şekerler hangisidir? Bunlardan biri meyvelerde bulunan fruktozdur. Şekerler tek başlarına tam bir besleyici özellik taşımasalar da kan şekeri ve enerji seviyesinde yaptıkları bu ani değişiklik ile bir enerji tetikleyicisidir.
Şeker krizine genelde hangi zamanlar girdiğinizi belirleyin. Bu kriz bir bakıma duygusal çalkantılar nedeniyle gerçekleşir. Sorunlarınızla kolay yoldan baş etmek ve onları unutup biraz olsun kendinizi iyi hissetmek için yemeğe saldırırsınız. Ama hemen mutfakta çözüm aramak yerine örneğin kısa bir yürüyüşe çıkın. Mutluluk hormonu serotonin beyinde azaldığı zaman kendimizi kötü hissederiz.
Vücudumuz serotonin hormonunu yeniden fazlalaştıracak bir yol arar ve bu yol çoğu zaman yemek yemekten geçer. Ayrıca şeker krizleri genelde kadınlarda daha çok görüldüğünden bunun nedeni olarak kadınlık hormonları gösterilir. Adet dönemi öncesi şeker krizlerinin nedeni de bu dönemde daha fazla salgılanan kadınlık hormonudur.
Ancak şeker isteğinizi yapay tatlandırıcılarla geçiştirmeye çalışmayın. Çünkü tatlandırıcılı ürünlerden ne kadar yerseniz yiyin, tam olarak tatmin olamazsınız. Bunun yerine düzenli yemek yeme alışkanlığı kazanırsanız şeker krizlerine daha kolay karşı koyarsınız.
Şeker nerede saklanıyor?
Şeker, yediğimiz hemen hemen tüm yiyeceklerde bulunur. Bu yüzden aslında tam olarak şeker yemesek de gün içinde çok yediğimiz başka birçok yiyecekten fazla ölçüde şeker almış oluruz. Örneğin; hazır şişe sosların birçoğu maltoz ve glukoz gibi şekerler içerir. Yiyecek alışverişi yaparken yiyecek paketlerindeki besin değerleri tablosuna mutlaka bakın.
Toplam kalori miktarına ve bu kalorinin ne kadarının şekerden geldiğine dikkat edin. Eğer yüksek düzeydeyse yani 100 gr'da 10-15 gr'dan fazla şeker bulunuyorsa, başka bir ürün alternatifine yönelin. Bunun yerine şeker ihtiyacınızı kurutulmuş meyvelerden karşılayın. Çünkü kurutulmuş meyvelerin içinde az miktarda ve o da doğal olmak üzere şeker bulunur. Bunun yanında vücudunuz için çok gerekli besleyici maddeler, mineral ve vitaminler içerir. Ayrıca tatlı krizini de tatmin eder.
Şekeri kesmeyin
Bir şeyi kendimize yasakladığımızda yasaklı olan o şeyi daha çok arzu etmeye başlarız ve onu aldığımızda yani yediğimizde kendimizi suçlu hissederiz. Hiç şeker almamanız gerektiği düşüncesine asla kapılmayın. Çünkü canınızın şeker istemesi çok normaldir. Şanslısınız ki tüm diyetisyenler sizi iyi hissettiren şekerli yiyecekleri tamamen yasaklamıyor.
Onlara göre dikkat etmeniz gereken tek konu, gerçekten çok aç olduğunuz zamanlarda açlığınızı bastırmak için sekere saldırmamanız. Önce karnınızı doyuracak bir şey yemenizi, sonrasında da çok büyük miktarlarda olmamak kaydıyla tatlınızı yemenizi öneriyorlar. Yani yazının kıssadan hissesi şu; aç olduğunuzda şeker yemeyin ve yediğiniz zaman da ölçüyü kaçırmayın.
Şekerin halleri
Şeker birçok farklı isimde karşınıza çıkabilir.
Fruktoz: Genelde bal ve meyvelerde bulunan doğal şekerdir.
Glikoz: Bazı meyvelerde şurup ve içeceklerde bulunur.
Laktoz: İnsan da dâhil olmak üzere tüm memelilerin sütünde bulunan sür şekeridir.
Maltoz: Bira ve ekmekte bulunur.
Bal: Şekerler sınıfındadır ancak bir kaşık bal, bir kaşık sofra şekerinden daha tatlıdır.
Sakroz: Glikoz ve truktozun karışımından elde edilir. Meyvelerde ve balda da bulunur.