Hangi besinler insülin direncini artırıyor?

21.11.2014 - 00:00Güncelleme: 10.02.2019 - 15:29
5 dakika okuma süresi

İnsülin direncinin kırıldığı nasıl anlaşılır? İnsülin direncini kırmanın en doğal yolu nedir?

İnsülin direncini arttıran besinler:

ŞEKER, PİRİNÇ, EKMEK, PATATES

İnsülin direnci son yıllarda adını sıkça duymaya alıştığımız bir rahatsızlık. Günümüzde sık karşılaşılan sağlık sorunlarından biri insülin direnci, Tip 2 diyabetin gelişmesine zemin hazırlayan önemli bir sorun. İnsülin direncinin habercisi olan durumları anlatan Acıbadem International Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Dr. Müjdat Kara, bunları şöyle sıralıyor:

  • - Kontrolsüz kilo artışı
  • - Kilo vermede zorluk
  • - Sık tatlı yeme isteği
  • - Yemek sonrası sık acıkma
  • - Yorgunluk hissi
  • - Bel çevresinin giderek genişlemesi

Günlük yaşamda özellikle de bazı besinlerin insülin direncini arttırdığına değinen Dr. Müjdat Kara, bunların 'glisemik indeksi yüksek' besinler olarak isimlendirildiğini, bu besinlerin fazla miktarlarda tüketilmesi halinde yüksek insülin direnci ve kilo artışına neden olduğunu anlattı. Glisemik indeksi yüksek besinler hakkında bilgiler veren Dr. Müjdat Kara, insülin direnci tespit edilen kişilerin söz konusu besinlerden uzak durmalarını önererek şunları söylüyor:

  • En çok bilinenleri rafine şekerlerle hazırlananlardır. Yani hazır meyve suları, şerbetli tatlılar, şekerlemelerdir.
  • Beyaz pirinç ve pirinçle yapılmış dolma, pilav gibi besinler.
  • Patates ve patatesle hazırlanmış besinler.
  • Beyaz ekmek.

Bu besinleri tüketmenin kandaki insülin seviyesini hızlı yükselterek insülin direncini arttırdıklarını, bu besinleri yemek yerine günde 3 ana öğün ve her öğünden 2 saat sonra ara öğün yapmanın daha faydalı olacağına değinen Dr. Müjdat Kara, bu sayede insülin hormonunun daha dengeli bir şekilde salgılanacağını ifade ediyor. Ancak insülin direncinin bir kişide olup olmadığının anlaşılması için kan testi yapılması gerekiyor. İnsülin direncinin tespiti, tedavisi hakkında bilgiler veren Dr. Müjdat Kara, bu konuda merak edilen konular hakkında şunları söylüyor:

8 saatlik açlıktan sonra test yapılıyor

Günümüzde sık karşılaştığımız sağlık sorunlarının en önemlilerinden biri olan insülin direncini, en az 8 saatlik açlıktan sonra sabah bakılan kan testi ile tespit etmek son derece kolaydır. İnsülin direnci sıklıkla kontrolsüz kilo artışı, kilo vermede zorluk, sık tatlı tüketme isteği, yemek sonrası sık acıkma, yorgunluk hissi, bel çevresinin giderek genişlemesi gibi bulgularla karşımıza çıkar. Ayrıca 'Akantozis Nigrikans' denilen özellikle koltuk altı, kasık, boyun bölgelerinde esmerleşme, yağlı karaciğer, kadınlarda adet düzensizlikleri de insülin direnci ile birlikte olabilir.

İnsülin direnci Tip 2 diyabetin ayak sesidir

Şeker yani glikozu enerji olarak kullanabilmemiz için şart olan insülin hormonuna ihtiyaç vardır. Pankreastan salgılanan ve karaciğer, kas, yağ dokusu gibi dokularda insülin hormonuna karşı duyarsızlık gelişmesi sonucu ortaya çıkan insülin direnci durumu, aslında Tip 2 Diyabet hastalığının oluşmaya başladığının ayak sesleri olarak değerlendirilebilir. Çünkü artık glukozun insülin direnci nedeniyle kullanımında problemler başlamıştır ve süreç devam ederse kullanılamayan şeker; kanda yükselmeye başlayacak ve diyabet hastalığı oluşacaktır. İnsülin direnci tedavi edilmezse özellikle bel çevresinde olmak üzere yağlanma artışı, obeziteye neden olur. Ayrıca yapılan çalışmalarda insülin direncinin hipertansiyon, kolesterol yüksekliği ve koroner kalp hastalıkları ile de ilişkili olduğu gösterilmiştir. Vücuttaki yağ dokusunun artması, insülin direncini arttıran, aynı zamanda insülin direnci arttıkça yağ dokusunu arttıran kısır bir döngüdür. Bu nedenle yağ dokusu fazla kişilerde insülin direnci varlığı mutlaka araştırılmalıdır.

Direnci kırmanın en doğal yolu spor yapmak

İnsülin direncini doğal yollardan kıran tedavi eden en basit şey düzenli spor yapmaktır, çünkü spor insülin duyarlılığını arttırarak insülin direncinin kırılmasına neden olur. Haftada en az 3 saat yapılan düzenli egzersiz insülin direncinin kırılmasını sağlayabilir. Ancak insülin direnci çok yüksek olan kişilerde ilaç tedavisi desteği gerekli olabilir. İlaç tedavisinde yapılan testler, yaş, vücut kitle indeksi, var olan diğer hastalıklar, kullanılan ilaçlara göre hekim karar verir, rastgele alınan ilaçlar bazen istenmeyen kötü sonuçlara neden olabilir. Eğer ortopedik problemler ve kardiyak hastalıklar gibi kişinin spor yapmasına engel olan sağlık sorunları varsa diyet ve ilaç tedavisi bu hastalar için daha önemli hale gelir. Ancak yine de uygun hastalarda, bazı özel komplekslerde uygulanabilen cihaz desteği ile pasif egzersiz programları uygulanabilir.

İnsülin direncinin kırıldığı nasıl anlaşılır?

İnsülin direnci sabah açlık kanı ile test edip değerlendirebildiğimiz basit bir testtir. Dolayısıyla takip altına alınan hastalar belirli aralıklarla kontrollere çağrılırlar. Mevcut tedavi ve yaşam tarzı değişikliklerinin ne kadar başarılı olduğu laboratuvar ortamında test edilerek tedavide gerekli değişiklikler yapılarak tedavi şekillenir. İnsülin direnci tedavisinde önemli olan seçilen ilacın dozunun kişiye uygun şekilde ayarlanabilmesidir. Bu da ancak laboratuvar testleri ile mümkündür. Ancak kişi tedavi sürecinde insülin direnci kırılmaya başladığında daha az acıktığını, daha az tatlı ve karbonhidrat ihtiyacı olduğunu, kilo kaybının olduğunu, enerjisinin arttığını fark edecektir.