Sigarasız Hayatta Adım Atmak Elinizde
Akciğer kanseri başta olmak üzere pek çok kansere, kalp-damar hastalıklarına, erken yaşlanmaya ve erken ölüme yol açan sigarayı bırakmak isteyen tiryakilerin önce karar vermesi ve bir hazırlık dönemi yaşaması gerektiği belirtildi.
Doç. Dr. Özen Aşut, İHA muhabirine yaptığı açıklamada, gerçekleştirilen araştırmaların, tiryakilerin yüzde 75-80'inin sigarayı bırakmayı istediklerini, üçte birinin de en az üç kez ciddi bırakma çabası gösterdiklerini ortaya koyduğunu bildirdi. Buna karşılık, sigara alışkanlığından 60 yaşından önce kurtulma oranının yüzde 50'nin altında olduğunu ifade eden Doç. Dr. Aşut, sigara alışkanlığından vazgeçemeyen tiryakilerin ise yarı yarıya sigaraya bağlı sebeplerle öldüğünü kaydetti.
"KENDİNİZİ ÖDÜLLENDİRİN"
Doç. Dr. Özen Aşut, sigarayı bırakmak isteyen tiryakilerin önce tarih belirlemesi gerektiğini vurgulayarak, "Bırakmaya hazırlık için, çevrenizdeki insanlara sigarayı bırakacağınızı söyleyin. Sigara içmemeyi özendiren bir ortam hazırlayın. Örneğin, kül tablalarını ortadan kaldırın. Değişik yerlere "Sigara içilmez" uyarıları asın. Geçmişteki başarısız denemelerinizi gözden geçirin. Sigara içmenizin sebeplerini ve niçin bırakmanız gerektiğini düşünerek bunları not edin. Sigarayı bırakmanın ilk günlerinin güç olacağını bilin, ama zor günlerin gelip geçeceğini, sigarasız hayatın çok daha güzel ve sağlıklı olacağını düşünün" dedi.
Doç. Dr. Aşut, tiryakilerin, sigarayı bıraktığı gün su ve meyve suyu içebileceğini, yürüyüşe ve alışverişe çıkabileceğini, sigara içmeyen bir dostunu ziyaret edebileceğini, banyo yapabileceğini veya duş alabileceğini, sigaranın zararlarını anlatan yayınları okuyabileceğini ve kendi kendisini ödüllendirebileceğini söyledi.
KRİTİK 14 GÜN
Sigara bırakıldıktan sonraki 14 günü 'kritik' olarak nitelendiren Doç. Dr. Özen Aşut, bu sebeple, ilk 14 günün her birinin ilk gün gibi değerlendirilmesi gereğine dikkat çekerek, söz konusu dönemde, 'Yoksunluk belirtileri. İyileşme işaretleri. Dayanılmaz sigara içme isteği. Sigara içme dürtüsü' belirtilerine hazır olunması gerektiğini belirtti.
Doç. Dr. Aşut, 'Gerginlik, acıkma, baş dönmesi, dikkati yoğunlaştırma güçlüğü, fazla uyuma, uykusuzluk, sigara içme isteği, iştah artması ve kilo alma, huzursuzluk' gibi yoksunluk belirtilerine karşı, 'Derin soluklar alınmasını, zorlanılan durumlardan uzaklaşılmasını, sıcak bitki çayı ve su içilmesini, şekersiz çiklet çiğnenmesini, çiğ sebze ve meyve yenilmesini, yürüyüş ya da egzersiz yapılmasını ve sigaranın niçin bırakıldığının düşünülmesini' önerdi.
İyileşme belirtilerinin sigarayı bırakır bırakmaz başladığını ifade eden Doç. Dr. Özen Aşut, "Eğer günde 20 sigara içiyorsanız, sigarayı bırakınca, 8 saat sonra vücudunuzda oksijen artışı olur. 2 gün sonra tüm nikotin ürünleri vücudunuzdan atılmıştır. Tat ve koku alma duyularınızda düzelme başlamıştır. Akciğerleriniz düzelmektedir. Birkaç hafta öksürük sürebilir, çünkü akciğerleriniz temizlenmektedir. Bir yıl sonra kalp krizinden ani ölüm riskiniz, sigara içen bir kişiye göre yarı yarıya azalmıştır" diye konuştu.
"SİGARA İÇME İSTEĞİNE DİRENİN"
Doç. Dr. Aşut, dayanılmaz sigara içme isteğinin, bırakmanın ilk günlerinde kişiyi zorlayacak en önemli tehlikelerden biri olduğunu vurgulayarak, "Bu istek geldiğinde, 5 dakika bekleyin. İstek geçecektir. Derin soluk alın. Oturun, gevşeyin. Burnunuzdan derin soluk alın. Sonra soluğunuzu geri verin. 5 kez yineleyin, tıpkı sigara içer gibi. Yavaş yavaş su yudumlayın. Başka bir şey yapın. Sigara içme yerine yapabileceğiniz işlerin listesini yapın" dedi.
Sigara içme dürtüsünün, bazen sigara yakma ile sonuçlanabileceğini hatırlatan Doç. Aşut, "Bunu normal olarak kabul edin. Bir dahaki durumda bunu başarıyla aşmanın yollarını düşünün" diye konuştu.
TEHLİKELİ DURUMLAR
Doç. Dr. Özen Aşut, sigarayı bırakmanın sürdürülmesinde en önemli tehlikenin, 'sigara içme dürtüsü doğuran durum ve şartlar' olduğunu bildirerek, "Sigarasızlığa alışmaya çalışan kişiye verilecek en iyi öğüt, bu durum ve şartları kendisinin belirlemesi ve bunlardan uzak durmaya çalışmasıdır" dedi.
Doç. Dr. Aşut, en sık bildirilen dürtü meydana getirici durumları ise şöyle sıraladı:
"Gerginlik ve sinirlilik. Öfke. Sıkıntı ve üzüntü. Çay, kahve içme. Başka tiryakilerle birlikte olma. Alkol alma. Stresli olma. Mutsuzluk. Araba kullanma. Sigara ikramı. Özel kutlamalar ve tatil".
Sigarayı bırakmanın özellikle ilk iki haftasında ve daha sonra da gerektiğinde, her zaman hekim ya da öbür sağlık personelinden destek istenebileceğini kaydeden Doç. Dr. Özen Aşut, "Her şeye rağmen yeniden sigaraya başlayanlar, yeniden bırakabilirler. Hiçbir zaman umutsuzluğa kapılmamak gerekir" diye konuştu.
Doç. Dr. Aşut ayrıca, sağlık hizmeti sunulması sürecinde, sigara bırakma girişimlerinin başarılı olabilmesi için hekim ve öbür sağlık personelinin öncelikle örnek davranış içinde olması gerektiğini, yani hasta yanında sigara içilmemesi gerektiğini sözlerine ekledi.
iha
