Doğumsal LekelerDoğum lekeleri nedir?

Doğumsal Lekeler Doğum lekeleri nedir?
Bir çok bebekte doğduklarında doğum lekeleri mevcuttur. Bazı bebeklerde bu lekeler yaşamın ilk haftalarında ortaya çıkarlar. Bu lekeler kahverengi, bronz, pembe veya kırmızı olabilirler. Her yüz doğan bebeğin 10'unda doğum lekesi vardır. Bu lekeler deride kan damarlarının demetler halinde bir araya gelmesi ile oluşurlar. Bu lekeler düz veya kabarık, pembe,kırmızı veya mavimsi görünümdedirler.

Doğum lekelerinin nedeni nedir?
Doğum lekelerinin temel oluşum nedeni bilinmemektedir. Birçok doğum lekesi kalıtsal değildir ve gebelik esnasında olan bir olaydan kaynaklanmazlar.

Doğum lekelerinin farklı tipleri nelerdir?
Birçok değişik tipte damarsal doğum lekeleri bulunmaktadır. Bazen doğum lekelerine kesin tanıyı koyabilmek için, haftalarca veya aylarca takip etmek gerekebilir. En yaygın damarsal doğum lekeleri düz lekeler, hemanjiomlar ve portwine stain( porto şarabı lekesi)dir. Damarsal doğum lekelerinin bazı nadir tipleri de vardır.

Düz lekeler
Düz lekeler soluk, hafif kırmızı renkte lekelerdir. Bu damarsal lekelerin en sık rastlanılan tipidir. Genellikle alında ve göz kapaklarında görüldüklerinde melek öpücüğü olarak bilinirler. Ensede rastlandıklarında leylek ısırığı olarak adlandırılırlar. Bu lekeler burun ucunda, üst dudaklarda ve vücudun herhangi başka bir yerinde bulunabilirler. Genellikle pembe ve düzdürler. Melek öpücükleri genellikle 2 yaşında kaybolurlar, fakat leylek ısırığı genellikle erişkin yaşa kadar kalırlar. Bu lekeler zararsızdır ve tedavi edilmelerine gerek yoktur.

Hemanjiomlar
Hemanjioma terimi bir çok farklı tipte damarsal gelişimi tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Bir çok dermatolog bu yaygın tipteki damarsal doğum lekeleri için hemanjioma terimini kullanmayı tercih eder. Bu lekeler genellikle doğumdan sonra görülmezler, ancak yaşamın ilk birkaç haftasında ortaya çıkarlar. Hemanjiomlar 2 tipe ayrılırlar: Çilek hemanjiomlar ve Kavernöz hemanjiomlar

Çilek hemanjiomlar deriden hafifçe kabarık, açık kırmızı renkte lekelerdir ve deri yüzeyine oldukça yakın anormal damarlardan oluşurlar.

Kavernöz hemanjiomlar daha derin yerleştiklerinden mavi bir renge sahiptirler. Bu benler yüzün veya vücudun herhangi bir yerinde bulunabilirler.

Genellikle bir çocukta bir hemanjiom bulunur, fakat bazen iki yada üç adet olabilir. Bazı bebeklerde ise çok sayıda ve iç organlarda da hemanjiom bulunabilir. Diğer damarsal lekelere göre hemanjiomlar oldukça hızlı gelişirler. Bu büyüme yaşamın ilk 6 haftasında başlar ve bir yıl boyunca devam eder. Bir yıldan sonra bir çok hemanjiom büyümesini durdurur. Bundan sonra beyaza dönüp yavaşça küçülürler. Hemanjiomların yarısı beş yaş civarında, on tanesinden dokuzu da dokuz yaş civarında gerilerler. Bir çoğu tamamı ile ortadan kalkar, fakat sıklıkla soluk bir işaret kalır. Bir hemanjiomun ne kadar büyüyeceğini veya tamamı ile kaybolup kaybolmayacağını bilmek mümkün değildir.

Kavernöz hemanjiomlar

Hemanjiomların Komplikasyonları
Bazen hemenjiomlar aniden büyüyebilir ve küçülebilir ve üzerlerinde yara ve ülserler açılabilir. Bu yaralar ağrılıdır ve enfeksiyon gelişebilir. Bu durumda muhakkak bir Dermatoloji Uzmanına görünmek gerekir. Yara temiz tutulmalı ve antibiyotikli kremler kullanılmalıdır.

Aileler hemanjiomların kanayabilecekleri konusunda uyarılmalıdır. Bununla beraber bu lekeler genellikle problem oluşturmazlar. Kanama genellikle travmadan sonra gelişir. Eğer hemanjiom kanarsa bu bölge su ve sabunla veya hidrojen peroksitle yıkanır ve gazlı bezle bandaj yapılır. Bu bölgeye beş dakika baskı uygulanır. Eğer kanama durmazsa muhakkak doktora başvurulmalıdır.

Hemanjiom nadiren bir iki gün içerisinde büyür. Bu durum oluşursa muhakkak Dermatoloji Uzmanı ile görüşünüz. Eğer morarma gelişirse de, bu durum Dermatoloji uzmanına gösterilmelidir.

Hemamjiomların Tedavisi
Damarsal lekesi bulunan bebekler bir an öce Dermatoloji Uzmanı tarafından muayene edilmeli, lekeye doğru tanı konarak, tedavi ihtiyacı olup olmadığı saptanmalıdır. Aileler için hemanjiomların büyümesini veya küçülmesini hiçbir şey yapmadan izleyerek beklemek kolay değildir. Bununla beraber bir çok hemanjiomun tedavi edilmesine gerek yoktur. Çünkü hemanjiomlar kendi kendilerine hiçbir belirti bırakmadan iyileşirler.

Hemanjiomların birçok farklı tedavi yöntemi vardır, hiçbir yöntem tamamı ile güvenli ve etkili değildir. Potansiyel faydalar ile tedavinin riskleri tartılıp, tedaviye bu şekilde başlanmalıdır.

Hızlı büyüyen hemanjiomlara en yaygın olarak kortizon tedavisi yapılabilir. Kortizon enjeksiyon şeklinde veya ağızdan tablet alınarak tedavi edilir. Uzun süreli ve tekrarlayan tedaviler gerekebilir.Tedavinin gelişme geriliği, kan şekerinde artma, katarak ve artmış enfeksiyon olasılığı gibi riskleri vardır.

Laserler hemanjiomların büyümesini durdurmak ve de tamamen ortadan kaldırmak amaçlı kullanılabilir. Hemanjiom üzerinde iyileşmeyen yara gelişirse de laser ile tedavi yapılabilir. Yeni tip laserler gelişmekte ve de hemanjiomların tedavisinde kullanılmaktadır.

Port-Wine Stains
Portwinestain her bin doğumda bir görülen farklı bir damarsal lekedir. Bu benlere nevüs flammeus veya kapiller hemanjiom da denir. Fakat hemanjiomlarla karıştırılmamalıdır.

Portwine lekeleri doğumda mevcutturlar. Genellikle düz, pembe, kırmızı veya morumsu renkte, sıklıkla yüz, boyun, kollar ve bacakta görülen lekelerdir. Boyutları değişkendir. Hemanjiomlardan farklı olarak portwine lekeleri yalnızca çocuk büyüdüğünde büyürler. Zamanla kalınlaşabilir ve üzerinde kabarıklık ve çukurcuklar meydana gelebilir. Portwine lekeleri kendiliklerinden ortadan kaybolmazlar ve yaşam boyu kalırlar.

Port-Wine Stains komplikasyonları
Port-wine lekeleri, özellikle yüzde bulunanlar ruhsal, sosyal ve ekonomik problem oluşturabilirler. Alın, göz kapağı ve yüzün her iki tarafında bulunan portwine lekeleri glokom yapabilirler. Glokom göz içi basıncının artmasıdır ve tedavi edilmezse körlüğe neden olabilir. Bu komplikasyon alın ve göz kapağındaki portwine lekelerinin dörtte birinde meydana gelir. Bu bölgelerde portwine lekeleri bulunanların beyin ve göz muayeneleri yapılmalıdır.

Bazen portwine stainler etraftaki dokuları aşırı derecede büyütebilirler. Özellikle kol ve bacaklarında büyük portwine lekeleri bulunan hastalar bu açıdan takip altında tutulmalıdırlar.

Zaman içinde portwine lekeleri üzerinde piyojenik granülom denen küçük damar gelişimleri oluşabilir. Bu lekeler kolaylıkla kanayabilir, bu yüzden tedavi edilmelidirler

Port-Wine lekelerinin tedavisi
En yaygın tedavi yöntemi portwine lekelerini kapatıcı makyaj malzemeleri ile boyamaktır.

Portwine lekelerinin tedavisinde farklı bir çok yöntem uygulanır, fakat bu yöntemlerin hiç biri tam olarak etkili olmaz. Yeni tip laserlerin daha az yan etki riski vardır. En iyi sonucu alabilmek için tedavi erken dönemde bebeklikte başlanmalıdır. Genellikle iki ay ara ile yapılan çok sayıda tedavi seansına gerek vardır. Genç hastalar erişkin hastalara göre daha az tedavi seansına ihtiyaç duyarlar. Hastaların ancak dörtte birinde laser bu lekeleri tamamı ile ortadan kaldırırlar. % 70 i ise daha iyi bir görünüme sahip olurlar. Bilinmelidir ki çok az bir hasta grubu laser tedavisine iyi cevap vermektedir.

Laser tedavisinin riskleri vardır. Deri renginde koyulaşma veya açılma olabilir. Bu olguların çoğunda kalıcıdır. Şişlik, kabuklanma ve ufak kanamalar oluşabilir. Bu durum nadirdir ve kolaylıkla tedavi edilebilir. Laser tedavisi rahatsız edici ve fakat çok ağrılı olmayan bir tedavi yöntemidir. Erişkinlerde anesteziye gerek yoktur. Bunun yanında çocuklara anestezi gerekir.

Bir çok damarsal ben kendiliğinden geçer veya etkili bir şekilde tedavi edilir. Dermatologlar gün geçtikçe damarsal lekelerin sebepleri ve tedavisi konusunda daha çok bilgi sahibi olmaktadırlar.