Irritabl Bağırsak Sendromu (İBS), belirtileri ve tedavisi
Irritabl Bağırsak Sendromu'nun (İBS) ağrısı, şişkinlik ve bağırsak alışkanlığı değişiklikleri ile seyreden ve sık karşılaşılan bir bağırsak hastalığıdır, tetkikler ve patoloji ile saptanamaz. Bazı hastalarda kabızlık ile (zorlanarak veya seyrek dışkılama) bazılarında ise ishal ile seyreder. Bir kısım hasta ise dönem dönem her ikisini de yaşar.
Hayatı tehdit edici yönü yoktur
IBS yıllar boyu farklı isimlerle anılmıştır; kolit, spastik kolon, mukuslu kolit. Ancak kolit kelimesi kalın bağırsakların inflamasyonu anlamına gelmektedir ve bu ifadenin İBS ile bir ilgisi yoktur. İBS'de inflamasyon yoktur ve daha ağır seyri olan kolitlerle karıştırılmamalıdır.
IBS hekimler tarafından fonksiyonel bir bağırsak hastalığı olarak adlandırılır. Bunun anlamı altta yatan organik bir bozukluk olmaması, farklı tetkiklerle bir patoloji saptanamamasıdır. İBS daha sonra kanser gibi daha ciddi bir hastalığa dönüşmez, hayatı tehdit edici bir yönü yoktur. Ancak hastaların yaşam kalitelerini olumsuz yönde etkiler. IBS hastaları uzun seyahatlere çıkmamayı tercih edebilirler.
Harekette sinir ve kaslar kasılır
Mideden ince bağırsağa, oradan da kalın bağırsağa geçen sindirilmiş gıdaların, su ve tuz içeriği emilerek kan dolaşımına geçer. Sindirilmiş gıdalar, içerdikleri su ve tuzların büyük bölümü emilene kadar günlerce kalın bağırsakta kalabilirler. Bu işlem tamamlanınca kalın bağırsağın sol tarafında birikir ve bir bağırsak hareketi oluştuğunda dışkı olarak atılırlar. Bağırsakların ve içeriklerinin hareketleri hormonlar, sinirler ve bağırsak duvarındaki kasların kasılmaları ile gerçekleşir.
Çikolata ve süt içeren ürünler ve yüksek miktarda alkol tüketimi, sıklıkla şikâyetleri artırır. Kafein birçok kişide yumuşak dışkılamaya neden olur ancak, IBS hastalarını çok daha fazla etkilemektedir. Araştırmacılar, IBS'li kadınların adet dönemlerinde şikâyetlerinin arttığını bulmuşlardır. Bu artıştan üreme hormonlarının sorumlu olduğu düşünülmektedir.
IBS'nin belirtileri nelerdir?
Normal bağırsak fonksiyonunun tarifi, kişiden kişiye değişir. Bir günde 3 defadan, haftada 3'e kadar dışkılama normal sayılabilir. Normal dışkılama çok sert olmayan, şekilli, kan içermeyen, ağrısız ve krampsız olarak tarif edilir. IBS'li hastalar, genellikle kramp tarzında karın ağrısına eşlik eden kabızlık veya ishalden şikayet ederler. Bazı hastalarda kabızlık ve ishal birbirini izleyebilir. IBS hastalarında, bazen dışkıyla beraber mukus (sümüksü salgı) gelebilir. Kanama, ateş, kilo kaybı ve sürekli ciddi karın ağrısı IBS'nin semptomları değildir ve başka hastalıkları düşündürmelidir.
IBS nasıl teşhis edilir?
IBS'ye özgü bir tanı yöntemi yoktur. IBS teşhisi, olası bir organik hastalık şüphesinin giderilmesi ile konulur. Doktor, bulguların detaylı bir tarifi ile tanıya yönelecektir. Fizik muayene ve laboratuar testleri uygulanmalıdır. Dışkı örneği, kanama açısından incelenmelidir. Ayrıca, röntgen veya alt sindirim sistemi endoskopisi (esnek bir tüple kalın bağırsakların incelenmesi) uygulanabilir.
