Gebelikte ilaç kullanımı

Gebelik dönemi ve öncesinde, reçeteli veya reçetesiz satılan tüm ilaçları kullanmadan önce bu dönemde kullanılıp kullanılamayacağının araştırılması gerekiyor.

Gebelik dışında kullanıldığında hiçbir yan etkisi olmayan ilaçlar, gebelik döneminde kullanıldığında gelişmekte olan bebeğe zarar verebiliyor. Herhangi bir doğum kontrol yöntemi kullanmayan bir kadın adet döneminin ikinci yarısında gebe olduğunu düşünerek gerekli önlemeleri almalı ve kendine zarar verecek şeylerden kaçınmalıdır.

BABA ADAYLARI DA DİKKATLİ OLMALIDoktorlar, baba adayının aldığı ilaçların da gebeliği etkilediğini belirtiyorlar. Uzmanlar gebelik öncesi dönemde erkeğin kullandığı ilaçların spermi direkt olarak etkileyerek bebekte doğumsal anomalilere neden olduğunu gösteren çalışmalara dikkat çekiyor. Bazı ilaçlar ise meniye (ejekülata) karışarak cinsel ilişki sırasında annenin rahim ağzından emilir ve gelişmekte olan embriyoya zarar verebilir. Bu konuda daha fazla bilimsel araştırmaların yapılması gerekmektedir.

GEBELİKTE İLAÇ KULLANIRKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİDoktora danışmadan kullandığınız, yan etkisi az olan ve reçetesiz satılan birçok ilaç gebelik sırasında kullanıldığında gelişmekte olan bebeğe zarar verebiliyor.

• Alerji için kullanılan birçok ilaç doğumsal anomalilere yol açar. Gebeliğin ilk üç aylık döneminde bu ilaçların kullanılmaması ve doktora danışılması gerekir.
• Ağrı kesici ve ateş düşürücü ilaçları kullanmadan önce hekime danışmalısınız. Gerekli durumlarda asetominofen türevi ilaçlar kullanılabilir.
• Öksürük için kullanılan birçok ilacın da gebelikte güvenilirliği konusunda kesin bilgiler yoktur. Özellikle gebeliğin ilk üç ayında bu ilaçları kullanmaktan kaçınmak gerekir.
• Mide ekşimesi ve hazımsızlık için kullanılan ilaçların gelişmekte olan bebek üzerinde olumsuz etkileri gösterilmemiştir. Bu ilaçlar hekime danışılarak kullanılabilir.
• Mide bulantısı için kullanılan ilaçlardan mümkün olduğu kadar sakınmak gerekir. Bunlar gelişmekte olan bebeğin iskelet, dolaşım ve sindirim sisteminde anormalliklere neden olabilir.
• Kabızlık için kullanılan kaşıntı giderici, lokal anestezik gibi ilaçlar sistemik alınmadığı sürece gelişmekte olan bebeğe zarar vermez, ancak hekime danışarak kullanılmalıdır.

GEBELİK ÖNCESİNDE ANNE ADAYLARININ DURUMUHipertansiyon, şeker hastalığı ve epilepsi (sara) gibi sürekli ilaç kullanımı gerektiren durumlarda doğum kontrol uygulaması kesilmeden önce gebelik döneminde anne adayının önceden var olan sağlık probleminin tedavisine nasıl devam edileceği belirlenmelidir. Gebelik öncesinde kullanılan ilaçların birçoğu gebelik döneminde kullanılamaz. Gebelik dönemi anne adayının kullandığı birçok ilacın dozunun tekrar ayarlanmasını gerektirir. Anne adayını gebelik öncesinde sağlık problemi ile takip eden doktor ve gebeliği takip edecek olan jinekolog beraber değerlendirmeli ve gebeliği süresince beraber takip etmelidir.

İLAÇLARIN RİSKE GÖRE SINIFLANDIRILMASIİlaçlar gebelik dönemindeki etkilerine göre 4 kategoriye ayrılır:

Kategori A: Bu kategorideki ilaçlar gebelik sırasında kullanıldığında herhangi bir sakınca olmayan ilaçlardır. Örneğin vitaminler önerilen dozlarda kullanılabilir.

Kategori B: Bu kategorideki ilaçlar gebelik sırasında kullanımlarında çok ciddi risk içermeyen ilaçlardır. Gerekli olduğu durumlarda doktor kontrolü altında kullanılabilir. Enfeksiyonların tedavisinde kullanılan penisilin grubu ilaçlar bu kategoridedir.

Kategori C: Bu kategorideki ilaçlar gebelik sırasında kullanımlarındaki zararlı etkileri kesinleşmemiş ilaçlardır. Hayvan deneylerinde ilaçların zararlı olabileceğine dair veriler elde edilmiştir.

Kategori D: Bu kategorideki ilaçların gebelik sırasında kullanılması bebek için risk oluşturur. Epilepsi tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar gibi mutlaka kullanılmaları gerektiğinde, anne adayının ve bebeğin sağlığı açısından yarar zarar durumu değerlendirilerek karar verilir.

Kategori X: Bu kategorideki ilaçlar gebelik sırasında kesinlikle kullanılmaması gereken ilaçlardır.