1930 yılında çıkarılan 1580 sayılı Belediye Yasası'nda zabıta belediye hizmetlerini yerine getiren özel bir kuvvet olmasını öngörmektedir.
1956 da ise özel bir Müdürlük haline getirilmiştir. 2005 yılında yeniden düzenlenen 5393 sayılı Belediye Kanunu ile son şeklini almıştır.
Cumhuriyet döneminde 1930'da çıkarılan Belediye Kanunu ile belediye görevleri yeniden belirlendi ve zabıtanın, belediye hizmetlerinin icra ve takipçisi olan özel bir hizmet zabıtası olması öngörüldü. 1956'da ise o güne kadar zaten varolan zabıta, bir müdürlük haline getirildi.
Belediye Zabıtası 5393 sayılı Belediye Kanunu ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu çerçevesinde, beldede esenlik, huzur, sağlık ve düzenin sağlanmasıyla görevlidir.
Bu amaçla, belediye meclisi tarafından alınan ve belediye zabıtası tarafından yerine getirilmesi gereken emir ve yasaklarla bunlara uymayanlar hakkında mevzuatta öngörülen ceza ve diğer yaptırımları uygulamakla görevli özel Zabıta kuvvetidir.
Büyükşehir Belediye Zabıtası;
5393 Sayılı Kanunun 51.maddesi ve 5216 Sayılı Kanunun 7. maddesinin ( k ) fıkrası doğrultusunda görevlerini yerine getirmektedir. Büyükşehir Zabıtası, İlçe Belediye Zabıtalarının görev ve yetki alanlarında koordinasyon ile görevlidir.
Genel anlamda yerel yönetimlere bağlı çalışıp, kamu düzeninin ve halk sağlığının korunması için çalışan kişilere zabıta denir.
Zabıtanın Görev ve Sorumlulukları
Zabıtalar, görevlendirildikleri bölgede kamu düzenini sağlamak, halk sağlığını korumak ve huzuru tesis etmek ile görevlidir. Zabıtaların bazıları sabit bazıları ise gezici olarak denetim yapar. Bunun dışında zabıtanın görev ve sorumlulukları şunlardır;
- Gıda malzemeleri satan, üreten, dağıtan iş yerlerine rutin ya da baskın denetimler yapmak,
- Ruhsatsız iş yerlerini tespit ederek gerekli işlemleri uygulamak,
- Halk sağlığına tehdit edecek tüm işlemlerin durdurulmasını sağlamak,
- Semt pazarı gibi alanların denetimini sağlamak,
- Belediyeden izin almamış olan satıcıları tespit ederek gerekli işlemleri uygulamak,
- Ruhsatı bulunan ancak işgaliye gibi işlemleri tam olarak yerine getirmeyen iş yerlerini tespit ederek gerekli işlemleri uygulamak,
- İzinsiz ilan ya da afiş asanları tespit ederek gerekli işlemleri uygulamak.
Kimler Zabıta Olabilir?
Zabıtalar, ilçe ya da il belediyelerine bağlı olarak memur ya da işçi statüsünde çalışan kişilerdir. Memur olarak çalışmak isteyen zabıtalar, KPSS'den atanmak için yeterli puanı almak zorundadır. Zabıta olmak için gereken şartlar şöyle sıralanabilir;
- Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak,
- Yüz kızartıcı suç işlememiş ya da hüküm giymemiş olmak,
- Kamu haklarından mahrum edilmemiş olmak,
- En az lise mezunu olmak,
- Erkekler için 175 santimetre, kadınlar için 165 santimetre boy sınırının altında kalmamak.