Türklerin Kullandığı Takvimler Hangileridir?
Zamanı ölçmek için hazırlanan çizelgelere takvim denir. Tarih boyunca Türkler, yaşadıkları coğrafya ve ekonomik, dini gelişmelere göre farklı takvimler kullanmışlardır. Türklerin tarihte kullanmış olduğu ilk takvim 12 Hayvanlı Türk Takvimidir. Tarih boyunca Türklerin kullandığı takvimler; On İki Hayvanlı Türk Takvimi, hicrî takvimi, Celâli Takvimi, Rûmî Takvim ve miladi takvimidir.
Sırasıyla Türklerin Tarih Boyunca Kullandığı Takvimler ve Özellikleri
- On İki Hayvanlı Türk Takvimi
- Hicrî Takvim
- Celâli Takvimi
- Rûmî Takvim
- Miladi Takvim
On İki Hayvanlı Türk Takvimi
Güneş yılı esasına göre düzenlenen ve Türklerin kullandığı ilk takvimdir. Hangi tarihten itibaren kullanıldığı bilinmiyor. Kök Türkler ve Uygurlar tarafından kullanılmıştır. On iki yılda bir devir yapan bu takvimde her hayvan bir yılı gösterir. Türklerden başka Moğollar, Çinliler, Hintliler ve Tibetliler de bu takvimi kullanmıştır. Günümüzde Orta Asya'nın bazı bölgelerinde hâlâ kullanılmaktadır.
Hicrî Takvim
Türklerin İslamiyet'i kabul ettikten sonra kullandığı takvimdir. Hz. Muhammed'in hicret ettiği yıl (622), başlangıç kabul edilmiştir. Hz. Ömer Dönemi'nde oluşturulan bu takvim, ay yılını esas almıştır. Bir yıl 354 gün 8 saat 48 dakikadır. Bu takvimde bir ay yılı, bir güneş yılından yaklaşık 11 gün eksiktir. Kamerî (ay) takvimi olarak ta bilinir. 12 kameri aydan oluşur. Günümüzde İslam dünyası, dinî günleri hicrî takvimine göre belirlemektedir.
Celâli Takvimi
Büyük Selçuklu Sultanı Celaleddin Melikşah (1072-1092) zamanında Ömer Hayyam'ın başkanlık ettiği astronomi heyetince hazırlandı. Güneş yılı esasına göre düzenlenmiştir. Başlangıç olarak 1079 yılı kabul edilmiştir. Günümüzde Orta Asya'nın bazı bölgelerinde kullanılmaktadır.
Rûmî Takvim
Osmanlı Devleti'nde mali işlerin düzenlenmesi amacıyla kullanıldı. Güneş yılı esasına dayanıyor. Bir yıl 365 gün 6 saattir. 1839'dan itibaren yılbaşı mart ayının olup, mali yılbaşı olarak kabul edilmiştir. Miladi takvimle arasında 584 yıllık fark bulunuyor.
Miladi Takvim
Günümüzde Türkiye ve dünyada kullanılan en yaygın takvimdir. Bir yıl 365 gün 6 saattir. Başlangıcı, Hz. İsa'nın doğumundan bir hafta sonrası yani 1 Ocak'tır. Kökeni Mısırlılara dayanan bu takvimi Romalılar geliştirmiştir. Papa 13. Gregorious (Gregoryus) son şeklini vermiştir. Bu nedenle "Gregoryen takvimi" de denir. Türkiye'de 1 Ocak 1926'dan itibaren kullanılmaya başlanmıştır.
