Türk kooperatifçiliği, üstüne yapıştırılan ideolojik algıları yıkma mücadelesi veriyor

İSTANBUL - 25. ve 26. Dönem AK Parti Karaman Milletvekili ve Pankobirlik Genel Başkanı Recep Konuk, "Türk kooperatifçiliği sadece sektörlerdeki ve raflardaki rakipleriyle yarışmıyor, bir dönemin üstüne yüklediği olumsuz hatıraların izini silme, üstüne yapıştırılan ideolojik algıları da yıkma mücadelesi veriyor." ifadelerini kullandı.

Konya Şeker'den yapılan açıklamada görüşlerine yer verilen Konuk, Uluslararası Kooperatifçilik Günü'ne ilişkin mesajını paylaştı.

Konuk, hem el ve güç birliği yapıp omuz omuza vererek ekonomik sistemin etkin aktörü olma iradesini ortaya koyanların bir araya geldiği tüm kooperatiflerin ve kooperatif ortaklarının, hem de bu güç ve el birliğine kooperatif iştiraklerinin ürünlerini alarak veya kooperatiflere cesaret aşılayan yaklaşımlarıyla manevi desteklerini esirgemeyen, hatta yaptıkları art niyetsiz tenkit ya da önerileriyle kooperatifçiliğe ve tek tek kooperatiflere katkı sunan herkesin Kooperatifçilik Günü'nü kutladı.

Türk Dil Kurumu'nun sözlüğünde yer alan kooperatif kelimesinin tanımına atıfta bulunan Konuk, şunları kaydetti:

"Kooperatifler hayatın dinamizmine uyum sağladı ve klasik işlevlerinin üstüne yeni işlevsel roller ekleyerek, ekonomik olarak sınırlı güce sahip bireylerin, meslek mensuplarının, sanatkarların, küçük işletmelerin değişen şartlar nedeniyle göğüslemek zorunda kaldıkları zorluklara karşı da çözümler üretti. Daha doğrusu güç birliği yaparak kooperatif çatısı altında bir araya gelen birçok insan değişen şartların da altından kooperatif iş modelinin sunduğu alternatif çözümlerle kalkmayı başardı. Bugünün ekonomik düzeninde değişen şartlar, ortaklarının hak ve menfaatlerini korumak için tarım kooperatiflerinin bu iki temel işlevi kadar önemli yeni adımları atmasını zorunlu kıldı. Bugünün tarım kooperatifleri sadece ortakları için uygun şartlarda gübre, yem, tohum temin etmekle ya da ortaklarının ürettiği tarımsal ürünleri sanayiciye ya da perakendeye pazarlamakla iktifa etmiyor, edemez.

Bugünün modern kooperatifleri ortaklarının ürettiği ürün, son tüketiciye ulaşana kadar ekonomik zincirde kalmak zorunda. Çünkü ürün tek başına elbette bir değerdir, ancak o değerin kat be kat fazlası ürünün mamul ürün haline geldiği süreçte oluşuyor ve tarladan, meradan, bağdan, bahçeden sonraki süreçte üretici ekonomik zincirin halkalarında etkin değilse ürün üzerinden oluşan o katma değerden üreticinin pay alması mümkün değildir. Tek başına fabrika kuramayacaklara güç birliği yapıp el ele verince ürünlerini işleme ve ürün mamul ürün haline gelip, raflara ve son tüketiciye ulaşıncaya kadar ekonomik zincirde kalma imkanını kooperatif iş modeli sunmuştur. Ya da daha doğru ifadeyle kooperatif ortakları ekonomide etkin olmanın ve kalmanın, hak ve menfaatleri ile emeklerini korumanın yolunu kooperatifler yoluyla bulmuştur."

Değişen şartlara kooperatif iş modeli yine çözümler üretecek

Başkan Konuk, küreselleşen ve sermayenin de küreselleştiği dünyada, asırlar öncesine göre üretimin ve ticaretin şartlarının değiştiğini, hemen her sektörde devasa şirketlerin rekabet güçleriyle küçük işletmeleri silip süpürdüğü bir süreçte küçük işletmelerin ayakta kalabilmesini sağlayacak umut ışığını yine kooperatif iş modelinin yaktığını aktardı.

Örnekleri henüz az olsa da havacılık, gıda gibi sektörlerdeki küçük ölçekli işletmelerin, kurdukları marka kooperatifleri çatısı altında bir araya gelerek ölçek ekonomisinin dezavantajlarını yenmeyi başardığını bildiren Konuk, şu ifadeleri kullandı:

"Küresel markalara karşı kendi markaları ile pazarlara tutunmayı ve tek başlarına rekabet edemedikleri devlerle bir araya gelerek rekabet etmeye başlamıştır. Dinamik ve hızlanan dünyamızda şartlar da ekonomik ilişki ağları da bu ağlarda yer alan aktör veya kurumların ağırlıkları da değişecek. Bu değişen şartlara kooperatif iş modeli yine çözümler üretecek. Çünkü, kooperatif iş modeli işini ve mesleğini korumak isteyen bireyler içindir ve o modeli dinamik tutan da çok akıldan beslenmesidir. Mesela günümüz internet çağı. Klasik iletişim kanallarının tıkandığı, pozisyonlarını muhafaza için arayışta olduğu bir konjonktürden geçiyoruz. Gazetelere, radyolara, televizyonlara artık bir rakip var; sosyal medya. Henüz emekleme çağındaki bu alternatif eğlence ve iletişim mecrasında da bir gün içerik üretimi ve seçenek zenginliği yakalamak için yapımcıların, sanatçıların, gazetecilerin sosyal medya kooperatifleri çatısı altında bir araya gelip dev bütçeli medya organizasyonları ile rekabet etmesi kooperatif iş modellerinin dinamizmine bakılırsa hiç de ihtimal dışı değildir."

Tarih sahnesine çıkışları henüz iki asrı yeni aşan kooperatiflerin, dünyanın dört bir tarafında insanlara başını sokacağı ev kazandırmaktan, ihtiyaçlarını piyasada ezilmeden karşılamaya, finansman ihtiyaçlarına uygun koşullarla cevap üretmekten, birikimi sınırlı toplum kesimlerini ekonominin etkin aktörü yapmaya kadar çok sayıda alanda hitap ettiği kesimlerin hayatını değiştirecek rol ve roller üstlendiğine işaret eden Konuk, bugün için 1 milyarın üzerinde insanın, kurduğu veya ortağı olduğu kooperatifler vasıtasıyla ekonomi çarkının etkin aktörü olduğunun altını çizdi.

Konuk, şu değerlendirmelerde bulundu:

"Her sektör ve her alanda kooperatiflerin hitap ettiği kesime artı bir katkısı olmuştur. Ancak hiçbir sektördeki kooperatif organizasyonunun veya hiçbir kooperatif çeşidinin katkısı, tarım kooperatiflerinin tarım sektörüne ve üreticiye katkısı ile boy ölçüşemez. Belki de hatta tam da bu sebeple, kooperatifler bu nedenle, yani çiftçiyi, üreticiyi tarladaki, ağıldaki, meradaki, bağdaki, bahçedeki, üretimlerini rafa kadar taşıyacak, emeklerini tarımsal sanayi ile zenginleştirecek bir ekonomik zincir oluşturmalarına imkan sunduğu ve tarımsal ürün üzerinden oluşan katma değerin üretim zincirinin ilk halkasındakilere intikal etmesini sağladıkları için son yüz yılın tarım sektöründeki en büyük buluşu olarak tarif edilirler.

Kooperatif çatısı altında buluşanlar öncelikle iş birliği yapmaları, sonra halis bir niyetle kesintisiz bir gayrete sahip olmaları gerek. Daha aktif ve daha etkin, değişen şartlara göre yeni yeni çözümler üretmiş bir kooperatifçilikten, ölçek ekonomisinin dezavantajlarını ya da tek tek bireylerin gücünün çağın ekonomik şartlarında rekabet için yetersiz kalmasının yarattığı adaleti yenmek için istifade edebiliriz, hatta istifade etmek zorundayız. Bunun için avantajlarımız da var, aşmamız gereken zorluklarımız da var."

Bu avantaj ve dezavantajlar hakkında bilgi veren Konuk, etkin kooperatifçilik yapabilmek için öncelikli olarak ezberleri unutturmanın ve algıları yıkmanın gerektiğini bildirdi.

Türk kooperatifçiliği sadece sektörlerdeki ve raflardaki rakipleriyle yarışmıyor

Türk kooperatifçiliğinin sadece sektörlerdeki ve raflardaki rakipleriyle yarışmadığını belirten Konuk, bir dönemin üstüne yüklediği olumsuz hatıraların izini silme, üstüne yapıştırılan ideolojik algıları da yıkma mücadelesi verdiğini aktardı.

Konuk, şu değerlendirmelerde bulundu:

"Yani küresel şirketlerle, sanayi devleriyle sırtında bagajlarla yarışmaya çalışıyor. Nedir var o bagajlarda? Algılar ve peşin hükümler. Nereden geliyor? İçerden ve dışardan. Bir dönem kooperatifler bir ideolojinin uzantısı gibi takdim edilmiş topluma, bugün hala o soğuk savaş yıllarının fikri kolaycılığının, kooperatifçiliği örselemek, kendi menfaatlerini korumak için yayılan kooperatifçilik şayiasının son tortularını temizlemeye çalışıyor Türk kooperatifçiliği. Başka ne var bagajda? Bir dönem müteahhit kooperatifçiliğinin yaşattığı ve batakçılıkla, kalitesizlikle özdeşleşen, 'kooperatif evi ise içine bir o kadar masraf gerekir' mirasını bırakan kooperatif benzerlerinin son travmatik izlerini kalite ve kalite standardında sürdürülebilirliğe inanılmaz yatırımlar yaparak silmeye çalışıyor, Türk kooperatifçiliği.

Kooperatif yapmak, maddi manevi kuvvetleri, zeka ve maharetle birleştirmektir. En zoru değişen şartlara uyum sağlamak, kooperatifçiliği yeni işlevlerle bezemek değil, en zoru müsebbibi olmadığımız yüklerin hızımızı yavaşlatmasıdır. Şimdi vakit, tarım ekonomisinin en büyük buluşu tarım kooperatiflerini, üretirken maliyetleri düşürecek, ürünü satarken de üreticiyi refaha taşıyacak aracıları aradan çıkarıp tüketiciye de kazandıracak iki işlevini de eksiksiz yerine getirecek şekilde tüm ülke sathında ve her ürün grubunda yaygınlaştırma vaktidir.

Türk kooperatifçiliğine ve ülke ekonomisine katkı verme azim ve kararlılığından asla taviz vermeyen, refah ve zenginliğin her kesime ve herkese ulaşmasını amaç edinen Pancar Üreticileri Kooperatifleri ve onun sahipleri adına, 'muhakkak surette birleşmede kuvvet vardır, kooperatif yapmak, maddi manevi kuvvetleri, zeka ve maharetleri birleştirmektir.' sözleriyle kooperatifçiliğin özünü tarif eden Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk ve Türk kooperatifçiliğine emek vermiş değerli büyüklerimizi bir kez daha rahmet ve minnetle anar, Uluslararası Kooperatifler Günü'nü kutlarım."Kaynak:AA