İnme tedavisinde yeni umut soğutma yöntemi

ABD’de dakikada bir kişi inme geçiriyor; üç dakikada bir, bir kişi inme nedeniyle yaşamını yitiriyor. Bilim adamları, dünyada kalp hastalıkları ve kanserden sonra en önemli ölüm nedenlerinden biri olan inmenin yol açtığı hasarları en aza indirgeyebilmek için araştırmalarını sürdürüyor. Eski bir yöntem olan ama şimdilerde yeniden keşfedilen vücut ısının normalin altınta düşürülmesi bu konuda umut vadediyor.
İnme, dünya çapında en önemli ölüm nedenleri arasında. Örneğin Almanya’da her yıl 160 bin inme vakası görülüyor. ABD’de ise ortamala olarak dakikada bir kişi inme geçiriyor; üç dakikada bir, bir kişi inme nedeniyle yaşamını yitiriyor. İnme, beyne giden damarların tıkanması sonucu, beyne kan akışının yavaşlaması, durması ya da bir damarın yırtılması sonucu beyne fazla miktarda kan hücum etmesi nedeniyle meydana gelebiliyor. Beyne fazla kan gitmesinden mütevellit inmeye ‘beyin kanaması’ deniliyor.
İnme geçiren kişinin bir an önce hastaneye yetiştirilmesi, hastanın iyileşmesindeki en önemli faktör. İnme sonrası tedavi üzerinde çalışan bilim adamları, hipotermi yönetimini deniyor. Hipotermi yöntemi, inme geçiren kişinin vücut ısısının 35 santigrad derecenin altına düşürülmesini öngörüyor. Almanya’nın Wiesbaden kentindeki Horst Schmidt Hastanesi’nde görevli nörolog Gerhard Hamann, inme geçiren kişinin vücut ısısının normalin altına düşürülmesi fikrinin aslında eski olduğunu söylüyor: “Rusya’da 1806 yılına ait kayıtlar var. Kalp atışı duran kişilerin üzerlerinin karla kaplandığı, böylece yeniden hayata döndürülme şanslarının artırılmaya çalışıldığı biliniyor.” Nörolog Hamann’a göre “Hipotermi yöntemi şimdilerde tıp tarafından yeniden keşfedildi”.
Beyin ‘rölantide’ çalışıyor
Vücut ısısının suni yollarla 32 santigrad dereceye kadar düşürülmesiyle beyindeki biyokimyasal süreçlerde belirgin bir yavaşlama oluyor. Beyin bir bakıma ‘rölantide’ çalışıyor. İnme geçiren bir kişinin beynindeki süreçlerin yavaşlatılması ise doktarlara zaman kazandırıyor. Vücudun inmede dolayı hasar görmesi yavaşlatılıyor. Bilim adamları esas sorunun, inme geçiren kişinin vücut ısılarının nasıl normalin altına indirileceği olduğuna dikkat çekiyor.
İnme sonrası bilinçlerini kaybedenlerin vücut ısıları iki üç gün normalin altında tutulurken, inme sonrası bilinçleri açık olanların vücut ısıları ancak 24 saat kadar 35 derecenin altında tutulabiliyor. Nörolog Hamann bunun nedenini şöyle açıklıyor: “Vücut ısının düşürülmesi hasta için rahatsızlık verici. Hasta titriyor, heyecanlanıyor. Bu yüzden hastalara ilaç verilmek zorunda kalınıyor.”
Zatürre riski
Yöntemin birtakım yan etkileri de var tabii. Örneğin vücut ısısı düşürülen kişinin zatürreye yakalanma riski oldukça fazla. Yan etkiler yüzünden inme geçiren herkese hiportermi yöntemi uygulanamıyor. Hamann, hastaların ancak yüzde 10 ila yüzde 20’sine bu yöntemin uygulanabildiğini söylüyor. Ancak yöntemin daha yaygın ve etkin olarak kullanılabilmesi için araştırmalar sürüyor. Hayvanlar üzerinde yapılan deneylerde yöntem başarılı sonuçlar verdi.
Ne var ki inme sonrası hipotermi yöntemiyle tedaviye ilişkin olarak insanlar üzerinde yapılan araştırmalar henüz yetersiz. Bu alandaki en geniş kapsamlı çalışma ABD Cleveland’de yapıldı. Ancak bu araştırma da topu topu 60 kişi üzerinde gerçekleştirildi. Almanya’da birçok hastanede bu konuda girişim başlatıldığını belirten Horst Schmidt Hastanesi’nde görevli nörolog Gerhard Hamann, üç dört yıl içinde sağlıklı araştırma sonuçları elde edebileceklerini umuyor.