Omurilik zedelenmeleri felce neden olabiliyor

Vücudun iletişim sisteminin ana arteri sayılan omurilikte meydana gelen zedelenme ağrılara ve hareket aksamasına yol açıyor. Beklenmedik bir darbeyle omurilikte meydana gelecek zedelenmeler, vücudun yönetim sistemini aksatıyor. Karmaşık bir yapı olan vücut sinir sistemi, komuta merkezi olan beyin ve komutları tüm vücuda aktaran omurilikle sinir köklerinden oluşuyor. Beyinde tasarlanan veya otomatik olarak iletilmesi planlanan komutlar omurilik ve sinir kökleri vasıtasıyla uç organlara iletiliyor. Böylesine önemli bir işlevi olan ve omurga kemlikleri tarafından korunan omuriliğin kaza sonucu zarar görmesi, omurilik yaralanması olarak tanımlanıyor.
Çeşitli bölgelerde bası ve kesi
Acıbadem Hastanesi Bakırköy Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Opr. Dr. Mustafa Şengün omurilik zedelenmesiyle ilgili şunları söylüyor:
“Omurilikte meydana gelen etkilenmeler bazı harf ve rakamlarla ifade edilir. Omurilik üzerindeki etkileri bası ve kesi diye tanımlıyoruz. Bası, genellikle tam olmayan yaralanmalar için kullanılır. Kesi ise tam yaralanmayı ifade eder. Omurilik yaralanmalarını ifadede kullanılan harfler omurganın anatomik bölümlerinin Latince isimlerinin baş harfleridir. Harflerin yanındaki rakamlar ise omurun sırasını belirtir. C harfi boyun omuru anlamına gelen ‘Cervical’den, T harfi sırt omuru anlamına gelen ‘Torakal’den ve L harfi bel omuru anlamına gelen’Lomber’den kısaltılmıştır.”
Omurilik zedelenmesi durumunda ne yapmalı?
Opr. Dr. Mustafa Şengün, omurilik yaralanması olduğunda öncelikle sağlık ekibinin beklenmesi gerektiğine dikkat çekiyor ve şöyle devam ediyor:
“Yaralanan kişinin mutlaka kaza mahallinden uzaklaştırılması gerekiyorsa; hastanın başucuna geçilip, eller avuç içleri yukarı bakacak şekilde boynun yanlarından sırta doğru ilerletilir. Kol ve pazularla boynun sağa sola ve öne-arkaya hareketi engellenerek taşınır. Omurilik yaralanması olan kişi hastaneye ulaştırılınca ilk yapılan işlem, solunum ve dolaşımın desteklenmesidir. Omurilik yaralanması için yüksek doz ‘kortizon’ yapılır. Kortizon, yaralanan omurilikte oluşabilecek olan ve tablonun kötüleşmesine neden olacak olan ödemin engellenmesi içindir. Sonrasında ise gerekiyorsa acil cerrahi girişim yapılır. Buradaki ana belirleyiciler, oluşan yaralanmanın ‘tam’ ya da ‘kısmi’ olmasıdır. Yani ilk muayenesinde tam felci olan hastanın kortizon ya da cerrahi tedaviden fayda görme olasılığı, kısmı felci olan hastaya göre çok daha azdır.”
Omurilik zedelenmesinin tedavi süresi
Omurilik zedelenmelerinde hasar oluşmaması için hastane tedavisi gerekiyor. Bu tedavinin süresi ise zedelenmenin derecesine ve hasta üzerindeki etkilerine göre değişiyor.
Opr. Dr. Şengün hastanede tedavi süresiyle ilgili şunları söylüyor: “En iyi durumda, yani, en az omurilik hasarı gören hastada bu süre 3 hafta kadardır. ‘Bası’ ile oluşan zedelenmelere maruz kalan hastalar, cerrahi ve fizik tedaviden fayda görürler. Tam yaralanma hali olan ‘kesi’ durumunda, cerrahi müdahalenin başarı şansı yoktur. Ancak fizik tedavi ile hasta üzerindeki etkileri, belli seviyelere indirilebilir. Omurilik yaralanması olan hastalarda idrar, gaita ve fizik tedavi kontrolleri düzgün yapılmalıdır.”