Allerjik Rinit ve Vazomotor Rinit

Alerji vücudun yabancı bir madde ile karşılaştığında buna karşı geliştirdiği bir yanıttır. Vücudun karşılaştığı yabancı maddeye antijen adı verilir. Hastalar özellikle belirli bir alerjen ya da alerjenlerle karşılaştığı zaman şikyetler ortaya çıkar. Hastanın şikyetlerinin ortaya çıkabilmesi için hastanın en azından sorumlu allerjenle daha önceden bir kez karşılaşmış ve ona duyarlı hale gelmiş olması gereklidir.

Alerjik rinit, burun mukozasının alerjik nedenli iltihabıdır. Alerjenlerin hava yolu mukozasına yapışarak iltihabi reaksiyonları başlatması ile meydana gelir. Özellikle alerjik yatkınlığı olan kişilerde görülür. Ailesinde alerji olanlarda daha sık görülür. Hastalığın başlama yaşı genellikle küçük yaşlarda olmakla birlikte, ileri yaşlarda da başlayabilir. Alerjik rinit hastanın konforunu ve yaşam kalitesini belirgin şekilde bozan bir hastalıktır. Hastalık genellikle alerjik konjunktivit (göz nezlesi), sinüzit veya astımla birliktelik gösterebilir.

Günlük hayatımızda alerji nedeni olabilecek birçok alerjen ile karşılaşmaktayız. En sık alerjenlerden polenler, ev tozu akarı, hamamböceği, hububat, çimen, küf sayılabilir. Sorumlu alerjenlere bağlı olarak yıl boyu ( ev tozu akarı gibi) ya da mevsimsel alerjik rinit (polen gibi) olabilir.

Alerjik rinitli hastalarda sık ve tekrarlayan hapşırma, burunda kaşıntı, su gibi burun akıntısı ve/veya burun tıkanıklığı şikyetleri görülür. Bu hastalığa genelde alerjik konjunktivit de eşlik ettiği için gözlerde yanma, batma, kaşınma, sulanma gibi bulgular da görülebilir. Alerjik astımın da birlikte görüldüğü hastalarda, nefes darlığı, hırıltılı solunum, öksürük gibi bulgular olabilir.

Alerjik rinit düşünülen hastaların ayrıntılı muayeneleri bir Kulak Burun Boğaz uzmanınca yapılmalıdır. Çeşitli kan tetkikleri, deri prick (delme) testi veya intra-dermal test gibi tanı araçları ile duyarlı olunan alerjenler araştırılır.

Alerjik rinitin tedavisi şikyetlerin giderilmesine yöneliktir, hastalık bu tedavilerle ortadan kaldırılamaz. En etkili tedavi alerjenden kaçınmaktır. Alerjik rinitin ilaç tedavisinde kortizon içeren burun spreyleri, antihistaminik (alerjenle karşılaşıldığında olaya neden olan madde salınımını engelleyen ilaçlar), burun iç yüzeyindeki şişliği azaltan ilaçlar gibi birçok tedavi şansı vardır. Ancak tüm bu ilaçlar muhakkak hekim tarafından verilmelidir. Gerekli tedbirler alınır ve uygun tedavi verilirse bu hastalığın atak sayısını oldukça azaltmak mümkündür. Tüm bunlara cevapsız hastalarda immunoterapi uygulanabilir.

Alerjik hastalar; tozlu ve polenli ortamlarda bulunmamalı, eğer bulunmak durumunda kalırlarsa maske kullanmalı, polen mevsiminde kapı ve pencereleri kapalı tutmalı, evde hayvan beslemekten ve bitki bulundurmaktan kaçınmalı, tüylü ve yünlü eşyalardan uzak durmalı, toz barındırabilecek kilim, halı gibi ev eşyaları kullanmamalıdırlar.

Vazomotor Rinit

Enfeksiyon ya da alerjiye bağlı olmayan burun mukozası iltihabıdır. Kesin neden bilinmemekle birlikte; hava kirliliği, kuru hava, baharatlı yiyecekler, alkol ve çeşitli ilaçların kullanımı ile şikyetler artmaktadır. Burun tıkanıklığı, burun akıntısı ve hapşırma şikyetleri görülür. Hekim tarafından ayrıntılı muayene ve tetkiklerle diğer olası tanılar ayırt edilmelidir. Tedavide şikyetleri arttıran neden bulunmalı ve bundan uzaklaşılmalıdır. İlaç tedavisine de ihtiyaç duyulabilir.

HAZIRLAYAN: Dr.Emel ÇADALLI TATAR, Doç. Dr. Hakan KORKMAZ