Diyet ürünlerin sağlıklı beslenmeye etkileri

Diyet ve Beslenme uzmanı Deniz Şafak Akçaoğlu, light ürünler olarak bilinen enerji miktarı azaltılmış besin maddeleri hakkında merak edilen noktalar hakkında açıklamalarda bulundu.
Light ürünler beslenme alışkanlığını bozar mı?
Türk Gıda Kodeksine göre enerjisi %25 azaltılmış ürünlere light diyebiliyoruz. Genelde hiç kalorisi olmadığı algısı vardır. Oysa enerji değeri 1 / 4 kadar azaltılmıştır. Örnek verecek olursak enerji değeri 100 kcal olan bir bisküviyi 75 kaloriye indirirsek light diyebiliriz. Bu ürünleri fazla tüketmek beslenme alışkanlığını bozmayabilir ancak dikkat edilmesi gereken hususlar var. Normal bisküvi yerine light bisküvi tüketmek sağlık açısından bir tehlike içermeyebilir. Bu yinede her besin için geçerli değildir. Taze sıkılmış bir meyve suyu yerine diyet meyve suyu tüketmek doğru olmaz. Sağlık açısından da olumlu bakılmaz. Taze meyve suyunun bütün vitamin özelliklerini ve doğallığını kaybetmiş oluyoruz. Genel olarak düşünürsek doğal ürünler varken light ürünlere yönelmek doğru olmaz ancak zaten işlem görmüş bir üründe içeriğine de bakmak kaydıyla diyet ürün tercih edilebilir.
"Light' yazısını gördüğümüz her ürünü sınırsız yiyebilir miyiz?
Yukarıda da bahsettiğim gibi light ürünlerinde bir kalorisi var. Bazı içeceklerde bu sıfıra yaklaştırılmıştır. Bu nedenle öncelikle etiket bilgilerini iyice okumak gerekir. Hatta referans ürünlerle karşılaştırmasını iyi yapmalıdır. Sınırsız tüketim hiçbir zaman doğru olmaz. İçindeki katkıları da düşünmek gerekir. Günlük enerji ihtiyacı 2000 kcal olan bir kişi için 300 kcal’yi light ürünlerden almanın bir sakıncası yoktur. Ancak yarısını veya daha fazlasını karşılamak katkı maddeleri bakımından doğru olmaz. Örneğin bazı tatlandırıcıların fazlası laksatif etki gösterir yani ishale sebep olur. Dolayısıyla bu tatlandırıcıyı içeren bir diyet ürünü fazla tüketmek ishale neden olabilir.
Şekersiz ya da tatlandırıcılı ifadelerinin kullanıldığı ürünler kalorisiz midir?
Şekersiz veya tatlandırıcılı ifadelerinin kullanıldığı bazı ürünler kalorisiz olabilir Bazılarının da enerjisi azaltılmıştır. Bir diyet kolada şekersiz ifadesi kalorisiz olarak değerlendirilebilir ancak bir bisküvi için az kalorili ifadesini taşır. Çünkü o bisküviyi oluşturan un, yağ ve katkı maddelerini içermek zorundadır. Bu nedenle şekersiz ürünlerin sadece şekerleri yoktur ancak diğer besin öğelerinden gelen kalorileri vardır. Normal ürüne göre kalorisi daha düşüktür.
Diyet ürünlerin az kalorili diye bol bol tüketilmesi kilo almaya yol açar mı?
Evet. Kilo almaya sebep olabilir. Diyet ürünlerin kalorisinin olduğunu düşünürsek onları da bol bol tüketmek bir süre sonra fazla kilo olarak bize dönmesine neden olabilir. Tüketilen her yiyeceğin enerjisini bilmek gerekir ve ona göre tüketmek gerekir. Bir dilim normal ekmek yerine 2 dilim diyet ekmek tüketmek bile daha fazla enerji almaya neden olur. Kalorisi hiç olmayan diyet ürünlerinde fazla tüketimi hem katkı maddeleri açısından hem de fazla yeme alışkanlığını edinme açısından doğru olmaz. Hangi yiyeceğin yerine ne kadar diyet ürün tüketeceği iyi hesaplanmalıdır.
Diyet ve diyabetik ürünler arasındaki fark nedir?
Diyet ve diabetik kelime anlamı olarak birbirinden farklıdır. Diyet, enerjisi azaltılmış demektir. Oysa diabetik, içinde kullanılan şekerin kan şekerini yükseltmediğini ifade eder. Diyet ürünler şeker veya yağ sınırlandırılarak diyet olabilir. Oysa diabetik ürünlerde şekerin kesinlikle kanı yükseltmeyen bir şeker ( frukto , sorbitol , asparpam, asesülfam-k vs. ) olması gerekir. Diyet ürünlerin kalorisi düşük olmak zorundadır. Oysa diabetik ürünlerde böyle bir zorunluluk yoktur. Diabetik ürünlerin kalorisi normal ürünlerle aynı olabilir. Dolayısıyla fazla tüketimi yine kilo alımına neden olabilir. Önemli olan şekeridir. Bir yiyecek ya da ürün hem diyet hem diabetik olabilir. Örneğin şekersiz bir ürünü diyet yapanlar tüketebileceği gibi içinde şeker olmadığından dolayı diabetikler de tüketebilir.
Light ürünler kalori içermez ve zayıflatır deniliyor doğru mu?
Light ürünlerin kalorisi düşüktür ancak onlarında ne kadar tüketildiği önemlidir. Diyet yaparken yardım alınabilir. Ancak hem normal yemeğimizi yiyip hem de light ürünleri tüketirsek zayıflatmaz, aksine şişmanlatabilir. Bu nedenle light ürün tüketiliyorsa aksi bir ürünü yememek gerekir.
Neredeyse her ürünün bir de lightı çıktı. Her ürünün lightı olabilir mi?
Her ürünün lightı üretilmeye çalışılıyor çünkü hızla büyüyen bir sektör. Un, şeker, tuz, bisküvi, içecekler vs. son yıllarda formuna özen gösteren insan sayısı arttıkça bu ürünlere olan talepte artmaya başladı. Dolayısıyla firmalar bu ihtiyaçlara cevap vermeye çalışıyor. Günümüz toplumunun daha hareketsiz bir yaşama doğru gittiğini düşünürsek insanlar formlarını korumak için enerjisi sınırlandırılmış diyet ürünlere yöneliyor. Bu yönelim firmaları da harekete geçiriyor. Çok başarılı çalışmalar var. Bunun yanında bir şey ifade etmeyen light ürünlerde mevcut.
Light baklava bile çıktı. Bu işin suiistimal edildiğini düşünüyor musunuz?
Suiistimal edildiğini düşünmüyorum. Diyet ürünler üreten firmalar ürettikleri ürünün enerji değerlerini, içeriklerini ambalajların üzerine yazıyor. Takdiri insanlara kalıyor. O diyet ürününün normal bir üründen farkı olmadığını düşünüyorsa bu ürünü almamalıdır. Söylemek istediğim şey şu; insanlarımızda maalesef etiket okuma alışkanlığı yok. Dolayısıyla light yazan her ürünün kalorisini yok gibi algılıyor. Oysa bazı ürünlerin normal üründen gerçekten bir farkı yok diyebiliriz. Bu nedenle tekrar belirtmek isterim ki etiketleri okuyun ve diyet olmayan ürünlerle kıyaslamalarını yapın.
Light ürünleri her yaştan insanlar kullanabilir mi?
Light ürünleri büyüme ve gelişme çağındaki çocuklara önermiyoruz. İçindeki katkı maddeleri ve bazılarının doğal olmamalarından dolayı vermiyoruz. Çocukların beslenmesi ne kadar sağlıklı ve doğal olursa temelleri o kadar sağlam olacağından bu tarz besinleri tüketmemelerinde fayda var.
Light ürünlerin yararları var mıdır?
Var. Özellikle bisküviler ve fazla şekerli, yağlı yiyeceklerin lightlerini tüketmek gerekir. İnsan vücudunun çay şekeri dediğimiz glikoza hiç ihtiyacı yoktur. Aldığımız karbonhidratlı besinleri parçalayıp glikoza zaten çeviriyor. Birde dışarıdan almaya ihtiyaç yoktur. Yağlar içinde aynı şey geçerlidir. Aldığımız besinlerin yapısında da yağ vardır ayrıca tüketilen yemeklere de yağ konmaktadır. Dışarıdan yağ ve şeker takviyesine ihtiyaç olmadığından light ürünleri tüketmekte yarar vardır.
Diyet bir moda haline mi geldi?
Evet. Özellikle son 3 yıldır her gazetede, her dergide bir diyet yazıyor. Oysa diyet bir tedavi sürecidir. Gazetede veya dergide yazılan diyetler herkeste olumlu yanıtlar vermez. Hatta bazılarında aksine kilo aldırır. Diyet kişiye özel olmalıdır. Herkesin kendi gereksinimlerine göre hazırlanmalıdır. Hastalıklarda çok önemli faktörlerdir. Bazı hastalıkların tedavisi sadece diyetle olur. Bu nedenlerden dolayı diyet çok basite alınmamalıdır. Her yaz diyete başlayıp yaz sonu bitiren insanlarda bir zaman sonra diyet yanıt vermez çünkü metabolizmalarını bozmuşlardır. Bazen yanlış diyetler yapmak bile hastalıkların oluşmasına neden olabiliyor. Diyetin bir tedavi süreci olduğu ve kişiye göre hazırlanması gerektiği unutulmamalıdır. Moda olarak görülmemelidir.