Prof. Dr. Şevket Özden, deprem verilerinin analizinde yapay zekanın önemine dikkati çekti:

Erzincan (AA) - KEMAL ÖZDEMİR - Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Deprem Teknolojileri Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Şevket Özden, deprem verilerinin analizinde yapay zekanın önemine dikkati çekti.

Prof. Dr. Özden, AA muhabirine yaptığı açıklamada, yapay zekanın esasında öğrenmenin öğretildiği bir bilgisayar programı olduğunu dile getirdi.

Eldeki verilere göre yapay zekanın bütün değişkenler arasındaki ilişkiye baktığını belirten Özden, deprem verileriyle ilgili de aynı şekilde değişkenlere baktığını ifade ederek, "Geçmiş depremlerle çok yüksek ilişkisi varsa ona yüksek bir katsayı atayarak tahmine gidiyor. Z değişkeninin depremin oluşuyla ilgili çok küçük etkisi varsa, onu ihmal etmeyip onu da öngörü denklemlerinin içerisine koyabiliyor." diye konuştu.

Özden, şöyle devam etti:

"Dolayısıyla yapay zeka, elinizde güçlü bilgisayarınız ve ondan çok çok daha önemlisi paylaşılmış bir veri tabanınız varsa, bütün bunların ışığında bir sonraki depremin büyüklüğünü ve yerini tahmin edebiliyor. Tespit etme noktası, henüz daha içinde bulunduğumuz teknoloji seviyesinde mümkün gözükmüyor."

- "Güvenliği tehdit etmeyen her türlü veri, akademisyenlerle paylaşılmalı"

Prof. Dr. Özden, devlet kurumlarının önemli kısmının verileri depoladığına dikkati çekerek, güvenliği tehdit etmeyen her türlü verinin, o alanda çalışan akademisyenlerle paylaşılmasının önünün açılması gerektiğini vurguladı.

Özden, "Devlet kurumlarının önemli kısmı veri biriktiriyor. Önerim, ülkemde böyle bir veri bankasının, ülkemin mühendislerinin kullanacağı şekilde açılıyor olması. Yani ülkemde kaydedilmiş tüm verileri, uydudan gelen fayların kayma miktarı gibi verileri biriktirirsek, bu durumda biz de yapay zeka yardımıyla daha doğru tahminler yapmaya başlarız çünkü veri bankamız genişlemiş olur." dedi.

Yapay zekanın milyonlarca veriyi analiz edebildiğini anlatan Özden, aynı zamanda ihtimal hesapları da yapabildiğini söyledi.

Elindeki verilere göre yapay zekanın doğruya en yakın ihtimali hesap ettiğini dile getiren Özden, şöyle devam etti:

"Siz esasında elinizdeki veriyi kendi zihninizle analiz etmeye başladığınız zaman, bu oldukça zor ama o kadar çok veriyi milyonlarca kombinasyonu dikkate alarak analiz edecek bir bilgisayar programı yazarsanız, yapay zeka dediğiniz zaten sizin oluşturduğunuz öngörülere göre ihtimal hesapları yapan bir ortam, o zaman bu daha kolay hale gelir. Depremin oluşacağı lokasyonları tahmin etmek için yine bilim insanlarının geliştirdiği modellere ihtiyaç duyuyorsunuz. Yani yapay zeka şunu söyleyemiyor, 'Yedisu fayında deprem olacak ve şu büyüklükte olacak.' Bunu bütün kesinliğiyle söylemiyor, ancak ve ancak siz model geliştirip tüm Türkiye'deki ölçümleri aldıktan sonra Yedisu fayında şöyle deprem olabilir, bakın 'olabilir', 'olur' değil, 'onun da büyüklüğü bu seviyede olabilir' dedikten sonra bu sefer ikinci aşamaya geçebiliyoruz."

Yapay zekanın veri analizindeki öneminden bahseden Özden, "Siz yapay zekayı elinizdeki o çok geniş veri bankasını kullanarak doğruya en yakın tahminleri yapmaya başlarsınız ama unutmayın bunlar ağırlıklı olarak tahminlerdir. Tahminin doğruluk oranı yükseldikçe o zaman bu beklenti de en yüksek noktaya ulaşmış demektir." diye konuştu.

Yurt içinde ve dışında yapay zeka ile deprem ilişkilerini araştıran akademisyenlerin büyük çoğunluğunun deprem bölgelerinde yaşayan akademisyenler olduğunu belirten Özden, şunları kaydetti:

"Şu an son bir yıldır bizle birlikte çalışan hocalardan bir tanesi belki yapay zekayla değil ama çok yüksek kapasiteli bilgisayarlar yardımıyla yırtılma modelleri üzerine çalışıyor. Bu ne demek, eğer İstanbul'da beklenen fay yırtılacak olursa, İstanbul'un hangi köşesinde, hangi noktasında, hangi büyüklükte dalgalara sebep olacak, bunu şimdiye kadar çalışmış. Bizle birlikte olduğu süreçte de aynı yaklaşımı bu sefer Erzincan'ı ciddi ciddi tehdit eden, doğumuzdaki ve güneydoğumuzdaki faylanmaları modelleyip, olası yırtılmada Erzincan şehir merkezi ve etrafında nasıl hasar birikecek bunu çalışacağız ama dediğim gibi bu ilgi alanına sahip insanlar bir araya geldikçe siz yapay zekayla bir öngörü yapmaya başlıyorsunuz."