DOSYA HABER/EL NİNO BİLANÇOSU - El Nino bitti, etkisi yeni sıcaklık rekorlarıyla sürebilir

İSTANBUL - GÜLSELİ KENARLI - Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Levent Kurnaz, 2023'te başlayan El Nino hava olayının sona erdiğini ancak etkilerinin temmuz ayı ortalarına kadar süreceğini ve bu süreçte yeni sıcaklık rekorları görülebileceğini belirtti.

Anadolu Ajansının, yaklaşık bir yıl süren El Nino'nun etkilerini ele aldığı haber dosyasının ilk bölümü, bu hava olayının yaşandığı dönemdeki sıcaklık rekorlarına ayrıldı.

Dünyada 2023, tüm zamanların en sıcak yılı olarak kayıtlara geçerken Amerikan Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi (NOAA) verilerine göre, geçen yıl küresel ortalama sıcaklık, 20'inci yüzyıl ortalaması olan 13,9 derecenin 1,18 derece üzerine çıktı. Bundan önceki en sıcak yıl olan 2016'da bu fark 0,15 dereceydi.

Bilim insanları küresel ısınmaya neden olan sera gazı salımına ek olarak geçen yıl kırılan küresel ortalama sıcaklık rekorunun ardında yatan en önemli faktörün El Nino hava olayı olduğunu belirtiyor.

Avustralya Meteoroloji Ofisi'nden yapılan açıklamaya göre Haziran 2023'te başlayan El Nino, nisan ayının ortalarında sona erdi ve başladığı dönemden 15 Mayıs'a kadar geçen yaklaşık bir yıl içinde rekor sıcaklığın yaşandığı gün sayısı 248 oldu.

Ocak-şubat-mart-nisan en sıcak aylar olarak kayıtlara geçerken 15 Nisan ila 15 Mayıs tarihleri arasında da sıcaklıklar rekor düzeyde seyretmeye devam etti. El Nino'nun sona erdiği 15 Nisan'dan 15 Mayıs tarihine kadar 30 günün 17'sinde rekor sıcaklık yaşandı, son 13 günün tamamı rekor sıcaklık olarak kayıtlara geçti.

AA muhabirine değerlendirmelerde bulunan Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Levent Kurnaz, El Nino'nun ölçülüp belirlendiği Peru kıyılarından itibaren şiddetinin sona erdiğini söyledi.

Dünya genelinde El Nino'nun etkilerinin temmuz ortalarına kadar süreceğini ve bu süre içinde yeni sıcaklık rekorları beklediklerini aktaran Kurnaz, El Nino'nun başından itibaren 11 ayın tamamında sıcaklık rekoru kırıldığını, muhtemelen 12'inci ay olan mayısın da rekor sıcaklıklarla sona ereceğini kaydetti.

Son El Nino hava olayının 1998 ve 2016'daki gibi "Süper El Nino" olmadığını vurgulayan Kurnaz, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Bu aşırı kuvvetli değildi ancak iklim değişikliğinin üzerine bindiği için sıcaklıklar rekor kırdı. Bu nedenle aylarca dünya genelinde kırk türlü bela gördük ve bunları yine görmeye devam edeceğiz. İklim değişikliği nedeniyle dünya genelinde devamlı yukarı doğru giden bir ortalama sıcaklık var. Bu etki sürerken, bazı zamanlarda sıcaklık daha fazla yukarı gidiyor, bazı zamanlarda daha az yukarı gidiyor. Fazla yukarı gitmesine El Nino, daha az yukarı gitmesine La Nina diyoruz ama her durumda sıcaklıklar yukarı doğru gidiyor. Artık El Nino olduğunda hava sıcaklıklarının aşağı yukarı rekor kıracağını söyleyebiliyoruz. El Nino 3 sene hiç görülmese, La Nina bile olsa yüksek sıcaklık rekoru kırılır çünkü arka taraftaki iklim değişikliği çok şiddetli hale geldi."

Yaz gittikçe uzuyor, kış gittikçe kısalıyor

Nisan ayı sonunda dünya genelinde çok büyük sıcaklık artışları yaşandığını, mayıs başında ise havaların serinlediğini hatırlatan Kurnaz, "İklim değişikliğiyle birlikte bütün bu oynaklıklar da şiddetleniyor. İstanbul'da bu oynaklıkları görüyoruz. Nisan sonu, mayıs başında İstanbul'da yaşanan hava serinlemesi anormal değildi, mevsim normallerinin alt sınırındaydı sıcaklıklar. Ancak öncesindeki haftalarda 26-28 dereceleri gördük ve yaz geldi gibi bir tablo oldu. Bu oynaklık artıyor ve bu nedenle mevsimler kaydı diyoruz. Yaz gittikçe uzuyor, kış gittikçe kısalıyor, baharlarda gittikçe çok oynak dönemler oluyor. Bazı günler mevsim normallerinin üst sınırında sıcaklıklarda oynama oluyor, bazı günlerde ise alt sınırda oynama oluyor." ifadelerini kullandı.

Kış mevsiminin yıllar içinde daha yumuşak geçmeye başladığına dikkati çeken Kurnaz, bu nedenle kışın ne zaman bitip ilkbaharın ne zaman başladığının ya da sonbaharın ne zaman bitip kışın ne zaman başladığının çok net olmadığını, aynı tablonun yaz geçişinde de görüldüğünü ve mevsim geçişlerinin artık grileştiğini dile getirdi.

- En sıcak gün sayıları

Kurnaz'ın verdiği bilgilere göre, her günün geçmiş yıllardaki aynı güne ait sıcaklık değeriyle kıyaslandığı hesaplamada, sıcaklık rekoru kırılan gün sayısı, 2013'ten bu yana aşağıdaki gibi gerçekleşti: