Kimler Kan Verebilir Nasıl Kan Verilebilir

Kimler Kan Verebilir Nasıl Kan Verilebilir

Yaş
18–65 yaş arası her sağlıklı erişkin kan verebilir.

Sıklık
Erkekler, en sık 2 ayda bir; kadınlar ise, en sık 3 ayda bir olmak üzere ve yılda toplam 3–4 üniteyi geçmemek koşuluyla kan verebilirler.

Vücut Ağırlığı
50 kg'ın üzerinde olan herkes kan bağışı yapabilir.

Miktar
Bağışlanan kan standart olarak 450 mL'dir. İnsan vücudunda toplam 5000–6000 mL kan olduğu düşünülürse bu miktar toplam kan hacminin sadece % 7,5-9’u kadardır. Kan bağışı sonrası eksilen sıvı hacmi, damar dışındaki sıvının, damar içine geçmesiyle saatler içerisinde karşılanır. Hücrelerin yenilenmesi süreci ise, 2 ay kadardır.

Anemi
Kansızlık kan bağışı için engeldir. Günlük yaşamın olağan sayılabilecek ve çoğunlukla psikolojik kaynaklı olan halsizlik bitkinlik gibi durumlar, anemi (Kansızlık) olarak algılanmamalıdır. Anemi tanısı, kan testleriyle yapılmaktadır. Kan bağışı için kriter hemoglobin değeridir. Bu değer, Erkeklerde 13,5 g/dL'nin; Kadınlarda ise, 12,5 g/dL'nin üzerinde ise, kan bağışı yapabilirsiniz. Kan merkezlerinde, hemoglobin tayini yapılmakta ve hemoglobin düzeyiniz uygunsa kan alınmaktadır.

Saklama
Kanın saklanma süresi, torba içindeki antikoagülan (Pıhtılşamayı engelleyici) sıvının niteliğine bağlıdır. Bugün kullanılmakta olan torbalarda bu süre 35–42 gün kadardır ve bu süre, kanın kullanımı için fazlasıyla yeterli bir depolama süresidir.

Sterilite
Kan torbaları, tek kullanımlık ve steril olarak imal edilmektedir. Bu sebeple kan bağışı sırasında donöre herhangi bir hastalık bulaştırılması söz konusu değildir.

Yan Etki
Kan bağışının, kilo aldırma, zayıflatma halsiz bırakma kaşıntı ve bağımlılık gibi yan etkileri yoktur.

İlaç Kullanımı
Almış olduğunuz ilaçlar, kanınıza geçmektedir. Bu ilaçlardan bazıları kan bağışı yapmaya engeldirler. Kan bağışından önce, eğer sağlığınız açısından mecbur değilseniz, ilaç almayınız. Almak durumundaysanız, kan verip veremeyeceğinizi kan merkezi doktorlarımıza danışabilirsiniz.

Aspirin kullanımı
Kan bağışına engel değildir. Sadece, trombosit amaçlı kan alımında veya tromboferezde dikkat edilmelidir.

Tegison (Sedef hastalığında kullanılan bir ilaç) kullananlar ilacı kestikten 3 yıl sonra kan verebilir.

Accutan veya benzeri retinoik asit türevi ilaçları kullananlar ilacı bıraktıktan 4 hafta sonra donör olabilir.

Faktör konsantresi kullananlar, donör olamazlar.

Tansiyon
Sistolik kan basıncı 180 mmHg'yı, diastolik kan basıncı ise, 100 mmHg'yı aşmamalıdır.

Hastalıklar, Aşılar
Yine bazı hastalıklar da ilaçlar gibi kan bağışına sürekli veya belli bir dönem için engel oluşturmaktadır. Bu hastalıklara ilişkin bazı bilgiler aşağıda belirtilmiştir (Aşağıda olmayan hastalıklar için, bizi arayabilirsiniz).

Hepatit B (Hiçbir zaman kan veremezler)

Hepatit C (Hiçbir zaman kan veremezler)

AIDS (Hiçbir zaman kan veremezler)

Sıtma (Tedavinin sağlanmasından 3 yıl sonradan itibaren kan verebilirler)

Frengi geçiren hastalar, iyileşmeden 1 yıl sonra kan verebilirler.

Creutzfeldt-Jacob hastalığı olanlar, hiçbir zaman kan veremez.

Tüberküloz (Tedavinin sağlanmasından 2 yıl sonra kan verebilirler)

Diabet (İnsülin kullananlar veremez)

Anemi (Anemi teşhisi konmuş kişiler kan bağışçısı olamazlar)

Gebeler kan veremez. Doğum veya gebeliğin sonlan(dırıl)masından 6 hafta sonra kan verebilirler. Emzirme yapılıyorsa emzirmenin sonuna kadar kan veremezler

Koroner kalp hastalığı, angina pektoris, ciddi kardiyak aritmi serebrovasküler hastalıklar, arteriyal tromboz veya rekküren venöz trombozu olan kişiler kan veremezler.

Allerji (Astım hastaları kan veremez. Polen allerjisi olanlar ise sadece allerjileri oldukları dönemde kan bağışlayamazlar)

Otoimmün hastalığı olanlar kan veremezler.

Kanama diatezi (Kanama eğilimi) olanlar ömür boyu kan veremezler.

Bronşit (Belirtisi olan kronik bronşit hastaları kan veremez)

Kronik nefrit ve pyelonefritli hastalar kan veremez. Akut glomerulonefrit geçirmiş olanlar ise iyileşmeden 5 yıl sonra bağış yapabilir.

Malign (Habis) hastalığı olanlar donör olarak kabul edilmezler.

Brusella almış olanlar, tam iyileşmeyi takiben iki sene sonra kan bağışçısı olabilirler.

Epilepsi hastaları ilaçsız hecmesiz 2 yıldan sonra kan verebilirler.

Osteomyelit geçirmiş hastalar tam düzelmeden 5 yıl sonra kan verebilirler.

Cerrahi: Büyük ameliyatlardan sonra 6 ay boyunca kan bağışı alınmaz. Mide rezeksiyonu geçirenler ise, hiçbir zaman donör olamazlar.

Transfüzyon: Kan veya kan ürünü alan donörler 1 yıl boyunca kan veremezler.

Attenüe virus aşısı yapılmış olanlar 3 hafta kan veremez (Suçiçeği sarıhumma kızamık, kızamıkçık oral polio kabakulak).

Ölü bakteri aşısı olanlar 5 gün donör olamazlar (Kolera, tifo, antrax).

İnaktif virus aşısı ve toxoid alanlar ise 3 gün kan veremezler (Polio-injeksiyon influenza, rabies difteri, tetanoz)

Kan Bağışı Nasıl Yapılır

Tüm işlemler yaklaşık bir saat sürmektedir. Kan merkezinde en az bir saat geçirmeyi planlayınız

1. KAYIT
Kan merkezimize gelen kayıtlı donörler ya da donör adayları için ilk işlem bilgisayar ortamında kayıtlarının alınmasıdır. Burada sizden kimlik bilgileri, adres ve telefon alınmaktadır.

2. DONÖR SORGULAMA FORMUNUN DOLDURULMASI
Donör formunun doldurulması, kan bankacılığının temel ilkelerinden olan "Güvenli Kan" için oldukça önemli bir uygulamadır. Donor sorgulama formundaki soruları yanıtlamanız istenecektir. Size donör formu uygulamayan ve değerlendirmeyen yerlerde kan vermekten kaçınınız. Çünkü bu bir hastaya istemeden zarar vermenize neden olabilir.

3. NABIZ, TANSİYON, ATEŞ VE HB (HEMOGLOBİN) ÖLÇÜMÜ
Donör formu doldurulduktan sonra, sıra donör adaylarının Nabız ateş tansiyon ve hemoglobin ölçümlerine gelir. Kan bağışı için tansiyonun 180 / 100 mmHg değerlerinin, ateşin 37,5 derecenin altında olması gerekir. Hemoglobin düzeyi ise 12,5 gr/dL'nin üzerinde olmalıdır.

4. HEKİM KONTROLÜ
Tüm bu verilerin toplanması en çok 5–6 dakika kadar sürer. Donör formu ve yapılan ölçümler kan bankası hekimi tarafından kontrol edilir ve donör adayı, hekim tarafından da onaylandıktan sonra kan bağışı yapabilir demektir. Tüm bilgiler bilgisayara kaydedildikten sonra barkod çıktısı alınarak sorgulama formunuz üzerine onay verilir ve kan alma odasına geçmeniz istenir. Bütün bu uygulamalardaki amaç, bağışladığınız kanın, o kanı alacak olan hastaya zarar verebilme riskini en aza indirgemektir. Bu nedenle "Güvenli Kan" ilkesinin iki temel bileşeni olan "Donör Formu" ve "Hekim Kontrolü" konularındaki hassasiyetimiz, olmazsa olmazlarımızdandır. Donör formu uygulanmayan ve hekim kontrolü yapılmayan bir yerde kesinlikle kan bağışı yapmayınız ve bu konuda yetkilileri mutlaka uyarınız

5. KAN BAĞIŞINA HAZIRLIK
Kan bağışı için gerekli olan malzeme ve araçlar; bir adet kan torbası (Kanın içine alındığı tek kullanımlık torba) donör yatağı, kan çalkalama ve tartma cihazı ile kanın hijyenik bir ortamda alınmasını sağlayacak malzemelerden oluşur. Bir ünite kan 450 mL (mililitre) kadardır. Bu miktar, iki su bardağından biraz daha fazla hacim demektir. Ancak sağlıklı bir kişide 5000–6000 mL kan bulunduğu düşünülürse, alınan kan miktarı, kişinin toplam kanının %7–9 kadarını oluşturmaktadır ve bu da kişi için fark edilmeyecek düzeyde bir hacimdir

6. KAN BAĞIŞININ SONA ERMESİ
Kan Bağışı 5–12 dakika arasında sürer.

7. DİNLENME
Kan bağışı biten donör, kan verdiği donör yatağında, hekimin önerisine göre olmak üzere en az 10 dakika kadar dinlenir.

8. DONÖRE BAĞIŞ SONRASI İKRAM
Dinlenme aşamasını tamamlamış olan kişiye meyve suyu kahve çay gibi içeceklerin yanı sıra bisküvi veya çikolatalı yiyecekler ikram edilir. Kişi, 5 dakika kadar bu kısımda ikram edilen yiyecek ve içecekleri bir i aldıktan sonra, işyerine veya evine dönmeye hazır demektir.

9. KAN VERME BİLGİLERİ
Kan bağışı biten donör kan grubu bilgileri ve kan verdiğine ait bilgileri içeren kartı alır 3 ay sonra tekrar gelmek üzere kan merkezinden ayrılır