Çözeltiler
Çözeltiler
Çözelti Homojen karisimlara çözelti denir
Çözeltiler Sınıflandırma
A- özücü ve Çözünene Göre Siniflandirma
1- Kati-Sivi Çözeltileri Bir katinin bir sivida çözünmesiyle hazirlanan çözeltilerdir. (Tuzlu su, sekerli su bazli su )
2- Sivi-Sivi Çözeltileri Bir sivinin baska bir sivida çözünmesiyle olusan homojen karisimlardir.
(Kolonya, alkol+su)
3- Kati-Kati Çözeltileri Bir katinin baska bir kati içerisinde homojen dagilmasiyla olusan karisimlardir. Bütün alasimlar kati-kati çözeltileridir. ( Lehim, çelik, tunç, prinç.....)
4- Gaz-Gaz Çözeltileri En az iki gaz karisimidir. Bütün gaz karisimlari homojendir ve çözeltidir. ( Hava, tüp gaz)
5- Gaz-Sivi Çözeltileri Bir gazin bir sivida çözünmesiyle olusan karisimlardir. ( Kola, gazoz...)
B- Derisime Göre Siniflandirma
1- Seyreltik Çözeltiler Çözücü çözebileceginden az miktarda maddeyi çözmüsse doymamis ya da seyreltik çözeltidir.
2- Doymus Çözelti Çözücü çözebilecegi kadar maddeyi çözmüsse doymus çözeltidir.
3- Asiri Doymus Çözeltiler Çözücü çözebileceginden fazla maddeyi çözmüsse asiri doymus çözeltidir.
Çözeltiler Özellikleri
Kati-Sivi Çözeltilerinde
1-Çözeltinin kaynama noktasi saf çözücünün kaynama noktasindan büyüktür.
2-Çözeltinin donma noktasi saf çözücüden düsüktür.
3-Çözeltinin buhar basinci saf çözücünün buhar basincindan düsüktür.
4-Çözeltinin öz kütlesi saf çözücünün öz kütlesinden büyüktür.
5-Bir çözeltiye su eklenirse derisimi düser, buhar basinci artar, donma noktasi yükselir. Iletkenligi azalir.
DERISIM VE DERISIM ÇESITLERI
Bir çözeltinin birim hacmine çözünen maddenin gram cinsinden miktaridir.
Çözünenin kütlesi
Derisim
Çözeltinin hacmi
Kütlece % Derisim Bir çözeltinin 100 graminda çözünen maddenin gram cinsinden miktaridir.
Çözünenin kütlesi
Yüzde Derisim = --------------------x100
Çözeltinin kütlesi
KARISIMLARIN % DERISIMI
Iki veya daha fazla çözelti birbirine karistirilirsa, karisimdaki toplam çözünen madde miktari, karistirilan çözeltilerdeki çözünen maddelerin kütleleri toplamina esittir. Bu durumda asagidaki bagintiya göre hesap yapilir.
M1Y1 + M2Y2 +................= MkYk
Çözeltiye saf su eklenirse derisim 0/100 (% 0 lik çözelti), saf madde eklenirse derisim 100/100 alinir.
MOLAR DERISIM (MOLARITE)
Bir litre çözeltide çözünen maddenin mol sayisidir.
Molaritenin birimi mol /litre yada molar ( M) dir.
Çözünenin Mol Sayısı
MOLARITE= ------------------------
Çözeltinin hacmi(litre)
Iki veya daha fazla çözelti birbirine karistirilirsa
M1V1 + M2V2+..............=MkVk
Çözeltinin öz kütlesi verilirse, Çözünenin kütlesi=%.d.V ye esittir
Normalite Bir litre çözeltide çözünmüs olan maddenin esdeger gram sayisidir. Pratik olarak ;
Normalite = molarite x etki degeri
Etki degeri Asitlerde suya verilen H+ sayisi, bazlarda OH- sayisi, tuzlarda ise + yada - yük sayisidir.
Örnek H2SO4 için etki degeri 2 dir. HNO3 için 1, H3PO4 için 3 dür.
NaOH için 1, Ca(OH)2 için 2, Al(OH)3 için 3 dür.
CuSO4 için etki degeri 2 dir. (SO4-2) ve Al2(SO4)3 de ise 6 dir.
IYONLARIN MOLAR DERISIMI
AlCl3 --> Al+3 + 3Cl-
1 M 1M 3M
CaCl2 --> Ca+2 + 2Cl-
2 M 2 M 4 M
Al2SO4 --> 2Al+3 + 3 SO4-2
2 M 4 M 6 M
Elektrik Iletkenligi Çözeltilerin bir kismi elektrigi ilettigi halde bir kismi iletmez. Elektrigi ileten çözeltilere elektrolit denir. Biri maddenin elektrigi iletmesi için;
1- Serbest halde elektronu bulunmalidir. (elektron akisiyla) Örnegin metaller ve alasimlar bu sekilde iletir.
2- Yapisinda + ve - yüklü iyonlar ( Iyonik katilar) bulunmalidir. ( Bütün metal- ametal bilesikleri)
ÇözünürlükBelli bir sicaklikta, çözücünün belli miktarinda çözünen madde miktaridir. Çözücü miktari genelde 100 ml ya da 100 gram, çözücü olarak da su alinir. Çözünürlük kati, sivi ve gazlar için ayirt edici bir özelliktir.
ÇÖZÜNÜRLÜGE ETKI EDEN FAKTÖRLER
1- Çözücü ve çözünenin cinsi
Her madde her maddede çözünmez. Organik bilesikler organik çözücüde inorganik bilesikler inorganik çözücüde çözünürler. Polar bilesikler polar çözücüde apolar bilesikler apolar çözücüde çözünürler. Örnegin naftalin suda çözünmez fakat benzende çözünür. “Benzer benzeri çözer”.
2- Sıcaklık
Katilarin çözünürlügü genelde isi alici (endotermik) oldugu halde gazlarin çözünürlügü ekzotermiktir. Sicakligin artirilmasi katilarin çözünürlügünü artirdigi halde gazlarin çözünürlügünü azaltir.
3- Basınç
Basinç degisimi katilarin çözünürlügünü etkilemedigi halde gazlarin çözünürlügünü dogru orantili olarak etkiler.
ÇÖZÜNME HIZINA ETKI EDEN FAKTÖRLER
1- Sıcaklık
Çözünürlügü sicaklikla dogru orantili olarak degisen maddelerin çözünme hizi sicakligin artmasiyla artar.
2- Tanecik Büyüklügü
Çözünen maddenin tanecikleri ne kadar küçükse çözünme o kadar hizli olur. ( Örnegin talas ile kalasin yanmasini karsilastirdigimizda talasin yanma hizinin daha fazla oldugunu söyleriz)
3- Karıştırma
Çözeltinin karistirilmasi katiyi küçük taneciklere ayirdigi için, çözcüyle temas eden yüzeyi artirir ve çözünme hizlanir
