Rüzgarlar
Atmosfer basıncı ve sıcaklık değişimleri havanın iki şekilde hareket etmesine yol açar
1.Yükselen ve alçalan hava akımları
2.Yatay ( ufki ) hava akımı Her iki akım ve aşağıdaki hareketler hava olaylarını etkiler Bunlar
1.Okyanus ve kıtaların düzensiz dağılımı
2.Düzensiz arazi
3.Günlük sıcaklıktaki değişim
4.Mevsimsel değişiklikler
Kısaca hareket eden havaya rüzgar denir . Rüzgar bir doğrultuda ve yer seviyesine çok yakın olarak hareket eder . Şidetli rüzgar yer sathına sürtünmeden dolayı azalır . Rüzgarlar düzgün olmayan arazide düzgün esmezler bir birini takip eden değişik sürat ve istikamette hamleli türbülanslara neden olurlar. Bu tip rüzgarlarda etkinlik yapan dağcılar dikkatli olmalıdır . Rüzgar kara üzerinde 30 derecelik açıyla yayılır . Engebeli arazide daha büyük açılar meydana gelebilir kayalık ve dağlık alanlarda 90 derecelik sapmalarda görülebilir . Rüzgar çeşitleri
1.Yerel rüzgarlar
2.Kara ve deniz meltemleri
3.Dağ ve vadi rüzgarları
4.Fön rüzgarları
5.Buzul rüzgarları
YEREL RÜZGAR
Genel rüzgar sistemlerine ek olarak yerel rüzgar sistemleri bulundukları bölgenin coğrafyasına göre oluşurlar . Yerel sistemler genellikle bölgenin ikliminde önemli değişikliklere yol açarlar . Rüzgar sistemlerinde yerel ifadesi bu rüzgarlardan etkilenmiş kilometrelerce alanlarda yerel rüzgarların gelişmesi için uygun ,uzun ancak coğrafi açıdan ince bölgeleri anlatmak için kullanılır .her durumda yerel rüzgarların gelişim boyutunu , derecesini yerel coğrafi akımlar belirler .
KARA VE DENİZ MELTEMLERİ
Güneşe maruz kalma ve araziye bağlı radyasyon yoluyla kara yüzeyleri su yüzeylerinden daha süratli ısınır ve soğur . Bu nedenle kara gündüzleri denizden daha sıcak geceleri daha soğuktur . Gün boyunca kara üzerindeki basınç soğuk su üzerinden daha düşüktür Su üzerindeki soğuk hava alçak basınca doğru hareket edip kara üzerindeki sıcak havayı ukarı doğru zorlar bunun sonucu olan rüzgara deniz meltemi denir . Geceleyin bu sürkülasyon tersine döner ve hava hareketi karadan denize doğru gerçekleşir . Oluşan bu deniz yönlü rüzgara kara meltemi denir . Deniz meltemi genellikle kara melteminden daha güçlü olur
DAĞ VE VADİ RÜZGARLARI
GÜNDÜZ
Dağlar güneşten radyasyon ( ısı ) alırken yerle temas yoluyla ısınır Isınan hava vadilerdeki havadan daha sıcak hale gelir ve yoğunluğu düşer , çevredeki soğuk ve yoğun hava ;sıcak havayı yukarı doğru iterek sıcak havanın boşalttığı alana doğru yükselmeye başlar gündüz vadilerden yukarı doğru hareket eden bu hava akımına vadi rüzgarı denir
GECE
Güneşin batmasıyla radyasyon kaybolur ve yüksek kesimler hızla soğumaya başlar basıç artar . Basıncı ve yoğunluğu artan hava hızla vadi tabanına doğru akmaya başlar . Vadiler ve alt kesimlerdeki ısınmış ve basıncı düşmüş havayı yukarı doğru harekete zorlar .gece tepelerden
vadi tabanına doğru hareket eden bu hava akımına dağ garı denir Dağcılar yüksek dağlarda
çadır kurarken çadırın kapı kapıları dağ ve vadi rüzgarları hareket yönüne bakmamalıdır
FÖN( CHINOK )RÜZGARLARI
Fön rüzgarları
dağların güneş gören taraflarıyla güneş görmeyen kuzey tarafları arasında meydana gelir
Güneşin doğmasıyla ısınan ve yoğunluğu düşen hava dağın yüzeyinden doruklara doğru hareket ederken neminin bir kısmını ve her 200 metrede 1 derece ısısını kaybeder . Zirveye varan , ısısının bir kısmını kaybeden ve yoğunluğu düşen hava dağın kuzey yüzünden aşağı doğru akmaya başlar . Kendisiyle beraber taşıdığı bir miktar sıcak hava dağın soğuk yüzeyine çarparak nem bırakır . Dağın yapısına bağlı olarak ısısı bir miktar artabilir
BUZUL RÜZGARLARI
BUZLANMA
İki atmosferik olayın aynı anda ortaya çıkmasından dolayı
1.Görülebilir su damlacıklarının
2.Harici hava sıcaklığının o derecenin altına buluşması buzlanmaya neden olur Buzlanma dağlık bölgelerde diğer bölgelerde olduğundan daha şidetlidir . En şiddetli buzlanma yamaçların rüzgar yönü tarafında ve zirvelerde oluşur
BUZUL RÜZGARLARI
Soğumanın Aşırı Olduğu Durumda Tehlikeli Boyutlara Kadar Gelişebilen Bayır Aşağı Rüzgarıdır .Soğuma Altta Yatan Buz Nedeniyle Oluştuğu İçin Rüzgarlar Gündüz Ve Gece Boyunca Bayır Aşağı Eser .
BUZLANMA ÇEŞİTLERİ
1 . ŞEFFAF BUZLANMA 0 derece ile -10 derece arasında meydana gelir Hava ısısı 25 dereceye düşünceye kadar oluşumuna devam eder . Genellikle kaba ve şeffaf buz olarak aşırı soğumuş su damlalarının sıcaklığına ve iriliğine bağlıdır . Dağcılık etkinliği yapan sporcular için en tehlikeli olanıdır . Taşların üzeri gözükmeyen buzla kaplanır.
2 KABA BUZLANMA
-10 derece ile 20 derece arasında çok görülür . Genellikle seyrek ve aşırı soğumuş su damlacıklarının satha temas etmesiyle ortaya çıkar 40 dereceye kadar hareketine devam eder ani soğuma ve donma yaptığından içerisinde baloncuklar oluşur .
3 Kırağı
Hava sıcaklığının 0 derecenin altında ve nemin satha temas etmesi sonucunda su buharı süplümleşerek kırağı buz halıne gelir .
