HZ. Muhammedin Mucizeleri

Peygamber Allah ile kulları arasında elçilik yapan, Allah’ın emir ve yasaklarını, razı olup olmadığı şeyleri din esaslarını insanlara bildiren, onlara mutluluk yollarını gösteren Allah tarafından görevlendirilmiş seçkin kuldur. Bu fonksiyonları icrâ etmek üzere gönderilen en son seçkin kul ise Hz. Muhammed (sas)'dir Bu yazıda Hz. Muhammed'in son peygamber olduğunu ispat eden delillerden bir kısmı üzerinde genel olarak durulacaktır.Hz. Muhammed’in son peygamber olduğu bizzat Kur’ân–ı Kerim tarafından bildirilmiştir Buna göre Hz. Muhammed’den sonra artık peygamber gelmeyecektir

Ancak tarih boyunca ve günümüzde bazı kişiler bu hak inanca ters bir takım iddialar serdetmişler ve peygamberlik iddiasında bulunmuşlardır; geçmişte bunların en meşhurları arasında Esvedü’l–Ansi (v.11/632), Tuleyha b. Huveylid (v.24/644) ve Müseylime–i Kezzâb (v.12/683), gibi isimler sayılabilir.1 Daha sonra gelen bir takım sapık fırkalar içinde de Hz. Muhammed ile peygamberliğin son bulmadığını ileri sürenler olmuştur Hatta bunlardan Sebeîler, Beyânîler Harbîler, Muğîrîler gibi fırkalar sadece peygemberlik iddiasıyla yetinmeyip Hz. Ali, imamlar veya kendi liderleri hakkında ilâhlık iddiasında bile bulunmuşlardır

2.Bu fırkalardan Cenâhîler Ğurâbîler, Bâbekîler Yezîdîler, Bezîğîler Şeyhîler, Bâtınîler Bahâîler ve Kâdiyânîler ise ulûhiyyet iddiasında bulunmasalar da peygamberliğin Hz. Ali’nin soyunda veya başka kişiler kanalıyla devam ettiği inancındadırlar

3.Günümüz Türkiye’sinde ve dünya coğrafyasında da Peygamberlerin kesintisiz olarak gelmesi gerektiği dolayısıyla Hz. Muhammed (sas)'den sonra da gelebileceği fikrini taşıyan bir takım kimseler bulunmaktadır. Bu ön bilgiyi müteakiben asıl konumuz olan Hz. Muhammed’in son peygamber oluşunu işlemeye geçebiliriz Fakat bundan önce O’nun neden dolayı en faziletli bir peygamber olduğuna kısaca değinmek istiyoruz Hz. Muhammed şu özellikleri sebebiyle en üstün peygamber kabul edilmiştir

1.Ümmetinin en hayırlı ümmet olması
2.Risâletinin bütün insanları hatta cinleri bile kapsaması

3.Tebliğ ettiği esasların akıl, duygu ve eylem yönleriyle insanları tatmin edecek nitelikte makul uygun ve tutarlı olması.
4.Peygamberlerin sonuncusu olması.

5.En büyük mucizesi olan Kur’ân’ın sağlam bir şekilde elde korunur olması

6.Getirdiği dinî ahkamın önceki dinî ahkamı neshetmesi
7.Kıyamet günü bütün insanlara şahitlik etmesi

Hz. Muhammed’in peygamberlerin sonuncusu (hâtemü’l–enbiyâ) oluşunun, Kur’ân–ı Kerim’in bazı âyetleri ve bazı hadisler temel alınarak, müslüman âlimler tarafından naklî ve aklî gerekçelere dayandırılmak suretiyle açıklandığını görmekteyiz Bunların ikna edici olasimkesi için ilk etapta Hz.Muhammed’i peygamber olarak kabul etmek gerekmektedir İslâm inancına göre Hz. Muhammed’in peygamber olduğunu kabul etmek onun son peygamber olduğunu, şeriatının evrensel ve ebedî olduğunu, onun nesh edilmeyeceğini de kabul etmek demektir

4. Çünkü ilâhî vehyin kendisine indirilenle son bulduğunu, dinin tamamlandığını peygamberliğin kendisiyle birlikte hitama erdirildiğini bize söyleyen O’dur. Hz. Muhammed bir peygamber olduğuna ve peygamberler de yalan söylemeyeceğine göre, haber verdiği şeyler haktır ve doğrudur Binâenaleyh Hz. Muhammed’i hem gerçek peygamber kabul edip, hem de ondan sonra peygamber geleceğine inanmak birbiriyle te’lifi kabul edilemeyecek çelişkili şeylerdir

Kendinden önceki bazı peygamberlerin ve kutsal kitapların geleceğini önceden haber vermesi, büyük mucizeler göstermesi söyledikleri ve ortaya koyduklarıyla kendisini kabul ettirmiş olması, Hz. Muhamed’in peygamberliğinin dellilerinden bazılarıdır. Bu deliller genel olarak hissî naklî ve aklî olarak üç grupta incelenmiştir. Ayrıca bunlar İslâm Kültür Dünyasında, Hz. Muhammed’le ilgili olmak üzere, şemâil (dış görünüş vasıfları), hasâis (belirgin özellikleri) fazâil (üstün yönleri) ve delâil (peygamberliğinin açık delilleri) adı altında genişce işlenen konulardır. Önce O'nun peygamberliğinin ispatı için getirilen mucizelerine bir göz atalım:

1. Hissî/Kevnî Mucizeleri
Bunlar Hz. Peygamber'in zâtı ile ilgili ve zatının dışında olmak üzere genelde iki kısımda incelenir.

a.Zâtı ile ilgili olanlar: Hz.Muhammed’in gerek fiziksel özellikleri, gerek rûhî ve ahlâkî durumu onun bir peygamber olduğunu ilk bakışta hissetmiştir. Kendisine intikal eden nübüvvet nuru, boyu, endamı birbiriyle uyum içinde olan uzuvları güzel ve cezbedici konuşması vakur yürüyüşü, güven telkin eden duruşu, sempatik çehresi; yeme, içme, konuşma, uyuma ve beşeri ilişkilerindeki itidalliği, onun maddi vechesiyle ilgili olan mucizevî yönlerinden bir kısmına örnektir.

Hz.Resûl’ün doğruluğu edebi hayası, cömertliği hilmi cesareti, fedâkarlığı sabrı kanaati, dirayeti zekası ve diğer olumlu özellikleri konusunda insanların ittifak etmeleri de onun ahlâkî hissî veya manevî yönüyle ilgili mucizevî kişiliğine delildir

Zatının dışında olanlar
Bunlardan bir kısmı, kaynaklarda yer alan, az yemeğin çoğalması, ağaç kütüğünde inleme sesinin duyulması ayın ikiye bölünmesi savaşta görünmeyen güçlerin yardıma gelmesi gibi mucizeleri bir kısmı da geçmiş peygamberlerin kendisini müjdelemesidir ki Yanlarındaki Tevrat ve İncil'de yazılı buldukları o elçiye uyanlar (A'râf 7/157 ayrıca bkz Bakara 2/146 Âli İmrân, 3/81) âyeti bu hususa işaret eder

2.Aklî Mucizeleri
Hz. Muhammed’den önceki peygamberlere verilen mucizeler daha ziyade, insanlığın gelişimine parelel olarak hissî veya kevnî mucizeler olmuştur. Örneğin Hz. İbrahim’in mucizeleri tabiat ilimleri Hz. Süleyman’ınki yine tabiat ve taknoloji ile ilgili Hz. Musa’nınki sihir Hz. İsa’nınki ise tıp ağırlıklıdır. Bu mucizeler ancak sınırlı bir zaman diliminde etkili olabilmiş genellikle, peygamberlerin ölümüyle birlikte etkisini kaybetmiştir Fakat burada aklî mucizeye örnek olarak göstereceğimiz Kur’ân mucizesi ise asırlar geçse de canlılığını hiç yitirmemiş her zaman etkisini sürdüregelmiştir

Hz. Muhammed’in insanlara tebliğ ettiği Kur’ân'ın, tespit ve muhafazası edebî yönden güçlü bir topluma gelmesi ve onlara meydan okuması, okuma–yazması olmayan ve geçmiş kitapları bilmeyen ümmî bir peygamberin elinde zuhur etmesi, anlam yönünden sağlamlığı içerdiği hükümleri hükümleri arasındaki tutarlılığı uygulanabilirliği okunuşu, ezberlenebilirliği üslûbunun veciz ve çarpıcı/etkileyici oluşu gibi hususlar onun mucizeliğini ispatlamaktadır.Hz. Peygamber’in, halkı dine davet etmeden evvelki, davet esnasındaki ve daveti tamamladıktan sonraki halleri, yüce ahlâkı, verdiği hikmet dolu ve isabetli hükümler cengâverlere hücum etmesi sırasındaki kararlı cesur ve sarsılmaz tutumu her hal ü kârda Allah’ın kendisini koruduğuna dair beslediği güven duygusu, korkunç durumlarda bile vaziyetini değiştirmemesi... gibi hususların peygamberlerden başkasında toplanmasının imkânsız olduğuna akıl kesinlikle hükmeder.

Allah’ın bu tür kemâl ve üstün halleri, kendisine iftira edeceğini bildiği bir zatta bulundurması, sonra bu şahsı (kendisine iftira ettiği için cezalandırmadan) 23 sene ihmal etmesi, sonra onun dinini diğer dinler ve düşmanlarına karşı üstün kılması bıraktığı eseri (ve açtığı çığırı) ölümünden sonra kıyamete kadar payidar kılması olacak şey değildir!Kısacası bir yalancı peygamber bu kadar mükemmel bir karaktere sahip olamaz, bu kadar başarılı olamaz bu ölçüde büyük bir hareketi başlatamaz ve yürütemez O, bu büyük davayı semavî bir kitap sahibi olmayan ve hikmetten anlamayan bir kavim içinde ortaya atmış, (Bakara 2/151) onlara kitabı/Kur’ân’ı ve hikmeti açıklamış, hukukî ve şer’i işleri öğretmiş ahlâklarını mükemmelleştirmiş halkının pek çoğunu hem ilmî, hem de amelî fazilet bakımından kemâle erdirmiş bütün âlemi iman ve iyi amelle nurlandırmış ve Allah’ın va’dettiği gibi onun dinini öbür dinlerin tümüne üstün kılmıştır (Tevbe 9/33 Feth 48/28; Sâf 61/9) Esasen resûllüğün ve nebiliğin bundan başka bir manası (ve gâyesi) de yoktur

5. Burada şu iki noktayı önemli belirtmek gerekmektedir Bunlardan birincisi Hz. Muhammed’in hal hareket ve sözleriyle ilgilidir Bu kadar üstün vasıflara sahip olan sağlam karakterli bir insanın, Ben peygamberim şeklindeki beyanını kabul edip kendisine uymak için mucize göstermesini beklemeye bile gerek yoktur Zaten onun sehsiyetini yakından tanıyan ve çok iyi bilen Hz. Ebu Bekir gibi basiretli dürüst ve hakperest insanlar mucize göstermesini istemeden ona iman etmişlerdi. Hz. Peygamber'den mucize göstermesini isteyenlerin pek çoğu da iman etmişlerdi Şu halde

Hz. Peygamberin herkese emniyet ve itimad veren güçlü şehsiyeti ve sağlam seciyesi gösterdiği mucizelerden daha beliğ ve veciz bir şekilde O'nun Allah Resûlü olduğuna delâlet etmekteydi

Vefatından sonra geriye bıraktığı yakın arkadaşları, İslâm devletinin sınırlarını doğuda Hindistan’a, batıda Pasifik Okyanusuna kadar genişletecek derecede akıllı basiretli azimli meharetli ve hamleci insanlardı Hz. Peygamber’in bu güçlü şahsiyet sahibi zeki insanları kendisinin peygamber olduğuna (Allah’ın izniyle) inandırmış olması, onların kayıtsız şartsız güvenlerini kazanması ve mutlak şekilde kendisine bağlaması bu gibi işlerin zorluğunu bilen her aklı başında insan için mucizelerin en büyüğüdür. Asırlarca başka milletlerin hakimiyeti altında yaşaya yaşaya müzminleşmiş bir aşağılık duygusuna sahip olan cahil ve bedevi bir kavmi uzun ve şanlı bir mazisi olan İran Sasani Devletine ve Bizans İmporatorluğu’na kafa tutacak hale getirmesi o zamanın dünyasının en güçlü iki devleti ile başarılı savaşlar yapacak bir seviyeye yükseltmesi bu iki devletten birini kökünden, diğerini ise büyük ölçüde yıkacak bir şuur ve aksiyon seviyesine çıkarması, daha fazlasını insan aklının idraktan aciz kaldığı en muazzam mucizelerdir

Allah, bu kadar meziyet, fazilet ve kemâle sahip kıldığı bir kimseye Zat’ı aleyhinde bulunma ve yalan isnad etme imkânını vermez Onu bir süre başarılı kılsa bile sonuçta rezil eder Gerçi bazı fatihler ve cihangirler Makedonyalı İskender ve Cengiz Han örneginde olduğu gibi yaşadıkları zaman içinde Hz. Peygamber’in kurduğu ve halifelerinin genişlettiği devletten daha geniş sınırları olan büyük devletler kurmuşlardır Fakat bu devletlerin ömrü kurucularının ömrü kadar olmuş onlardan sonra parçalanmışlardı Ayrıca

Hz. Peygamber için sözkonusu olan başarı sadece devlet kurma ve fetih yapma hareketi değildir Bundan daha önemlisi gidilebilen ülkelerde yaşayan halk yığınlarının manen ve kalben fethedilerek yeni bir inanç sisteminin şuurlu taraftarları ve savunucuları haline getirilebilmiş olmasıdır ki diğer fatihlerde ve cihangirlerde böyle köklü bir başarı yoktur Önemle belirtilecek ikinci nokta ise Hz. Peygamber’in medeniyet âlemine kazandırdığı manevi değerlerdir Çoğu cahil ve bedevi olan toplulukları eğitmek onlara edep ve ahlâk öğretmek, dünyanın en büyük medeniyetlerinden birinin kurulmasına müsait olan zemini hazırlamak ayrı bir mucizedir

Resulüllah’ın hayatında kendisinden zuhûr eden “ellerinden su akması, az yemekle çok kişinin karnını doyuması” gibi mucizeler, sadece o zamanda yaşamış olan insanlar için delil olduğu halde, bu tür mucizeler ise her zaman delil olma niteliğini korumaktadır. İslâmın ilim, irfan, edep, ahlâk, terbiye iman çalışma, istikamet, medeniyet ve kültür gibi büyük önem atfettiği manevî değerleri görmezlikten gelerek veya bunlara lâyık oldukları büyük önemi vermeyerek, bazı hârikulâde hadiseler üzerinde daha fazla durmak, mühimle meşgul olurken ehemmin faydasından (lüzumlu ile ilgilenirken daha fazla lüzumlunun verilerinden) mahrum kalmak gibi bir sonuç meydana getirmiştir. Bu hüküm en azından, bazı çevreler için doğrudur

3.Haberî Mucizeleri
Hz. Muhammed, herhangi bir kitap okumamış 7 eliyle yazı yazmamış,8 kimseden tarih dersi almamış olduğu halde kavmine çok hikmetli açıklamalarda bulunmuş hayatî önem arzeden prensipler vaz etmiş, geçmiş kavimlerin hayat hikâyelerinden bilgiler aktarmıştır Bu durum, onun Allah katından bilgilendirildiğini gösterir Gelecekte vuku bulacak bir takım işleri haber vermesi de Hz. Muhammed’in haberî mucizelerindendir. Onun bu tür haberleri, hem sunuş gâyesi bakımından hem nitelikleri hem de sonuçları bakımından kâhinlerin, müneccimlerin, falcıların haberlerinden farlıdır O, bu tür bilgileri öğrenmek için herhangi bir uğraşa girişmemiş yıldızlara bakmaya ve usturlap gibi aletlere ihtiyaç duymamış bunlar, aşağıdaki âyet örneklerinde görüleceği gibi, Allah

tarafından kendisine öğretilmiştir
Elif Lâm, Mîm. Rumlar (Arapların bulunduğu) en yakın bir yerde yenilgiye uğradılar onlar bu yenilgilerinden kısa bir süre sonra gâlip geleceklerdir Rûm 30/13) Ey Muhammed Yoksa Biz intikam almaya gücü yeten bir topluluğuz’ mu diyorlar O topluluk yakında bozulacak ve onlar arkalarını dönüp kaçacaklardır (Kamer, 54/44–45). (Ey Muhammed!) Bedevilerden (seferden) geri kalmış olanlara de ki Siz yakında çok kuvvetli bir kavme karşı sefere çağırılacaksınız Onlarla teslim oluncaya kadar savaşacaksınız (Fetih, 48/16) Hatırlayın ki Allah size iki taifeden (kervan veya Kureyş ordusundan) birinin sizin olduğunu vadediyordu (Enfâl, 8/7 16) Hz. Muhammed’in hak ve son peygamber olduğunu gösteren bir gerekçe de, kendilerine peygamber olarak gönderilen insanların veya toplumun gerçekten bir ihtiyaç içerisinde onu beklemesidir

Onun gelişi kavminin böyle bir isteği duymasının ve açığa vurmasının akabinde vuku bulmuştur Bütün güçleriyle yemin ederek eğer kendilerine bir uyarıcı gelirse herhangi bir milletten daha çok doğru yolda olacaklarına dair Allah’a yemin etmişlerdi Fâtır 35/42) Ey Ehl–i Kitap Peygamberlerin arası kesildiği bir sırada size elçimiz geldi Gerçekleri size açıklıyor ki Biz bir müjdeci ve uyarıcı gelmedi demeyesiniz Mâide 5/19) Ümmîler arasında kendilerine âyetlerini okuyan onları temizleyen, onlara Kitab’ı ve hikmeti öğreten bir peygamber gönderen O’dur Cum’a, 62/2) Son Peygamber Hz. Muhammed’in mucizelerinin ve ortaya koymuş olduğu delillerinin selâmeti kendi risâletini inkâr edenlere karşı meydan okuduğu halde kendisine bir türlü cevap verilememesiyle; iddiasının selâmeti de kendisinden önceki peygamberleri tasdik etmesi peygamber olmayanları da yalanlamasıyla sabittir Bu bilgileri sunduktan sonra şimdi Hz. Muhammed’in son peygamber oluşunun daha özel delillerine geçebiliriz

I. Naklî DelillerBütün semavî dinlerde Peygamberlik müessesesi önemli bir inanç esasıdır. Bundan dolayı ilâhî dinlerin kutsal metinlerinde peygamberlerin gelmesi, misyonları, mücadeleleri ve nitelikleri gibi konular yanında son Peygamber (sas) ile ilgili ifadeler de yer almıştır Şu âyetlerde Hz. Muhammed’in Yahudi ve Hıristiyanların kutsal kitaplarında geçtiği belirtilir Yanlarında Tevrat ve İncil’de yazılı buldukları o elçiye, o ümmî peygambere uyanlar (var ya) işte o peygamber onlara iyiliği emreder, onları kötülükten meneder (A’râf 7/157) Muhammed Allah’ın Rasûlüdür. Bunun beraberindeki mü’minler de kâfirlere karşı şiddetli olup kendi aralarında şefkatlidirler. Sen onları rukû ederken secde ederken, Allah’tan lütûf ve rıza ararken görürsün Onların alameti yüzlerindeki secde izi secde aydınlığıdır Bunlar onların Tevrat’taki sıfatları olup

İncil’deki meselleri ise şöyledir
Öyle bir ekin ki filizini çıkarmış sonrada onu kuvvetlendirmiş derken kalınlaşmış da artık gövdeki üzerinde doğrulmuş Öyleki ekicilerin hoşuna gider kâfirleri de öfkelendirir İşte böylece Allah, onlar gibi iman edip makbul ve gözel işler yapanlara bir mağfiret ve büyük bir mükâfat hazırlamıştır (Fetih, 48/29) Hatırla ki Meryem oğlu İsa Ey İsrailoğulları Ben size (gönderilmiş) Allah’ın elçisiyim benden önce gelen Tevrat’ı doğrulayıcı ve benden sonra gelecek Ahmed adında bir peygamberi de müjdeleyici olarak geldim.’ demişti Sâff 61/6 22) âyetlerinde Hz. Muhammed’in adının ve bazı sıfatlarının Yahudi ve Hıristiyanların kutsal kitaplarında geçtiği açıkça ifade edilmiştir Hatta şu âyette beyan edildiği gibi, onlar Hz.Muhammed’in bir takım

özelliklerini dahi yakinen bilmekteydiler
Kendilerine Kitap verdiklerimiz o Muhammed’i oğullarını tanıdıkları gibi tanırlar Buna rağmen onlardan bir kısmı doğrusu bile bile, hakkı gizlerler

(Bakara, 2/146)
İslâm bilginleri yukarıdaki âyetlerden ve ilgili hadislerden hareketle Tevrat ve İncil'i tedkik etmişler ve onlarda Hz. Muhammed’i gösteren açık kapalı bir çok ifadeler bulmuşlardır

9.Ancak Tevrat'ta geçen söz konusu ifadeler Yahudiler tarafından beklenen Mesih ile ilgili olduğu iddia edilmiş Hıristiyanlar ise bunların Hz.İsa’ya işaret ettiğini ileri sürmüşlerdir İncil’de geçen kısımların da Hz. Muhammed’e değil Kutsal Ruh a işaret ettiğini savunmuşlardır

10. Rahmetullah Delhî’nin belirttiğine göre Hıristiyanlar Matta İncili’nin Yalancı Peygamberlerden sakının onlar koyun postuna bürünerek size gelirler fakat iç yüzleri yırtıcı kurtlardır mealindeki 15.âyetine dayanarak Hz. İsa’dan sonra peygamber gelmeyeceğini öne sürmüşlerdir Halbuki buradan böyle bir anlam çıkarılamaz Sözonusu âyetten kastedilen Allah tarafından gönderilmeyip kendi kendilerini peygamber diye açıklayan yalancı peygamberlerden sakınmanın gereğidir Yoksa Hz. Muhammed’in gelmeyeceği yolunda bir ibare mevcut değildir 11 Kur’ân–ı Kerim’de

Hz. Muhammed’le ilgili Muhammed Allah’ın elçisidir (Fetih 48/29) Muhammed ancak bir peygamberdir Ondan önce de pek çok peygamberler gelip geçmiştir (Âli İmrân, 3/144) ve benzeri bir çok âyette12 Hz. Muhammed’den önce pek çok peygamber gelip geçtiği halde ondan sonra yeni her hangibir peygamberin gelceğinden bahsedilmemektedir Bunun aksine yani Hz. Muhammed’den sonra peygamber geleyeceği ile ilgili Kur’ân–ı Kerim’de pek çok âyet bulunmaktadır Bu

âyetlerden bazıları şunlardır
Muhammed içinizden harhangi birinizin babası değil. O, Allah’ın elçisi ve peygamberlerin sonuncusudur. Allah her şeyi bilendir (Ahzab 33/40)13 Bugün size dininizi bütünledim, üzerinize olan nimetimi tamamladım (Mâide 5/5). Bu âyetler Peygamberlik müessesesinin Hz. Muhammed ile mühür (hâtem)lendiğini yani ondan sonra peygamber gelmeyeceğini vahiy vb nimetlerin yüce Nebi ile birlikte son bulduğunu ve dinin onun getirdiği İslâm dini ile kemâle erdiğini açıklamaktadırBuna göre, artık Hz. Muhammed’den sonra yeni bir peygamber gelmesine gerek kalmadığı anlaşılmaktadır. Allah, Hz. Muhammed (sas)

hakkında şöyle buyurmuştur
De ki Ey insanlar! Doğrusu ben, göklerin ve yerin hükümranı, kendisinden başka ilâh bulunmayan, dirilten ve öldüren Allah’ın, hepiniz için gönderdiği peygamberiyim (A’raf 7/158) Biz seni bütün insanlara ancak müjdeci ve uyarıcı olarak göndermişizdir (Sebe 34/28) Bu iki âyetten de anlaşılacağı gibi Hz. Muhammed’in bütün insanlığa elçi olarak gönderildiği belirtilmiştir Son âyetten, Hz. Muhammed’in sadece kendi devrindeki insanlara değil bilakis kıyamete kadar gelecek olan bütün nesillere peygamber olarak gönderildiği anlaşılmaktadır Âyette geçen bütün insanlar (cemi’an kâffe) ibaresinde kastedilen yalnızca ashap değil, onlardan sonra gelecek bütün nesiller dirAyrıca Kur’ân’daki Biz seni ancak âlemlere rahmet olarak gönderdik (Enbiya, 21/107) âyetinin anlamı Hz.Muhammed’in insanlarla birlikte âlemdeki bütün yaratıklar için rahmet kaynağı olmasıdır

Bu durum ise ancak onun elçilik ve peygamberliğinin evrensel olduğu ve ondan sonra başka bir peygamber göndermeye gerek duyulmadığı takdirde mümkündür Hz. Muhammed’in son peygamber olduğunu gösteren diğer bir âyet de şudur Hem Allah, vaktiyle peygamberlerden size Kitap ve hikmet vermemden sonra sizin yanınızda bulunan kitabı tasdik edici bir peygamber geldiğinde, mutlaka ona inanıp yardımcı olacaksınız diye söz almıştır Allah Bunu kabul ettiniz bu ağır yükümü sırtınıza aldınız mı? dediğinde onlar Kabul ettik diye kesin söz verince Allah Teala Siz de şahit olun zaten Ben de sizinle beraber şahitlik edeceğim buyurdu (Âl–i İmran, 3/81) Bu âyetten anlaşıldığına göre Allah bütün ruhları yarattığı zaman onlardan ahit almıştır

Bu ahid içerisinde insanlardan, Hz. Muhammed kendi hayatları zamanında zuhur ederse ona inanmaları ve ona yardım etmeleri konusunda söz aldı.Hz. Muhammed'in peygamberlerin sonuncusu oluşunun, Kur'ân–ı Kerim'in bazı âyetleri ve bazı hadîsler temel alınarak, Müslüman âlimler tarafından naklî ve aklî gerekçelere dayandırılmak suretiyle açıklandığını görmekteyiz Fakat Allah Hz. Muhammed’in büyüklüğünü sadece bir şartlı cümleye bağlı kılmamış rivâyetlerin bildirdiğine göre değişik zamanlarda bunu değişik şekillerde de göstermiştir Örneğin Mî'rac gecesinde peygemberleri Beytü’l–Makdis (Kudüs)’e topladığında Hz. Muhammed hepsine imam olmuş namaz kıldırmıştır ve kıyamet gününde bütün peygamberler onun sancağı (liva–i hamd) altında toplanacaklardır 14 Aynı zamanda

Hz. Muhammed’in üstünlüğüne ve son peygamber olduğuna delalet eden diğer ayetler de şünlardır De ki Ey insanlar ben Allah’ın size hepinize gönderdiği peygamberiyim (A’râf, 7/158) âlemleri uyarmak üzere kulu Muhammed’e hakkı bâtıldan ayırt eden Kur’ân’ı gönderen Allah yücelerin yücesidir (Furkan 25/1) Seni insanlara peygamber gönderdik (Nisa, 4/79) Ey insanlar Peygamber Rabbinizden size gerçekle geldi inanın bu sizin hayrınızadır (Nisa, 4/170)

Doğru yol apaçık kendisine belli olduktan sonra Peygamberden ayrılıp inananlardan başkasının yoluna uyan kimseyi döndüğü yöne döndürür ve onu cehenneme sokarız Orası ne kötü bir dönüş yeridir (Nisa, 4/115) dinini bütün dinlerden üstün kılmak üzere, peygamberini doğru yol ve hak dinle gönderen Allah’tır (Tevbe 9/13).15Hz. Muhammedin son peygamber olduğuna doğrudan delâlet eden âyetlerin en meşhuru Ahzap sûresinin 40.âyetidir Bu âyette Hz. Muhammed nebilerin hâtemi olarak zikredilmektedir Arap dilindeki lügatlara ve tefsir kitaplarına baktığımızda buradaki hâtem kelimesinin sonuncu mânasında olduğunu görürüz Buradaki Hâtem” kelimesi ile

Hz.Muhammed’in son peygamber olduğu belirtilmiştir ancak Kadiyânîlik mezhebi ve Behâîlik dini mensûpları Hâtem kelimesini farklı şekilde yorumlayarak Hz. Muhammed’in son peygamber olmadığı gibi bir iddia ile bir takım hatalı isabetsiz yorumlar yapmışlardır 16Hâtem sözcüğü Arapça’de mücevher üzerine isim kazınmış mühür, yüzük herşeyin sonu bir şeyi bitiren ya da kapatan kişi mânâlarına gelmektedir.17 Bu sözcük bir kavimle ya da bir toplulukla birlikte kullanıldığında sonuncu anlamına gelir 18 Haliyle Ahzâb sûresindeki âyette geçen Hâteme’n–Nebiyyîn tabiri Hz. Muhammed’in nebilerin peygamberlerin sonuncusu olduğunu gösterir Arapça’da hâtim sözcüğü ismi fâil olup bitiren sona erdiren yahut mühürleyen anlamına gelir

Hâtem ise ismi âlettir ve mühür demektir. Mühür ise bir şeyin tevsîk (vesikalandırılması sağlam bir şekilde belgelendirilmesi) ve tasdîki (doğrulanması onaylanması) için metnin sonuna basıldığından hem âhir (son) hem de tasdik mânâsını içerir Bu durumda her iki okunuş da (Hâteme’n–Nebiyyîn veya Hâtimi’n–Nebiyyîn) Hz. Muhammed’in ayrı iki özelliğini vurgulamış olur. O hem peygamberlerin gelişini sona erdiren âhir'ul–enbiyâ dır hem de bütün peygamberleri tasdik eden hâtemu’n–nebiyyîn ilâhî bir damgadır.19 Hadis literatüründe de hâtim kelimesinin son anlamında kullanıldığı Bu kelimenin kullanıldığı bir çok hadîsten sadece ikisini örnek olarak

vermemiz yeterli olacaktır
Şüphesiz benimle benden öneceki peygamberlerin durumu şu temsile benzer Bir adam bir ev yaptırmış, onu güzel bir şekilde tamamlamış, süslemiştir Yalnız evin bir küşesinde bir kerpiçlik yer boş kalmıştır Bu vaziyette insanlar binaya girip gezmeye başlarlar ve o eksik yeri görüp hayret ederek Keşke şu tek kerpiç de yerine konsaydı derler İşte ben o boş bırakılan yeri dolduran kerpiç gibiyim ben peygamberlerin sonuncusuyum 20 İkinci hadis de şudur Altı haslet ile diğer peygamberlerden üstün kılındım Cevâmiu’l–kelim (çok mânâ taşıyan sözcükler) bana verildi (düşmanın yüreğine atılan) korkuyla bana yardım edildi ganimet malları bana helal kılındı

yeryüzü benim için mescid ve tahûr (temiz) kılındı yaratılmışların hepsine gönderildim ve peygamberler benimle son buldular (Hatemu’n–Nebiyyîn) İlâhi bir damgadır 21 Hz. Muhammed’in son peygamber oluşuna dair de pek çok hadisi şerif bulunmaktadır Bu husustaki haberler tevâtüren sâbittir. Tevâtür ise yalan söylemek üzere birleşmelerini aklın kabul edemeyeceği kadar çok sayıda bir topluluğun her devir ve her nesilde, arada kesinti olmaksızın nakledegeldikleri haberdir

II.Diğer DelillerHz. Muhammed’in son peygamber olduğunu rasyonel bir şekilde açıklamak ve bunu aklî delillerini göstermek her zaman mümkündür Bu deliller maddeler halinde şöyle sıralanabilir

Hz.Muhammed’in getirmiş olduğu Kur’ân, önceki peygamberlere gelen kutsal kitaplar ve sahifeler gibi tahrif edilmiş değildir. Gerek nüzûlü esnasında yazı ile tespiti ve gerekse daha sonraki nesillere aktarılması sırasında hiçbir değişikliğe uğramadığı bütün İslam araştırmacıları ve hatta bazı insaflı oryantalistler tarafından bile kabul edilmiştir Yine Hz. Muhammed vasıtasıyla insanlara iletilen kur’ân’ın tüm meydan okumalara rağmen23 benzer sağlamlıkta, vecizlikte ve zengin içerikte alternatif veya rakip bir karşı koyuşa muhatap olmaması da Hz. Peygamber'in getirdiğinin eşsizliğine ve bunu getirenin son peygamber olduğuna delildir

2.Kur’ân ile birlikte Hz. Muhammed’in örnek hayatının da sağlam bir şekilde tespit edilmesi tahrif edilmemiş olması ve yaygın ve saygın bir şekilde izlenir olması onun son peygamber olduğunu göstermektedir

3.Peygamber efendimizin sünnetinin günümüze kadar kesintisiz olarak büyük bir nesil tarafından kavlî ve fiilî planda aktarılmış olması da bir başka delil olarak karşımıza çıkmaktadır.

4.Mücâdele yöntemi kişiliği getirmiş olduğu prensiplerin evrenselliği ve uygulanabilirliği açısından da bakıldığında Hz. Muhammed’in son peygamber olduğu gerçeği ni gösteren delillerdendir

5.Hz. Muhammed’in hem mucizeleri, hem de üstün nitelikleri bakımından diğer peygamberlerde olmayan hususiyetlere sahip olması ve cami şahsiyeti de bir başka delildir

6.Diğer peygamberlere nazaran da onlara verilmeyen mucizelerin ona verilmesi, miraca yükselmesi, Allah’ın kendisini dost (halil) edinmesi Ümmetini orta ümmet ve en hayırlı ümmet24 kılması onun hayatı üzerine yemin etmesi, (Hicr, 15/72) davasında ona başarı imkânları açması(A’lâ, 86/8) melekleri diğer peygamberlere vahiy için gönderdiği halde Hz.Muhammed’e vahyin yanı sıra ona yardım için de göndermesi,(Enfâl 8/26) nefsini yanlışa düşmekten ve unutmaktan koruması (A’lâ, 86/6) gibi birtakım özel imkânların fiili olarak Hz. Muhammed’e verilmesi/açılması da onun peygamberlerin en üstünü ve sonuncusu olduğuna delildir

7.Tarihsel açıdan da Hz. Muhammed’in diğer peygamberlerle karşılaştırıldığında, son Peygamber olduğunu haklı kılacak gerekçeler vardır Sözgelimi Hz. Musa’nın şeriatı İsrailoğullarına mahsus kalmıştır Hz. İsa’nın ki ise hayatta olan çok az kişi tarafından kabul görmüştür 25 Hz. İsa’nın tebliği o hayatta iken geniş kitlelere ulaşamamış ve davetinin etkisi oldukça sınırlı kalmıştır Hz. Muhammed’e gelince onun daveti o daha hayatta iken geniş halk kitlelerine ulaşmış ve çağrısına yüzbinin üstünde kişinin icabet ettiğini görmüştür

Makaleyi sonlandırırken Hz. Muhammed’in son peygamber olmasının beraberinde sosyal piskoloji açısından bir takım olumlu sonuçlar doğurduğu görülmüştür. Sosyal psikoloji açısından bakıldığında da Hz. Muhammed ile peygamberliğin sona erdiği inancı makul ve olumlu sonuçlar doğurmakta İnsanlığın tekâmülü beşer aklının gelişmesi insan cehdinin artması ve problemlere çözüm üretmesi açısından düşünüldüğünde peygamberliğin son bulduğu fikri akla daha yatkındır Zira Artık bundan sonra yeni bir peygamber gelmeyecek inancı insanların peygamber kanalıyla kendilerine verileni ucuzca harcamamaları onu işleyip geliştirmeleri o emânetin ışığında her çağda kendi problemlerine çözüm üretmeleri zihinlerini atâletten korumaları Nasıl olsa peygamber gelip düzeltir düşüncesiyle fikri zihni ve ameli rehâvete düşmemeleri açısından önemlidir Şurasını da unutmamak gerekir ki peygamberliğin

Hz. Muhammed ile son bulması ilâhî inâyet ve rahmetin kesildiği anlamına gelmemelidir Aksine yukarıda da belirttiğimiz gibi, peygamberin bıraktığı emanete sarılarak ortaya koyduğu ölçülere yapışarak çözüm yolları geliştirmek mümkün ve bu uğurda cehd gösterme imkanları daima açıktır.Hz. Peygamber'in mirası (Kur’ân ve Sünnet) insanlığın asrı saadetten bu yana bütün problemleri çözdüğü gibi bundan sonra kıyamete kadarda ortaya çıkması muhtemel dinî ve dünyevî problemleri çözmeye yeterli olacaktır
Dipnotlar

1.Heyet, Doğuştan Günümüze Büyük İslâm Tarihi İstanbul 1986, C.II s.34 vd; Üçok, Bahriye İslâm’dan Dönenler ve Yalancı Peygamberler s.24, Ankara 1967

2.El–Bağdâdî Ebu Mansûr Abdulkaahir Mezhepler Arasındaki Farklar (el–Fark beyne l–Fırak) Çev. Ethem Ruhi Fığlalı s.175 vd. Ankara, 1991.

3.Bkz. El–Bağdâdî, a.g.e. s. 187192 Gazâli Ebu Hamid Muhammed, Bâtınîliğin İç Yüzü Çev. Avni İlhan, s.26, Ankara 1993 Fığlalı Kâdıyânilik (Ahmediyye Mezhebi) İzmir 1986 s.118 vd

4.el–Bağdâdî, Ebû Mansur Abdulkâhir İbn Tâhir, Usûlü’d–Din, s.162 Beyrut 1401/1981.

5.Taftazânî Sa’duddin Mesud b.Ömer Kelâm İlmi ve İslâm Akâidi (Şerhu’l–Akâid) Çev. Süleyman Uludağ, s.298–299, İstanbul 1991.

6.Taftazânî, a.g.e, s. 299–300 (Mütercim S. Uludağ'ın 4 nolu dipnotu)

7.Ey Muhammed! İşte sana da buyruğumuzla Cebrâil’i gönderdik sen Kitap nedir, iman nedir önceleri bilmezdin (Şûrâ 42/52) 8 Sen daha önce bir kitaptan okumuş ve elinle de onu yazmış değildin. Öyle olsaydı bâtıl söze uyanlar şüpheye düşerler (Ankebût 29/48) 9.Müslüman bilenlere göre Hz. Muhammed’in müjdelenen son peygamber olduğuna işaret eden pasajlardan bazıları şunlardır Tekvin, 17/20 Tesniye, 18/17 32/21 332 Mazmur 45 49 İşaya 21/69 42/917; 54 60/17 65/16 Daniel, 2/3145 Matta 3/2 4/17 6/10; 10/7; 13/31–32 20/116 21/33–44 Luka, 9/2 10/9 Yuhanna 14/15–16 15/26 16/78 13–14 (Aydın Mehmed Beşâirü’Nübüvve, DİA, C. V İstanbul 1992, s.550 Ayrıca bkz Elmalılı Hamdi Yazır Hak Dini Kur’ân Dili, C. I s. 500507 531–532 II. 1140–1141 IV, 2298–2302). İstanbul 1971. 10

Aydın Beşâirü’Nübüvve DİA C. V s.550 11. Rahmetullah ed–Delhî İzhâru’l–Hakk çev. Ömer Fehmi Ef. Nüzhet Efendi s.650 İstanbul 1972 12. Bkz Nahl 16/36; Kasas 28/59; Bakara 2/31 33 37 102 125–127 130–140, 151 251; Âli İmrân, 3/33 45 52–59; Nisa /163; En’âm 6/42 535, 85–86; A’raf, 7/59 73–79; Yusuf 12/109; Meryem, 9/12–15, 56–58; Hicr 15/10; Lokman 31/13; Nuh 71/28; Yunus, 10/98; Hûd, 1/71; Sâd 38/334 48; Enbiya, 21/47 51–73 76 83–88. 13. Âyetin yorumu ile ilgili bilgi için bkz. Sîret Ansiklopedisi Haz. Afzalur Rahman, C. VI. s. 264–308, Çev. Kenan Dönmez İstanbul, 1996 14.

Afzalur Rahman, a.g.e. C. VI. s.313. 15. Bu konu ile ilgili diğer âyetler için bkz. Bakara 2/91 97, 101; Âli İmrân, 3/31 183–184; Nisa 4/59–60 69 136 162, 170 174–175; Mâide, 15–16; En’am 6/34 A’raf 7/156–158; Enfal 8/24; Yunus 10/1314; Nûr 24/51 54 56 62 Ahzâb 33/7; Sebe 34/28, 46; Fâtır 35/4, 31 Fussilet 41/43; Şûrâ 42/3; Muhammed, 47/2; Fetih 48/17 28; Kamer, 54/1; Vâkı’a 56/13–14; Hadid, 57/28; Saf 61/9;Cum’a 62/23 Teğabün 64/8; Mürselât 77/16–17. 16. Bahâiler burada geçen hâ te me sözcüğünün hâtem şeklinde fethalı olarak okunması gerektiği böyle okunursa âyetten Hz. Muhammed’in daha önce gönderilen peygamberleri yüce makamıyla süsleyen bir yüzük bir kıymetli taş olarak övüldüğünün anlaşılacağını buna rağmen hâtim şeklinde kesreli okunursa Hâtimü’l–Enbiya tabirinin resûllerin değil de nebilerin sonuncusu anlamına geldiğini ileri sürmüşlerdir

Kâdiyânilere göre de bu âyetteki hâtem sözcüğü mühür anlamına gelir ve hayet de Hz. Muhammed’in yetişkin bir oğlunun bulunmadığını ifade eder Öyleyse onun manevi oğulları bulunmalıdır Bunlar da onun şeriatını takip eden ve yeni bir şeriat getirmeyen peygamber (nebiler)dir Yine onlar hatem sözcüğünü son değil en üstün anlamında yorumlarlar İhsan İlahi Zâhir İslâm Dünyasında İngiliz Emperyalizmi–Kâdiyânilik s. 264, Çev Arif Aytekin İstanbul 1985 Bu tanışma ile ilgili daha geniş bilgi için bkz Mehmet İlhan Hz. Muhammed’in Son Peygamber Oluşuna Dair Kelâmî Deliller s.57–62, D.E.Ü Sosyal Bilimler Enstitüsü İzmir, 1998 (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi) 17. Elmalılı a.g.e C.VI. s.3906. 18. İbn Manzûr Lisânu’l–Arab C.XII s.163–164 Beyrut 1375/1956; Ahderî, Mustafa İbn Şemsüddîn Ahderî Kebîr s. 265, İstanbul, 1310. 19 İbn Manzûr aynı yer. 20. Buharî Menâkıb 18 (42). 21. Tirmizi, Siyer 5 (1594). 22. Sîret ansiklopedisi’nde

Hz. Muhammed’in son peygamber oluşu ile ilgili hadîsleri ve bunların değerlendirilmesini topluca görebiliriz (bkz. a.g.e C. VI. s. 348–387. 23 Bkz. Bakara 2/23–24 İsra, 17/88 24. Bkz Âli İmrân, 3/110 Bakara 2/143, 25. Fahru’d–Din er–Râzi İslâm İnancının Ana Konuları (Meâlimi Usûli’ddîn) Çev Nâdim Macit Erzurum 1996, s.100; Taftazâni a.g.e, s.300.