AYDERUSİLER
AYDERUSİLERYemen, Hindistan, Endonezya ve Mısır'da yaşamış çeşitli ilmi ve dini hizmetlerde bulunan Hadramut asıllı bir aile. Peygamber efendimizin neslinden olan bu aile "Alevi", "Seyyid" ve "Şerif" ünvanlarıyla anılmıştır.
Ayderus kelimesi, "şiddetle yakalama ve kuvvetle bastırma" manalarında kullanılır.
Ayderus arslanın isimlerindendir. Bu manası dikkate alınarak manevi derecesi yüksek olan bazı zatlara Ayderusi lakabı, ismi verilmiştir. Ayderus'un İdris kelimesinin değiştirilmiş şekli olduğunu söyleyenler de olmuştur.
Ba Alevi diye tanınan Alevi ailesinin Sekkaf kolundan gelen, bu aileden pekçok veli, alim ve salih zat yetişmiştir. Bunlardan otuz kadar zatın ismini Muhibbi Hulasatü'l-Eser adlı kitabında zikretmiştir.
Ayderusiler ailesinin meşhur şahsiyetlerinden bazıları şunlardır:
1. Abdullah bin Ebu Bekir el-Ayderus: Ayderus ailesinin atasıdır. 1408 (H. 811) de Hadramut'ta doğdu. "Hadramut Şeyhi" diye tanındı. 1460 (H.865) ta vefat etti.
2. Fahrüddin Ebu Bekir bin Abdullah el-Ayderus: Ayderusiyye tarikatinin kurucusu veli bir zattır. Aden'in en büyük velisi ve manevi koruyucusu olarak kabul edilir. 1447 (H.851)de Terim'de doğdu. 1508 (H.914)de Aden'de vefat etti. Türbesi ve yanındaki cami Aden'in en büyük ziyaret yerlerindendir. Her yıl 11-15 Rebiulevvelde burada adına İhtifal (anma törenleri) tertip edilmektedir.
3. Şeyh bin Abdullah el-Ayderus: 1513 (H.919)te Terim'de doğdu. 1582 (H.990) de Hindistan'ın Ahmedabad (Gucerat) şehrinde vefat etti. Veli bir zattı.
4. Abdülkadir bin Şeyh el-Ayderus: Fıkıh alimi ve veli bir zattır. 1570 (H.978)te Haydarabad'da doğdu. Annesinin Abdülkadir Geylani hazretlerine bağlı olması sebebiyle Abdülkadir ismini aldı. Zengin bir kütüphane kurdu. 1628 (H.1038) de vefat etti.
5. Şeyh bin Abdullah bin Şeyh el-Ayderus: Evliya bir zat olup 1585 (H.993) de Terim'de doğdu. Hindistan'daki Devletabad'da vefat etti ve buraya yakın bir yere defnedildi.
6. Ali bin Abdullah bin Şeyh el-Ayderus: 1577 (H.985) de Terim'de doğdu. Zeynelabidin ve Tacülarifin ünvanlarıyla meşhur oldu. 1632 (H.1041) senesinde vefat etti.
7. Cafer es-Sadık bin Ali el-Ayderus: Tasavvuf erbabı veli bir zattı. 1589 (H.997) da Terim'de doğdu. Hindistan'daki Surat şehrine gitti. 1654 (H.1064)te orada vefat etti.
8. Abdullah bin Şeyh el-Ayderus: 1608 (H.1017)de Terim'de doğdu. Mekke veMedine'yi ziyaret ettikten sonra Hindistan'a gitti. Daha sonra Arabistan'a dönerek Şihr'e yerleşti. 1663 (H.1073)te Şihr'deki zaviyesinde vefat etti.
9. Cafer bin Mustafa bin Ali Zeynelabidin el-Ayderus: 1673 (H.1084)te Terim'de doğdu. Hindistan'a giderek Bahadır Şahtan itibar gördü. 1729 (H.1142) da Hindistan'ın Surat şehrinde vefat etti.
10. Abdurrahman bin Mustafa Zeynelabidin el-Ayderus: 1723 (H.1135) de Terim'de doğdu. Önce Hindistan'a gitti daha sonra Arabistan'a döndü. Yemen Mekke ve Taif'i ziyaret etti. Mısır'a giderek Kahire'de yerleşti. Suriye ve İstanbul'a geldi. Tekrar Kahire'ye döndü. 1778 (H.1192) senesinde Kahire'de vefat etti. Kabri Zeyneb binti Fatıma'nın Kahire'deki türbesi civarındadır.
11) Hüseyin bin Ebu Bekir el-Ayderus: Endonezya'daki velilerin en büyüklerindendir. Luar Batang'daki türbesi ve yanındaki büyük, Hint Takımadalarında en çok ziyaret edilen yerlerden birisidir. Kubu (Borneo) Ayderus Hanedanlığı da aynı adı taşıyan bir seyyid tarafından kurulmuştur.
12. Ayderus bin Ömer bin Ayderus el-Habsi: Hadramutlu olup seyyiddir. 1822 (H.1237) de Gurfe'de doğdu. 1896 (H.1314) da vefat etti.
