AVRUPA TOPLULUĞU (AT)
AVRUPA TOPLULUĞU (AT);Alm. Europa Gemeinschaft, Fr. Communatue Europeénne, İng. European Community Belirli Avrupa ülkeleri arasında, mal, hizmet ve üretim faktörlerinin (emek ve sermaye) serbestçe dolaşımını sağlamak gayesiyle kurulmuş iktisadi birlik.
1951 yılında Avrupa Kömür Çelik Topluluğunu teşkil eden altı Avrupa ülkesi (Federal Almanya, Fransa, İtalya, Belçika, Hollanda ve Lüksemburg) 25.3.1957’de aralarında imzaladıkları Roma Antlaşması ile AT’yi kurmuştur. Topluluğa daha sonra İngiltere, Danimarka ve İrlanda’nın katılmasıyla dokuzlar haline gelmiş; Yunanistan’ın katılmasıyla üye adedi ona yükselmiştir. Son üyeler İspanya ve Portekizdir. Böylece toplam üye sayısı on iki olmuştur. Merkezi Brüksel olan AT’nin hedefi topluluk tarafından ortak iktisat politikaları (tarım, ulaştırma, dış ticaret) uygulamaktır. Topluluk nihai olarak üye ülkeler arasında iktisadi ve para birliğinin sağlanmasını amaçlamaktadır. Bu gaye ile topluluk dışından gelen mallara ortak gümrük tarifesi tatbik edilmekte, bu gümrük gelirleri ile ortak tarım politikası takip edilmek istenmektedir. Üye ülkelerin mal ve faktörleri topluluk içinde herhangi bir sınırlama olmaksızın serbestçe dolaşabilmekte ve herhangi bir gümrük veya kontenjana tabi tutulmamaktadır. AT’de 1992 yılında tek pazara (single market) ulaşılması planlanmaktadır.
AT’nin icra organı, ortaklık konseyidir. Üye ülkelerin bakanlarından müteşekkil olan bu konsey, üye devletlerin ortak politikalarını ahenkleştiren ve karar alan bir icra organıdır. AT Komisyonu topluluğun sürekli yürütme organı vasfını taşımaktadır. Bakanlar Konseyi ve AT Komisyonu, Avrupa Parlamentosunun denetim ve gözetimi altında bulunmaktadır. Konsey, Komisyon ve Parlamentoda Fransa, İngiltere, İtalya ve Almanya eşit olarak en büyük oy hakkına sahip bulunmaktadır.
Türkiye AT ile aday üyelik münasebeti içinde bulunmaktadır. 12.9.1963 tarihinde imzalanan Ankara Antlaşması ile üç safhadan geçerek tam üye olmayı hedef almıştır. 1.1.1973 tarihinde yürürlüğe giren katma protokolle ilk safha olan hazırlık dönemini geçen Türkiye, halen topluluk üyeliğine geçiş dönemi safhasında bulunmaktadır. Geçiş dönemi ortak gümrük tarifesine uyum sağlanmasını ve dış ticarette mikdar kısıtlamalarının kaldırılmasını hedef almıştır. Geçiş döneminde gümrük vergilerinin veya eş etkili vergilerin kaldırılması için bir süre tanınmış bulunmaktadır.
Türkiye 17.4.1987’de tam üyelik başvurusunu yapmış fakat bu müracaat henüz kabul edilmemiştir. Kabul olunmaması için çeşitli siyasi oyunlara baş vurulmaktadır.
