Aspir Bitkisi Nedir? Özellikleri ve Kullanım Alanları
Aspir bitkisi, papatyagiller ailesinden bir bitki türüdür ve gıda, kumaş boyası, yemeklik yağ ve biyoyakıt üretimi gibi pek çok alanda kullanılır. Bu yazıda aspir bitkisinin özelliklerini ve kullanım alanlarını öğrenebilirsiniz.
Aspir Nedir?
Aspir (Carthamus tinctorius), papatyagiller (Asteraceae) familyasından bir bitki türüdür. Anavatanı Arabistan Yarımadası olup, İran, Hindistan, Pakistan gibi ülkelere yayılmıştır. Türkiye'de Anadolu'da yabani olarak rastlanmakta ve ekimi de yapılmaktadır. Türkiye'de aspir üretimi yapılmaktadır. Belirli bölgelerde, özellikle Eskişehir, Burdur, Isparta ve Konya gibi yörelerde yetiştirilmektedir. Ayrıca, son yıllarda Trakya bölgesinde de aspir ekimi özendirilmektedir.
Aspir Ne işe Yarar?
Aspir bitkisi, renkli çiçekleri (petaller) gıda ve kumaş boyasında kullanılır. Ayrıca tohumlarında % 30-45 arasında yağ bulunur ve yemeklik yağ olarak kullanılır. Aspir yağı, sabun, boya, vernik, cila olarak kullanıldığı gibi, linoleik asit içerdiğinden yemeklik yağ kalitesi yüksektir. Ayrıca yağı biyoyakıt olarak kullanılabilir. Aspir bitkisinin küspesi hayvan yemi olarak kullanılırken, güvercin yemi olarak da kullanılmaktadır. Güneydoğu Anadolu Bölgesinde ise pilavlara tat vermek için kullanılır.
Aspir, kuraklığa dayanıklı, yazlık karakterde ve ortalama 110-140 gün arasında yetişebilen tek yıllık bir uzun gün yağ bitkisidir. Aspir genellikle 80-100 cm arasında boylanabilir, sarı, beyaz, krem, kırmızı ve turuncu gibi değişik renklerde çiçeklere sahiptir. Aspir bitkisi ayrıca kır safranı, papağan yemi, boyacı aspiri, haspir gibi isimlerle de anılır.
Bunun yanı sıra aspir bitkisi, toprağı işlemek için de kullanılabilir. Tohumları, beyaz, kahverengi ve üzerinde koyu çizgiler bulunan beyaz taneler şeklindedir. Dallanan ve her dalın ucunda içerisinde tohumları bulunan küçük tablalar oluşturur.
