Aşçıbaşı
Aşçıbaşı Nedir?
Aşçıbaşı kelimesi yemek pişirmeyi meslek edinen veya yemek pişirip satan kimseye Aşçı kelimesinden türemiştir. Birlikte çalışan birkaç aşçının başı veya bir lokanta veya evde yemek pişirmekle görevli kimseye de Aşçıbaşı denir. Aşçıbaşı, özellikle saraydaki mutfak hizmetleri amiridir.
Tarihi
Aşçıbaşı kelimesi tarihi metinlerde "aş başçı, aş başçısı, aş işçisi, hansalar ve ahçıbaşı" olarak geçer. Selçuklularda aşçıbaşına "emir-i çaşnigir" denirdi. Aşçıbaşının tarihi, yüzyıllar öncesine dayanmaktadır. Tarihi metinlerde, Aşçıbaşıların hükümdarların sofralarını hazırladığı, yemeklerin pişirilmesine nezaret ettiği ve yemeklerin zamanında ve usulüne uygun şekilde sunulmasından sorumlu olduğu yazılıdır.
Görevleri
Aşçıbaşının görevleri, matbah yani mutfağın sevk ve idaresi ile yemeklerin pişirilmesine nezaret etmek, hükümdarın sofrasını kurdurup, kapucubaşının kontrolünde yemekleri huzura çıkarmaktı. Aşçıbaşı, yamak denilen yardımcı, işçi ve hizmetçilerle birlikte çalışarak, yemeklerin temiz ve zehirlenmelere karşı güvenli olduğundan emin olurdu. Aşçıbaşı ayrıca yemeklerin zamanında ve usulüne uygun şekilde takdim edilmesinden sorumlu idi.
Kutadgu Bilig'de aşçıbaşı ve hizmetleri hakkında şu kıymetli bilgiler yer almaktadır: Aşçıbaşı gözü tok ve gönlü zengin olmalı, temiz olduğu gibi, yüzü ve gözü de ay gibi parlamalıdır. Aşçıbaşı takva sahibi, din ve şeriati (İslamiyet) tanır bir kimse olmalıdır ki, böyle insanlardan doğruluk gelir. Eğer aşçıbaşı dürüst biri olmazsa onun yardımcıları da dürüst olmaz. Aşçıbaşı akıllı ve bilgili olmalı, yemek vakti gelince elini çabuk tutmalı; usul ve erkanı dairesinde hizmeti ile girip çıkarken daima önüne bakmalıdır.
Sonuç olarak, Aşçıbaşı kelimesi, yüzyıllar boyunca önemli bir görevi ifade etmiştir ve günümüzde de yemek sektöründe önemli bir pozisyon olarak kabul edilmektedir. Aşçıbaşılar, yemek pişirme teknikleri konusunda uzmanlaşmış ve yemeklerin hazırlanmasından sunulmasına kadar her aşamada görev almaktadırlar. Ayrıca, kaliteli ve lezzetli yemeklerin hazırlanmasında da önemli bir rol oynamaktadırlar. Yemek sektöründe başarılı olmak isteyen işletmelerin, kaliteli ve tecrübeli Aşçıbaşılar ile çalışmaları büyük önem taşımaktadır.
