AKASYA

AKASYA Nedir
1 . Baklagillerden, sıcak iklimlerde birçok çeşidi yetişen ve tanen, zamk, boya vb. maddelerin yapımında kullanılan bir ağaç (Acacia).
2 . Baklagillerden, yurdumuzda yetişen bir süs ve gölge ağacı, salkım ağacı, yalancı akasya (Robinia pseudoacacia).

Familyası: Baklagiller (leguminosae). Türkiye’de yetiştiği yerler: Yalnız park ve bahçelerde yetiştirilir.

Kışın yaprağını döken ağaçlardan. Sıcak ve ılıman bölgelerin odunsu veya otsu bitkileridir. Çiçekleri başak veya salkım şeklinde bir araya toplanmışlardır. Yaprakları birleşik bir sap üzerindedir.

Çeşitleri ve kullanıldığı yerler: Memleketimizde yalancı akasya (Robinia pseudoacacia) bulunmaktadır. Çiçekleri salkım şeklinde olup kendine has bir kokusu vardır. Bunlardan elde edilen esans, parfümeride kullanılır. Yalancı akasyanın meyveleri yeşil fasülyeye benzer. Olgunlaşınca koyu kahverengi renk alır. Dalları dikenli, gövdesi boz esmer renktedir. Kerestesi pek fazla kullanılmaz. Yurdumuzda yol kenarlarında, park ve bahçelerde sık rastlanır.

Batı ve Orta Afrika’nın step bölgelerinde, Senegal’de, üst Nil Vadisinde, Habeşistan ve Tankanika’da yetişen diğer bir akasya türü de Senegal akasyasıdır (Acacia Senegal). 6 m kadar yükseklikte olan bu ağaçların gövde ve dallarından ara zamkı elde edilir. Bu zamkın meydana gelmesine sebeb bir bakteri faaliyetidir. Yağmur mevsiminden sonra kurak ve sıcak havalar gelince ağacın kabuğu yarılarak zamk dışarı çıkar ve katılaşır. Bunun bileşiminde arabin, jelatinsi madde, tanen ve şeker vardır. Zamk; merhem ve pastillerin yapımında, göğüs ve sindirim organları hastalıklarında kullanılır. Ayrıca, boya, matbaa, dokuma sanayiinde kullanılır. Önemli bir yapıştırıcı maddedir.

Diğer bir akasya cinsi kateşu akasyası (Acacia catechu) dır. Vatanı; Hindistan, Seylan, Sumatra, Java, Borneove, Batı Afrika’dır. Sarı çiçekli, dikenli, 10 metreye kadar yükselen ağaçtır. Ağacın gerçek odun kısımlarının suda kaynatılmasıyla elde edilen sıvıya ağaç özü denir. Elde edildiğinde acı olan ağaç özü sonra tatlılaşır. Diş tozlarının ve diş sularının yapımında kullanılır.

Tropik ve Akdeniz çevresi memleketlerinde yetişen diğer bir akasya da farnasian akasyası (Acacia farnasiana) dır. Vatanı Batı Hindistan olan bu ağacın boyları küçüktür. Çiçeklerinin bileşiminde uçucu yağ olduğu için parfümeride önemli bir yeri vardır. Akasya esansı olarak kullanılır.