Alegori

Alegori Nedir

1. isim: edebiyat Bir görüntü, bir yaşantı veya bir davranışın daha iyi kavranmasını sağlamak için göz önünde canlandırıp dile getirme, yerine koyma
2. edebiyat: Bir sanat eserindeki ögelerin gerçek hayattan bir şeyleri temsil etmesi durumu

İnsan yaşamına ve davranışlarına yönelik anlatımlarda sembolik karakterler ve ifadeler kullanılması. Bir görüntü, bir yaşantı veya bir davranışın daha iyi kavranmasını sağlamak için göz önünde canlandırıp dile getirme, yerine.

Mecaz (değişmece), teşhis (benzetme) ve istiare (eğretileme) sanatları alegorinin temelini oluşturur. Alegoride anlatılanlardan çıkarılan ilk ve açık anlamın dışında okuyucunun sezgi yoluyla yorumlayarak bulabileceği gizli anlamlar vardır. Alegorik anlatımların olduğu metinlerde genellikle kişiler ya kusurları ya da erdemleri temsil eder.

Dünya edebiyatında alegorik yapıtlar arasında; George Orwell'ın ünlü Hayvan Çiftliği, Jonathan Swift'in Güliver'in Gezileri ve Dante'nin İlâhî Komedya adlı eserleri sayılabilir.

Türk edebiyatında Yaşar Kemal'in Filler Sultanı ile Kırmızı Sakallı Topal Karınca adlı yapıtında da filler sultanı ezenleri; kırmızı sakallı topal karınca da toplumda ezilen, ancak başkaldıran kişileri sembolize eder.

Alegori, bir düşüncenin canlı bir varlık olarak anlatılması. Soyut bir düşünceyi heykel ya da resim ile göstermek, örneğin adalet düşüncesinin gözü bağlı ve elinde terazi bulunan bir kadınla( Themis ) anlatılması gibi.

Kutadgu Bilig ( Yusuf Has Hacib ) Türk edebiyatındaki alegorik eserlerdendir. " Adalet ", " Saadet ", " Devlet " ve " Akıl " iyi bir devletin nasıl olması gerektiğini tartışır. Bu soyut kavramların insan niteliği ile verilmesi "alegori"dir. Daha çok fabl'larda görülür.

ALEGORİ, ( " yerine " de denir), edebiyat, resim, sinema, tiyatro gibi alanlarda soyut bir kavramın açıklık kazanması, daha iyi anlaşılması için başka bir varlık ya da nesneyle anlatılması, kişileştirilmesi, bir nesneye, varlığı olan bir şeye dönüştürülmesi. Yunancadaki "allos" ve "agoreuein" terimlerinden oluşmuştur. Mecaz, istiare ve teşhis sanatları, alegorinin temelini oluşturur. Alegori, somut ve maddesel öğelerden yararlanılarak, manevi ya da psikolojik konuları, insan yaşamıyla ilgili bazı temel kavramları anlatır. Dinleyici ya da izleyiciyi, görünüşün ötesine götürecek ve burada bulunan gizli anlamı anlayıp öğrenmeye yöneltecek biçimde kurulmuş bir anlatım biçimidir. Bir yapıtta alegoriye sınırlı olarak başvurulabileceği gibi yapıtın bütünü de alegorik olabilir. Dante'nin "İlâhî Komedya"sı buna örnektir. Şeyhî'nin "Harname"si, Yaşar Kemal'in " Filler Sultanı ile Kırmızı Sakallı Topal Karınca " adlı yapıtları da alegoriye dayanır.