Aldosteron

Aldosteron Nedir
Böbrek üstü bezinin korteks bölgesinden salgılanan, böbrekten potasyumun çıkarılması ve sodyumun geri emilmesi üzerinde etkili olan, vücuttaki elektrolit dengesini ayarlayan bir steroit hormon.

Böbreklerden potasyum atılmasını ve sodyumun geri emilimini sağlamakla görevli olan, böbrek üstü bezi kabuk kısmının zona glomeruloza tabakasından salınan ve hücre dışı sıvılarda potasyum iyonlarının artması ve anjiyotensin II tarafından salınımı uyarılan bir steroit hormon.

Bedendeki elektrolit ve su dengesinin korunmasında rol alan bir hormon. Böbrek üstü bezinin kabuk kısmından salınır. Böbrekleri etkileyerek sodyum iyonlarının (Na+) kana geri emilmesini artırır. Sodyum kana geri emilirken aynı zamanda su da sodyumu izler ve kandaki su oranının artmasına yol açar. Aldesteron aynı zamanda ter bezlerinden, tükrük bezlerinden ve bağırsaklardan Na+ çıkartılmasını azaltır. Sıcak ortamlarda, sıcağa uyum sırasında aldesteron salınması artar ve terle birlikte Na+ kaybının azalması sağlanır. Eğer aldesteron yetersizliği varsa böyle bir durumda bedenin tuz kaybı tehlikeli boyutlara ulaşabilir

Eğer tersi olur ve bu hormon aşırı salınırsa, kan plâzmasında Na+ ve su oranı artar ve ödem oluşur

Aldosteron adrenal bezdeki adrenal korteksin dış kısmında (zona glomeruloza) üretilen, kanda sodyum ve potasyum dengesini düzenleyen bir steroid hormonudur. Aldosteron sentaz enzimi tarafından kolesterolden sentezlenir. Minaralokortikoitler sınıfının tek endojen üyesidir. Aldosteron, böbreğin toplayıcı kanallarındaki hücrelerde bulunan mineralokortikoit reseptörlerine (MR) bağlanıp bu hücrelerin lümen tarafındaki (apikal) zarlarının sodyum ve potasyum geçirgenliğini arttırır ve bazolateral zarlarında bulunan Na+/K+ pompaları aktive eder, böylece ATP üretimini harekete geçirir, ve sonuç olarak su ve sodyumun tekrar kana geçmesini, potasyumun da idrara geçmesini sağlar. Aldosteron ayrıca toplayıcı kanallardaki α-interkalar hücrelerden H+ salgılanmasını uyararak plazma bikarbonat düzeylerini ve dolayısıyla onun pH'sini düzenler.

Aldosteron, böbrek tarafından süzülen sodyumun % 2'sinin tekrar kana geçmesinden sorumludur. Bu miktar, normal glomerüler filtrasyon hızında kandaki sodyumun tamamına karşılık gelir.

Steroid reseptörleri, nöroreseptörlerin aksine, hücre içinde bulunurlar. Aldosteron/MR kompleksi hormon reseptör elemanı olarak adlandırılan bir DNA dizisine bağlanır, bunun sonucunda mRNA transkripsiyon hızı artar ve genin ürünü olan protein seviyesi artar. Aldosteron tarafından etkilenen genler transepitelyal sodyum taşımasında rol oynarlar, bunların arasında serum ve glukokortikoit tetikli kinaz (glucocorticoid-induced kinase), kanal-tetikleyici faktör (channel-inducing factor), K-ras2A ve epitelyal sodyum kanalı'nın üç altbirimi bulunur.

Aldosteron sentezi plazma anjiyotensin II ve potasyum düzeylerinin artmasıyla uyarılır; bunların miktarları plazma sodyum seviyesiyle ters orantılıdır. Ayrıca, plazmanın asitleşmesi (asidoz) ile de sentezi artar. Aldosteron salgılanmasının gün boyunca değişen bir temposu (diürnal ritmi) vardır: günlük üretimin %75'i sabah 4:00 ile 10:00 arasında olur.

Aldosteron ve böbrek

Aldosteron salgılanmasının kontrolü

• Renin -anjiyotensin sisteminin rolü ,
• sempatik sinirlerin rolü ,
• Baroreseptörlerin rolü ,
• Jukstaglomerüler aygıtın rolü ,
• Plazma potasyum konsantrasyonu ,