Vida
Vidayı kısaca bağlantı noktası olarak tanımlayabiliriz. Hayatımızda kullandığımız bir çok şeyin ( mobilya, yatak, televizyon, radyo, bilgisayar, priz koltuk, sandalye vs. saymakla bitiremeyeceğimiz gibi ) bağlantı noktalarında vida ile karşılaşırız.
Vida, esas itibarı ile, silindirik bir mil üzerine vida profili adı verilen diş şeklinin heliks eğrisi boyunca sarılması ile meydana gelir. Helis eğrisi, uzun dik kenarı, üzerine sarılacağı silindirin taban çevresine eşit olan bir dik üçgenin hipotenüsünün, silindir üzerine sarılışı sırasında oluşturduğu eğridir. Dik üçgenin kısa kenarı ise vidanın adımını göstermektedir ve helisin silindir yüzeyini bir defa dolanışındaki yükselme miktarı olarak tanımlanabilir.
Helisin silindir üzerine sarılma yönüne göre, sağ ve sol vidalar oluşur. Silindire sarılan helis birden fazla ise vida, helis sayısına göre iki, üç,...,ağızlı vida olarak adlandırılır.
Vida profilleri kullanım amacına göre tespit edilir:
- Üçgen Vida Profili: Bağlantılarda kullanılan vidalardır. Metrik, Whitworth, vb.
- Trapez ve Testere Profilli Vidalar: Hareket vidası olarak kullanılırlar .
- Yuvarlak Profilli Vidalar: Atmosferik etkilere maruz kalan ve sık sık sökülüp takılması gereken yerlerde kullanılırlar.
VİDA ÜRETİMİ
Tam otomatik makinelerde dakikada 320-600 adet üretilebilir.
VİDA ADIMI
Vida bir kuvvetin büyüklüğünü değiştirmek içinde kullanılabilir. Mil çevresini dönerek dolasan dişin açısı, tıpkı eğik bir düzlemin açısı gibidir buna vida adimi adi verilir. Vida adimi büyüdükçe vidanın ileri doğru hareketinde büyür.
VİDA NERELERDE KULLANILIR ?
Araba, uçak, gemi gibi sanayinin bir çok dalında, mobilya ve tüm mühendislik sektörlerinde kullanılmaktadır. Kısacası hayat ve hayati kolaylaştıran teknolojinin hayat kaynağı vidadır.
VİDA ÇEŞİTLERİ
SAÇ VİDALAR
Ana hammaddesi Cq 15-Cq 22 (DİN 1654) standardında olması gerekir. İkiden fazla sacın birbirine bağlanmasında duruma göre sivri uçlu, küt uçlu vidalar kullanılır. Bunun sağlıklı olabilmesi için çekme dayanımı, akma siniri, burkulma kabiliyeti en üst düzeyde olmalıdır. Saç vidaları geniş bir kullanım alanına sahiptir.
Sert plastikler, alüminyum, pirinç, çeşitli levha ve profiller vb. gibi. Bunun için kullanılan malzemeye göre seçim yapılmalıdır. Birleştirme için kullanılacak vidanın vida dişi adımından (hatve) büyük olmamalıdır. İyi üretilmeyen saç vidası kullanıldığında istenmeyen zararlar verebilir.
AĞAÇ VİDALAR
Malzeme ithal, D-9/1 DİN 17140 firmaşinden olmalıdır. Çekme, burulma, kopma, mukavemet oranları yüksek olmalıdır. Üretim ovalama sistemi ile olursa ( Freze sistemi değil ) ölçü farkları olmaz. Vidanın diş üstü çapının başı ve sonu ayni ölçüde olmalıdır.
Böyle olursa işlendiği ahşap da daha güçlü bağlantı oluşur kesinlikle gevşeme yapmaz. Vidayı alırken bunlara dikkat edelim.
SUNTA VİDALAR
Sunta vidalarının normları gereği hatvesi ve diş yükseklikleri diğer vidalara göre oldukça farklıdır. Bunun için ahşap, MDF ve sunta montajlarında kullanılır. Bu alanlarda deformasyon yapmamaları için standartlara uygun üretilmelidir. Kullanımı kolay olmalıdır.
METRİK VİDALAR
İki parçayı birbirine bağlamak üzere kullanılır, çok yük binebilecek yerlerde kullanılması tavsiye edilmez. Çelik cıvata özelliklerini göstermez. Daha hafif malzemelerin bağlanmasında kullanılır.
VİDALARIN YAPIMI, BAKIMI VE ONARIMI
Vidaların bakimi ise özenle yapılmalıdır. Madeni yapıda olan vidaları sudan uzak tutmalıyız. Yoksa paslanabilir. Ve onarımı ise yine çok dikkatli yapılmalıdır. Çünkü yanlış bir onarım büyük hatalara yol açabilir. Örneğin o vida arabaya ya da herhangi bir makineye yanlış oturursa yine çok büyük kazalara yol açabilir.
Örneğin bir arabanın herhangi bir yerindeki bir vidası eksik olsa ne olur ? Hiç düşünmüş müydünüz ?
- O araba çalışmaz .
- Eğer vidanın eksik olduğu yer fren balataları gibi hayati önem taşıyan bir yerde ise ve eğer sizler ailece bir yerlere gezmeye örneğin bir kir gezintisine çıktıysanız. Sonucu düşünmek bile istemiyorum. Bedensel bir sakatlık ya da hayatinizin sona erdiğini görebilirisiniz.
- O araba yolda giderken ansızın yolun ortasında durabilir. Hele yolunuz otoban ise;
- O araba aşırı süratli ise ve vidanın gevşeyip yerinden düştüğünü düşünürsek araba virajda ise takla atabilir.
İşte bunun için yolculuklarda kullanılan araba, uçak gemi taşıtların zamanında bakımlarının yapılması hayatimiz için çok önemlidir.
Daha verilebilecek çok örnekler var. Demek ki vidaların yaşantımızdaki Daha verilebilecek çok örnekler var. Demek ki vidaların yaşantımızdaki önemi ne kadar çökmüş meğerse ama biz bilmiyoruz.
