Elazığ - İSMAİL ŞEN - Elazığ'da 24 Ocak 2020'de meydana gelen 6,8 büyüklüğündeki depremin üzerinden 2 yıl geçti.
Merkez üssü Sivrice ilçesi olan depremde Elazığ'da 37 ve Malatya'da 4 kişi hayatını kaybetti, yüzlerce kişi yaralandı. Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın talimatıyla depremin en az kayıpla atlatılması ve vatandaşların can güvenliğinin sağlanması için ilgili bakanlıklar ve valilik koordinesinde tüm paydaş kurumlar seferber oldu.
İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum ile Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, depremin yaşandığı ilk akşamdan itibaren Elazığ'a geçerek günlerce arama kurtarma ve yardım faaliyetlerini yürüttü.
Türkiye'nin birçok ilinden yüzlerce arama kurtarma ekibinin yönlendirildiği bölgede, yoğun çalışma sonucu göçük altında kalan 45 kişi kurtarıldı.
Türkiye'nin dört bir yanında depremzedelere yardım etmek amacıyla kurumlar başta olmak üzere sivil toplum kuruluşları ve vatandaşlar seferber oldu. Elazığ ve Malatya'da yardım elini bir an olsun depremzedelerin üzerinden çekmeyen devlet, afetten etkilenen binlerce aileye bugüne kadar ilgili bakanlıklar nezdinde Elazığ'a 820 milyon lirayı aşkın ayni ve nakdi yardım yaptı.
Verilen desteklerle merkez ve kırsalda yaşayan depremzedelerin afetten dolayı mağdur olmalarına fırsat tanımayan devlet, yapılan yardımlarla şefkat elini tüm depremzedelere hissettirdi. Depremzedelere gıda, giyim, kira, konteyner, eşya, küçükbaş ve büyükbaş hayvan, hayvanlar için yem, hayvan barınak çadırları gibi birçok kalemde yardım gerçekleştirildi.
Binlerce konutun ağır hasar gördüğü kentte depremzedelerin konut ihtiyacını karşılamak için Bakan Kurum'un koordinesinde TOKİ tarafından 24 bin 537 konutun yapımı planlanarak 23 bin 249 konutun ihalesi yapıldı.
Yapımına başlanan 23 bin 9 konuttan 18 bin 435'i tamamlanarak Valilik koordinesinde kura çekimi yoluyla 17 bin 95 konut hak sahiplerine teslim edildi. Depremin hemen ardından acil konut ihtiyacı olan 312 aile ise Cumhuriyet ve Bizmişen Mahallesi'ndeki rezerv konutlara yerleştirildi.
Yapımına başlanan konutların 6 bin 565'i kentsel dönüşüm konutu, 3 bin 375'i köy evi olmak üzere 15 bin 280'i afet konutu, 1164'ü sosyal konut olarak projelendirildi.
Depremde iş yerleri yıkılan vatandaşlar için de yapımına başlanan 1352 iş yerinden 884'ü tamamlandı ve hak sahiplerine teslimleri başladı.
- Yeni bir Elazığ inşa ediliyor
Depremzedelerin konut ihtiyacını gidermek için yürütülen hummalı çalışmayla kent merkezinde Aksaray, Hicret, Gümüşkavak, Bizmişen, 12 etaptan oluşan Yemişlik, 5 etaptan oluşan Çatalçeşme mahalleleri ile Yazıkonak ve Akçakiraz beldelerindeki rezerv alanları ve Güneş Sitesi, Mustafapaşa, Rüstempaşa, Abdullahpaşa, Sürsürü mahalleleri, Sivrice, Palu, Baskil, Kovancılar, Karakoçan, Maden ilçelerindeki kentsel dönüşüm alanlarında yükselen modern konutlarla adeta yeni bir Elazığ inşa ediliyor.
Yaşam alanı olarak planlanan, içerisinde okul, iş yeri, cami, fırın, dinlenme alanları, çocuk oyun parkları, spor tesisleri, yürüyüş ve bisiklet yollarının bulunduğu, yöresel mimarinin izlerini taşıyan, çevre düzenlemesiyle dikkati çeken konutlarla kent daha modern bir görünüme kavuşuyor.
- Kırsalda 3 bin 375 çelik konstrüksiyon konut projesi
Kırsaldaki depremzedelerin de yaralarını sarmak için çalışma yürüten TOKİ, Baskil, Sivrice, Palu, Maden, Karakoçan ve Kovancılar ilçeleri ile merkeze bağlı toplam 198 köyde yapımı planlanan 3 bin 375 çelik konstrüksiyon köy evinden 2 bin 825'inin ihalesini gerçekleştirdi. İhale sonucunda yapımına başlanan 1875 köy evinden 1006'sı tamamlanarak hak sahiplerine teslim edildi.
- Depremin yıktığı 23 okul yerine 41 okul kazandırılıyor
Depremde ağır hasar gördüğü için yıkılan 23 okulun yerine Milli Eğitim Bakanlığı koordinesinde İl ve Devlet Yatırım Programı ile hayırseverlerin desteğiyle yapımına başlanan 41 okuldan 15'i tamamlandı, 27 okulda da güçlendirme yapılarak eğitim öğretime açıldı.
Depremin olduğu tarihten bugüne şefkat elini depremzedelerin üzerinden bir an olsun çekmeyen devlet, sadece Kızılay, AFAD ve SYDV aracılığıyla depremzedelere 23 bin 986 çadır, 95 bin 682 yatak, 215 bin 324 battaniye, 49 bin 512 ısıtıcı, 1709 tüp, 10 bin 580 çarşaf seti, 3 bin 416 soba, 22 bin 323 ton odun ve kömür, 1 milyon 15 bin gıda paketi, 233 bin 482 giyim, 189 bin 764 bebek bezi ve hijyen kolisi, 885 bin 958 şişe su, 1625 vantilatör ve 15 bin dezenfektan yardımında bulundu.
Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfınca (SYDV) 21 bin 309 aileye 15 milyon 234 bin 381, 726 esnafa 1 milyon 471, 324 aileye 6 milyon 120 bin lira ayni ve nakdi yardım yapıldı. İlçelere de 1 milyon 290 bin lira destek gönderildi, 5 milyon 820 bin lira değerinde 61 bin 200 alışveriş kartı dağıtıldı.
AFAD tarafından da depremde evleri ağır hasar gören ve kendi imkanları ile barınmak isteyen ev sahiplerine 11 bin, kiracılara 5 bin, evleri orta hasar gören ve kendi imkanları ile barınmak isteyen ev sahiplerine 5 bin ve kiracılara 2 bin 500, iş yerleri ağır hasar gören vatandaşlara ise 2 bin 500 lira olmak üzere 133 milyon 440 bin lira yardım yapıldı.
Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü tarafından, riskli alanlarda 7 bin 34 malik ve 946 kiracı olmak üzere toplam 7 bin 980 kişiye bugüne kadar 82 milyon 397 bin 952 lira kira ödemesi yapıldı. Riskli alan içerisinde mülkiyetini hazineye devredip bedelini almak isteyen 396 kişiye kamulaştırma bedeli olarak toplam 81 milyon 416 bin 274 lira ödeme gerçekleştirildi.
Dask (Doğal Afet Sigortaları Kurumu) ödemeleri kapsamında 22 bin 259 dosya tamamlanarak toplam 223 milyon 42 bin 236 lira ödeme oldu.
Başlatılan yeniden imar çalışmaları kapsamında, ağır hasar gören 80 cami yıkıldı, orta ve hafif hasar gören 11 camide güçlendirme ve onarım çalışması yapıldı.
Yıkılan camilerin yerine Diyanet İşleri Başkanlığı, Türkiye Diyanet Vakfı ve hayırseverlerin yardımıyla yapımına başlanan camilerden 23'ü tamamlandı.
TOKİ tarafından da inşa edilen toplu konut alanlarında vatandaşların ibadethane ihtiyacının karşılanması amacıyla yapımına başlanan 12 camiden 9'u tamamlanarak hizmete sunuldu.
Bina stokunda meydana gelen tahribat büyük ölçüde giderildi
Vali Ömer Toraman, AA muhabirine, 24 Ocak 2020'de yaşanan depremde hayatını kaybeden 41 kişiyi rahmetle andıklarını söyledi.
Kentte büyük bir hasar bırakan deprem sonrasında devletin ilgili bütün kurumlarıyla adeta bir seferberlik ilan edildiğini kaydeden Toraman, yaraların sarılması için büyük bir gayret sarf ettiklerini belirtti.
"Kentte meydana gelen depremden sonra oluşan hasarların telafisi için devletimiz olağanüstü bir gayretle hemen işe koyulmuş ve kısa sürede çok ciddi mesafeler kat etmiştir." ifadelerini kullanan Toraman, bugün geldikleri noktada hem hukuki hem idari süreçlerinin hızla işletildiğini ve yeniden inşa faaliyetlerinin TOKİ marifetiyle büyük oranda tamamlandığını vurguladı.
Vali Toraman, şöyle devam etti:
"Depremin hemen ardından Sayın Cumhurbaşkanımızın himayesinde ve takibinde, İçişleri, Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanımızın ve diğer bakanlarımızın yakın ilgisiyle bizzat sahada vaziyet etmesiyle Elazığ'da oluşan hasarlar çok kısa sürede telafi edilmeye başlanmıştır. Bugün itibariyle aslında bina stokunda meydana gelen tahribat da büyük ölçüde giderildi."
- Türkiye'de kentsel dönüşüm faaliyetleri için önemli bir adım
Evlerini teslim alan depremzedelerin yeni konutlarında huzur ve güven içerisinde yaşadıklarını aktaran Toraman, Elazığ'da kentsel dönüşüm alanlarında çok ciddi bir zayıf yapı stokunun güçlendirildiğini bildirdi.
Yerel mimariye ve modern şehirciliğe uygun mahalleler ve yaşam alanlarının inşa edildiğine vurgu yapan Toraman, Türkiye'de kentsel dönüşüm faaliyetleri için çok önemli bir adım ve vatandaşların yaşam kalitesi ve standardının yükseltilmesine dönük bir faaliyet olduğunu anlattı.
Kentsel dönüşüm ile yapı stokunun yenilendiğini ifade eden Toraman, devletin depremzedelerin yaralarının sarılması ve mağdur olmaması için barınma ve diğer ihtiyaçlarının giderilmesi noktasında büyük bir çaba gösterdiğine dikkati çekti.
- Depremin verdiği zarar büyük ölçüde telafi edildi
Ağır hasarlı binaların yıkılmasından dolayı hak sahibi olan vatandaşlar için Elazığ'ın muhtelif yerlerinde zemin etütlerinin yapıldığını dile getiren Toraman, uygun zemin şartlarını taşıyan yerlerde rezerv alanların tespit edildiğini, buralarda yeni mahalleler inşa edildiğini, Yemişlik bölgesinin buna örnek olarak gösterilebileceğini ifade etti.
Yemişlik bölgesinde 12 etap halinde konutların inşa edildiğini, yeni bir kentsel alana ve mahalleye dönüştürüldüğünü bildiren Toraman, TOKİ tarafından AFAD Başkanlığı koordinesinde üretilen konutların vatandaşların daha rahat yaşayabilecekleri, sağlıklı ve güvenli konutlar olduğuna işaret etti.
Mahalle konsepti içerisinde yolları, parkları ve bahçeleri, camileri, alışveriş ve eğitim alanlarıyla bir bütünlük teşkil edecek şekilde yeni yaşam alanlarının oluşturulduğunu söyleyen Toroman, kentin yapılan yeni konutlarla yerleşim alanını hem kuzey hem de güney istikametinde biraz daha genişlettiğine dikkati çekti.
Vali Toraman, "Yürütülen faaliyetlerle Elazığ şehircilik manasında yapı stokunu değiştirmiş, güncellenmiş, sağlıklı ve güvenli hale gelmiştir. Modern şehircilik prensiplerine uygun yaşama alanları, mahalleler oluşmuş. Dolayısıyla depremin verdiği zarar büyük ölçüde telafi edildi." değerlendirmesinde bulundu.
