İSTANBUL - Borsa İstanbul, yüzde 574 devir hızı ile 2021 yılında dünyanın en likit piyasası olurken, dünyada kote olan şirketlerin toplam piyasa değeri geçen yıl bir önceki yıla göre yüzde 17 artarak 124 trilyon dolara ulaştı.
Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği (TSPB) "Türkiye Sermaye Piyasası 2021" raporunu yayımladı.
Birlikten yapılan açıklamada, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınını sınırlamaya yönelik kısıtlayıcı tedbirlerin gevşetilmesi, aşılamanın hız kazanması ve destekleyici ekonomi politikaların sürmesinin katkısıyla küresel iktisadi faaliyette 2020 sonunda başlayan toparlanmanın, 2021 yılında da sürdüğü kaydedildi.
Rapora göre ,salgın ortamında hükümetler ile merkez bankalarının desteklerinin sürmesi, tasarruf eğiliminin artması ve düşük faiz ortamında yatırımcıların, alternatif getiri arayışıyla sermaye piyasalarına ilgisi ve halka arzlar arttı.
2021'de dünyada borsalara kote olan şirketlerin toplam piyasa değeri bir önceki yıla göre yüzde 17 artarak 124 trilyon dolara ulaşırken, işlem hacminin de aynı oranda artarak 215 trilyon dolara ulaştı. Borsa İstanbul yüzde 574 devir hızı ile önceki yıl olduğu gibi 2021'de de dünyanın en likit piyasası oldu. Yüzde 355 devir hızı ile Çinli Şenzhen Borsası en likit ikinci borsa olurken, yüzde 346 devir hızıyla Tayvanlı Taipei üçüncü, yüzde 298 devir hızıyla ABD'li Nasdaq ise dünyanın en likit dördüncü borsası oldu.
- 2021 yılının getiri şampiyonu Zimbabve Borsası oldu
23 gelişmiş ve 24 gelişmekte olan ülkenin büyük ve orta ölçekli şirketlerinin performansını yansıtan MSCI ACWI endeksi 2021 yılını dolar bazında yüzde 19 artışla tamamladı.
2021'de dünya genelinde gelişen piyasalar endeksi yılı yüzde 3 kayıpla tamamlarken, gelişmiş piyasalar gelişmekte olan piyasalardan pozitif ayrıştı. Çin dışındaki gelişmekte olan ülkeler genelinde ise pay piyasalarından sermaye çıkışı yaşandı.
Organize borsalar arasında 2021'de dolar bazında bir önceki yıla kıyasla en fazla getiriyi yüzde 209 ile Zimbabve Borsası sağladı. Yüzde 97 getiri ile Zambiya'daki Lusaka Borsası ikinci en yüksek getiri sağlayan borsa olurken, Sri Lanka Borsası yüzde 65 getiri ile üçüncü, Estonya Borsası yüzde 37 getiri ile dördüncü oldu. 92 borsa arasında 74'ü 2021 yılını getiri ile tamamlarken, 18 borsa yılı kayıpla kapattı.
Salgın ortamında internet üzerinden işlemlerin ivmelenmesiyle birlikte, teknoloji şirketlerinin iş hacmi ve bu şirketlere olan yatırımcı ilgisi teknoloji şirketlerinin ağırlıkta olduğu Nasdaq'ta fiyatların yüzde 29 artmasında etkili olurken, 2020 yılında salgın nedeniyle zayıf seyreden petrol fiyatlarının 2021 yılında yeniden yükselmesiyle ekonomisi ağırlıkla petrol gelirine bağlı olan ülke borsaları sıralamada öne çıktı.
Borsa İstanbul 2021'de dolar bazında yüzde 30 ile en fazla değer kaybeden borsa olarak dikkati çekerken, en fazla kayıp yaşanan diğer 9 borsanın 4'ü Latin Amerika, 2'si Afrika, 2'si Asya ve 1'i Avrupa ülkesinde yer aldı.
- Borsaların piyasa değeri 124 trilyon dolara çıktı
Endekslerdeki artışın yanı sıra halka arzların da etkisiyle 2021'de dünyada verisi incelenen 85 borsaya kote olan şirketlerin toplam piyasa değeri bir önceki yıla göre yüzde 17 artarak 124 trilyon dolara çıktı.
2021 yılında dünya borsalarındaki toplam piyasa değerindeki artışın üçte ikisi NYSE, Nasdaq ve Euronext'ten geldi. Bu borsalar toplam piyasa değerinin yarısını oluşturdu. ABD borsalarındaki şirketler, 52 trilyon dolarlık piyasa değeri ile dünya borsalarının toplam piyasa değerinin yüzde 41'ine sahip oldu.
7,3 trilyon dolar piyasa değeri ile Avrupa'nın en büyüğü olan ve Hollanda, Belçika, Fransa, Portekiz, Norveç, İtalya Borsalarını içeren Euronext Borsa ile Uzak Doğu blokunda yer alan Japonya, Çin, Hong Kong ve Şenzhen borsaları piyasa değeri bakımından ABD borsalarının ardından gelerek, toplam piyasa değerinin yüzde 26'sını oluştur
- New York Borsası 27,7 trilyon dolar piyasa değeri ile dünyanın en değerli borsası
New York Borsası 27,7 trilyon dolar piyasa değeri ile 2021 yılında dünyanın en değerli borsası olma unvanını korudu. Nasdaq 24,6 trilyon dolar ile ikinci sırada, Şanghay 8,2 trilyon dolar piyasa değeriyle üçüncü sırada yer aldı. Borsa İstanbul ise önceki yıla göre 6 sıra gerileyerek 138 milyar dolar piyasa değeri ile 2021 yılında 38'inci sırada yer aldı.
2021 sonunda borsaların piyasa değerinin ilgili ülkelerdeki Gayrisafi Yurt içi Hasıla'sına (GSYH) oranı yüzde 123'çıkarken, Hong Kong borsasının piyasa değeri itibariyle milli gelirinin 15 katı büyüklüğe ulaşması dikkati çekti. Dolar bazında hesaplandığında Borsa İstanbul'un piyasa değerinin Türkiye GSYH'sına oranı ise yüzde 17 oldu.
- Borsalara kote şirket sayısı 56 bine yaklaştı
2021 sonu itibarıyla dünyada yatırım fonları ve holdingler hariç 87 borsaya kote olan yerli, yabancı şirket sayısı 56 bine yaklaşırken, incelenen borsalar arasında 5 bin 600'e yakın şirketle en fazla şirketin kote olduğu borsa Hindistan Bombay oldu. Bombay'ı 3 bin 824 şirketle Japonya Borsası ve 3 bin 678 şirketle Nasdaq OMX izledi.
Menkul kıymet yatırım ortaklıkları ve borsa yatırım fonları hariç, 380 şirketin kote olduğu Borsa İstanbul, 87 borsa arasında bir önceki yıla göre üç sıra düşerek 2021 sonunda 30'uncu sıraya geriledi.
- Hisse senedi işlem hacmi 215 trilyon dolara ulaştı
Artan yatırımcı ilgisinin etkisiyle 2021 yılında dünyada hisse senedi işlem hacmi yüzde 17 artarak 215 trilyon dolara ulaştı.
2021'de bir önceki yıla göre yüzde 3.369 oranında artışla işlem hacminin en fazla arttığı borsa Pearl Equities isimli iştiraki aracılığıyla pay piyasası işlemlerine 2020'nin Eylül ayında başlayan Miami Uluslararası Menkul Kıymetler Borsası (MIAX) olurken, yüzde 350 artışla Abu Dabi Borsası, 2021'de işlem hacmi artışında ikinci, yüzde 231 ile Panama'daki Latin Amerika Borsası üçüncü, yüzde 226 artışla Kuveyt Borsası dördüncü sırada yer aldı.
ABD borsaları, piyasa değerinde olduğu gibi işlem hacminde de ilk sıralarda bulunurken, 2021'de 794 milyar dolarlık işlem hacmiyle Borsa İstanbul, hisse senedi işlem hacmi bakımından dünya borsaları arasında 20'nci sıradaki yerini korudu.
- Küresel yatırım fonları 71 trilyon doları aştı
TSPB'nin ABD Yatırım Kuruluşları Enstitüsü'nün (Investment Company Institute) 46 ülkeyi kapsayan verilerinden derlediği verilere göre ise dünyadaki yatırım fonlarının toplam büyüklüğü borsa endekslerindeki artışa paralel olarak 2021'de bir önceki yıla kıyasla yüzde 13 artarak 71 trilyon doları aştı.
ABD 34 trilyon dolarlık yatırım fonu portföyü ile dünya sıralamasında ilk sırada yer alırken, milli geliri 84 milyar dolar olan Lüksemburg'un yatırım fonu büyüklüğü 6,6 trilyon doları aştı.
İrlanda, 2021 yılında yatırım fonu portföyünü bir önceki yıla göre yüzde 15 artırarak, 4,6 trilyon dolarlık portföy büyüklüğü ile dünyada üçüncü sırada yer aldı. Yatırım fonu büyüklüğünü yüzde 46 gibi yüksek bir oranda artıran Çin, dördüncü sıraya çıktı. Yatırım fonları büyüklüğünde ilk 10'da yer alan ülkelerin portföy büyüklüğü, toplam portföy büyüklüğünün yüzde 90'ını oluşturdu.
Türkiye'deki yatırım fonu portföy büyüklüğü ise 2021'de bir önceki yıla kıyasla dolar bazında yüzde 16 artarak 20,4 milyar dolara çıktı.
