Karlıca Kalesi Şoşik (Hamur/Ağrı)

Şoşik Kalesi, Ağrı'nın Hamur ilçesine bağlı Karlıca Köyü'nde, adeta kartal yuvası gibi yükselen bir tepede bulunuyor. Eski adı Şoşik Dağı olan bu heyübetli dağın zirvesindeki kale, adını da buradan alıyor. Uçurumlarla çevrili konumu ve heyifli duruşuyla Şoşik Kalesi, ilk bakışta insanı büyülemeyi başarıyor.

Kalenin Esrarengiz Kökenleri

Kalenin tam olarak ne zaman ve kim tarafından inşa edildiği gizemini koruyor. Kimi kaynaklar, kalenin Akkoyunlular döneminden kaldığını ve hatta ünlü seyyah Evliya Çelebi'nin Seyahatnamesi'nde, Uzun Hasan'ın oğlu Ziyaüddin tarafından yaptırıldığını belirtse de, tarihçiler bu konuda kesin bir yargıya varamıyor. Hatta Uzun Hasan'ın böyle bir oğlunun bile olmadığı iddia ediliyor! Kalenin mimari tarzı ise, Urartu dönemine ait izler taşıdığını düşündürüyor. Belki de Şoşik Kalesi, tarihin farklı dönemlerinde defalarca inşa edilip yıkıldı, kim bilir?

Şoşik Kalesi'nin Mimari Özellikleri

Şoşik Kalesi'nin mimarisi, gerçekten de hayranlık uyandırıcı. Yalçın kayalar üzerine kurulmuş olan kale, üç tarafı uçurumlarla çevrili ve bu da ona doğal bir savunma avantajı sağlıyor. İç kale 10x20 metre ebatlarında ve etrafı dış surlarla çevrili. Kaleye ulaşmak için blok taşlardan yapılmış merdivenleri tırmanmanız gerekiyor. Kalenin doğu, güneybatı ve kuzeydoğu yönlerinde su kuleleri ve kule kalıntıları bulunuyor.

Şoşik Kalesi'nin inşasında kullanılan elips şeklindeki özel taşlar ise, yörede bulunmuyor. Bu da akıllara başka bir soru getiriyor: Bu taşlar buraya nereden getirildi? Kalenin köşeleri ve güney cephesi ise dışarıya doğru çıkıntılı bir şekilde inşa edilmiş. Bu da kaleye hem estetik bir özellik katıyor hem de savunma açısından avantaj sağlıyor.

Şoşik Kalesi'nin Günümüzdeki Durumu

Şoşik Kalesi, ne yazık ki zamanın ve insanın tahribatından kurtulamamış. Günümüzde kalenin bazı bölümleri yıkılmış durumda. Ancak hala ayakta kalan kısımları, geçmişin ihtişamını gözler önüne seriyor. Kalenin en etkileyici bölümlerinden biri ise hamamı. Hamamın mimari detayları, o dönemdeki ustaların ne kadar yetenekli olduğunu gösteriyor.

Şoşik Kalesi, 1. derece arkeolojik sit alanı olarak koruma altında. Fakat kaçak kazılar ve tahribatlar, kaleye büyük zarar vermiş. Kalenin restore edilerek gelecek nesillere aktarılması ise büyük önem taşıyor.

Şoşik Kalesi'ni Ziyaret Etmek

Eğer siz de tarih ve gizem dolu bir yolculuğa çıkmak istiyorsanız, Şoşik Kalesi'ni mutlaka ziyaret etmelisiniz! Ağrı'nın Hamur ilçesine bağlı Karlıca Köyü'ne ulaştıktan sonra, köyün içinden geçen patika yolu takip ederek kaleye ulaşabilirsiniz.

Kız Kalesi: Gizemli Komşu

Şoşik Kalesi'ni gezerken, yakınlarda bulunan Kız Kalesi'ni de ziyaret etmeyi unutmayın. Şoşik Kalesi'nin 2 km doğusunda bulunan bu kalenin, kale beyinin kızı için yapıldığına dair rivayetler var. Kız Kalesi de tıpkı Şoşik Kalesi gibi, tarihin gizemini içinde saklıyor.

1. Şoşik Kalesi nerede bulunuyor?
Şoşik Kalesi, Ağrı ilinin Hamur ilçesine bağlı Karlıca (eski adıyla Şoşik) köyünde yer almaktadır. Hamur ilçe merkezine 34 km, Ağrı şehir merkezine ise 20 km uzaklıktadır.

2. Kalenin yapım tarihi ve kim tarafından yaptırıldığı biliniyor mu?
Kalenin kesin yapım tarihi ve kim tarafından inşa edildiği bilinmemektedir. Kalenin mevcut durumu Orta Çağ özelliklerini yansıtsa da, konumu, inşa tarzı ve kalıntılar, ilk yapımının Erken Demir Çağı'nda, yani Urartular döneminde olabileceğine işaret etmektedir. Evliya Çelebi Seyahatnamesi'nde kalenin Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan'ın oğlu Ziyaeddin tarafından yaptırıldığını belirtse de, Uzun Hasan'ın böyle bir oğlu olmadığı bilinmektedir.

3. Kalenin mimari özellikleri nelerdir?
Şoşik Kalesi, üç tarafı uçurumlarla çevrili, doğal savunması güçlü bir konumda inşa edilmiştir. Kaleye çıkış, blok taşlardan yapılmış merdivenlerle sağlanmaktadır. İç kale 10x20 metre boyutlarında olup, dış surlarla çevrilidir. Günümüzde dış surların büyük bir kısmı yıkılmış durumdadır. Kalenin mimari tarzı, Ağrı'daki diğer kalelerden farklıdır. Yapıda kullanılan taşlar, yörede bulunmayan elips şeklinde özel bir tür taştır. Kalenin köşeleri ve güney cephesinde üç yer 2 metre kadar dışarıya çıkıntılı olarak yapılmıştır.

4. Kalede günümüze kadar ayakta kalmayı başaran yapılar var mı?
Kalenin bazı bölümleri günümüze kadar ulaşmıştır. İç kalede iki oda ve bir hamam ayakta kalabilmiştir. Kalenin alt tarafında, ayrı olarak yapılmış bir ibadethane bulunmaktadır. Kaleye ulaşmak için kullanılan blok taşlardan yapılmış merdivenler de kısmen korunmuştur.

5. Kalede yapılan arkeolojik çalışmalar var mı?
Şoşik Kalesi, 1. derece arkeolojik sit alanı olarak tescillenmiştir. Ancak kalede henüz kapsamlı bir arkeolojik kazı çalışması yapılmamıştır.

6. Kalenin şu anki durumu nedir?
Şoşik Kalesi zaman içinde büyük tahribata uğramıştır. Özellikle kaçak kazılar kaleye büyük zarar vermiştir. Dış surların büyük bir kısmı yıkılmış, iç kaledeki yapılar da zarar görmüştür.

7. Kalenin restorasyon çalışmaları yapılacak mı?
Şoşik Kalesi, mimari ve tarihi önemi nedeniyle restorasyon çalışmaları gerektiren önemli bir yapıdır. Ancak henüz kalede bir restorasyon çalışması başlatılmamıştır.

8. Şoşik Kalesi dışında bölgede gezilebilecek başka tarihi yapılar var mı?
Şoşik Kalesi'nin 2 km doğusunda Kız Kalesi olarak bilinen bir başka kale kalıntısı daha bulunmaktadır. Bu kalenin, Şoşik Kalesi beyinin kızı için yaptırdığı söylenmektedir.