Aba

Aba Nedir?
Aba giyilerek ve bele kuşak bağlanarak yapılan bir tür güreş.

Yünden yapılan kaba ve dayanıklı kumaş. Bu kumaş, hırka, cübbe gibi üstlük ve terlik yapımında kullanılır. Bugün özellikle Doğu Anadolu’daki bazı yörelerde çobanların giydiği üstlüğe de aba denir.
Yünden dokunan, sonra dövülerek veya tepilerek yapılan, kalın, kaba bir kumaş. Bugün memleketimizde pek rastlanmaz. Bazı yörelerimizde çobanlar tarafından giyilen yünün serilip dövülmesiyle yapılan kalın keçe ise kepenek yapımında kullanılır. Kepenek, sırtta taşınan, başlıklı, kalın, paltoya benzeyen kolsuz bir giyecektir. Soğuk ve yağmur geçirmediği ve sıcak tuttuğu için çobanlar tarafından tercih edilir.

Eskiden abadan cübbe, hırka, çakşır ve terlik gibi giyecek de yapılırdı. Bazı tarikatlarda sabır makamında olan dervişlere aba giydirilirdi. O tarikatın mensupları arasında aba giyen dervişin sırtına el ile vurulurdu. Onu her gördükleri yerde sırtına vururlar, o da hareketlere sabr ederek zamanla olgunlaşır, başına gelen çeşitli sıkıntılara katlanarak, sabrı ve razı olmayı öğrenirdi. Bunun için “vur abalıya” sözü meşhur olmuştur.

Aba, fereci sıkıntılardan kurtulmak için giyilir. Bu durum peygamberlerde de vardır.

Hazret-i İbrahim ateşe, hazret-i Yusuf da kuyuya atılırken gömlek giymişler ve sıkıntıdan kurtulmuşlardır. Buna aba yani fereci denmiştir.

Osmanlı toplumunda “aba”yı yoksul halk tabakası ve medrese öğrencileri giydiğinden fakirliğin bir göstergesi olarak kabul edilirdi. 17. yüzyılda IV. Murat, abadan bir cepken giyerek saltanatı sırasında abayı moda hâline getirmişti. On dokuzuncu yüzyılda da Sadrazam Alemdar Mustafa Paşa, Sekban Ocağındaki askerlerin kıyafetlerini abadan yaptırdığı için, abacılık giderek yaygınlaşmış ve zamanla İstanbul’ da önemli bir zanaat hâline gelmiştir.

aba (I)
isim, halk ağzında

1 . Abla.
2 . Anne.

aba (II)
isim Arapça ¤ab¥

1 . Yünün dövülmesiyle yapılan kalın ve kaba kumaş.
2 . Bu kumaştan yapılmış yakasız ve uzun üstlük.
3 . sıfat Bu kumaştan yapılan:
"Ayağında bir aba potur vardı."- R. N. Güntekin.
4 . eskimiş Bu kumaştan yapılan ve dervişlerce giyilen hırka:
"Ayağında bir aba potur vardı."- Y. K. Beyatlı.
5 . Kepenek (I).

Atasözü deyim ve Birleşik sözler
Aba Altında Er Yatar
"giyim kuşam kişiliğe ölçü olamaz" anlamında kullanılan bir söz.

(birine) aba altından sopa (veya değnek) göstermek
imalı bir biçimde tehdit etmek.

Aba gibi
kaba ve kalın (kumaş).

abanın kadri yağmurda bilinir
"bir şeyin gerçek değeri ona gereksinim duyulduğunda anlaşılır" anlamında kullanılan bir söz.

aba vakti yaba, yaba vakti aba
"gereksinimler vaktinden önce ve ucuz olduğu zaman karşılanmalıdır" anlamında kullanılan bir söz.

(bir yere) abayı sermek
1 . istenilmediği hâlde teklifsizce yerleşmek.
2 . uzun süre yerleşip kalmak.

(birine) abayı yakmak
aşırı biçimde gönül vermek, tutulmak, âşık olmak:
"Sen mi verdin ona gönül yoksa o mu yaktı sana daha önce abayı?"- O. C. Kaygılı.

Birleşik Sözler
aba güreşi
Aba giyilerek ve bele kuşak bağlanarak yapılan bir tür güreş.