Abdest
Müslümanların, belli ibadetleri yapabilmek için bir düzen içerisinde bazı organları yıkayıp bazılarını mesh etme yoluyla yaptıkları arınma abdest denir. Dirsekler ile beraber ellerin, yüzün, topuklarıyla beraber ayakların temiz su ile yıkanması ve başın mesh edilmesidir.
Abdest, belli organları usulüne uygun olarak yıkamak ve mesh etmek suretiyle yapılan bir temizliktir. Abdest her şeyden önce her türlü pislik ve kirlilikten kurtulmak, yani maddî ve manevî bütün pislik ve mikroplardan uzak kalmak için İslam'ın emrettiği önemli bir ibadettir. Mikrobun en kolay ürediği yer ağızdır. Ağızdan başlayarak el, yüz ve ayakların günde beş defa temizlenmesi İslam'ın temizliğe verdiği önemi gösterir.
Böylelikle İslam yüzyıllar önce temizliğin üzerinde durup insanoğlunu maddî-manevî her türlü pislik ve mikroptan korumayı hedeflemiştir. Bunun yanında abdest alan bir insan, kendini manen temiz ve rahat hisseder ve bu güzel his ve temiz duyguyla Allah'a ibadete durur. Bu da ruhun temizliğini sağlamaktadır. İnsanın yaratılış gayesi olan Allah'a kulluk böyle bir temizleme ameliyesi ile başlayınca insanoğluna vereceği zevk ve rahatlığın değeri sonsuzdur.
İnsan abdestle bedenen ve manen temizlendikten sonra Allah'ın huzuruna çıkar. Böyle bir temizlenme ile günlük bütün yorgunlukları ve yükleri geride bırakır.
Abdestsiz Olarak Yapılması Yasak Olan Hususlar:
1- Namaz kılmak.
2- Kur'an-ı Kerim'e el sürmek.
3- Tilavet secdesi yapmak.
4- Cenaze namazı kılmak.
5- Kabe'yi tavaf etmek.
Abdestin Farzları
1 - Yüzü Yıkamak
Yüzün bir defa yıkanması farzdır. Yüzün sınırları, saçın bittiği yerden sakal veya çene altına, kulakların köklerine kadar olan bölümdür. Gözlerin içine suyun ulaştırılması gerekmez. Ancak abdest alırken gözler sıkılmaz, tamamen açık bırakılmaz. Normal bir şekilde yüz yıkanır. Dudaklar yumulduğu zaman, dışarda kalan kısımlar yüzün sınırlarıdır. Sakal, bıyık ve kaşın altına suyu ulaştırmak gereklidir.
2- Kolları Yıkamak
Parmak uçlarından kol dirseklerine kadar -dirsekler de dahil- olan kısmı bir defa yıkamak farzdır. Eğer iğne ucu kadar kuru bir yer kalırsa veya tırnağının altına suyu geçirmeyecek (hamur, boya, çamur vb.) bir madde bulunursa, abdest alınmış sayılmaz. Ancak boyacıların tırnaklarındaki boyalardan kaçınmanın mümkün olmamasından dolayı bunlar abdeste zarar vermez. Tırnaklar parmak uçlarından dışarı taşacak kadar uzamış olursa o fazlalığı da yıkamak gerekir. Bir kimse abdest aldıktan sonra bu uzamış tırnağı keserse abdestini yenilemesi gerekmez. Parmakta yüzük var ve bu geniş ise abdest alırken bunu oynatmak sünnet, eğer yüzük dar ve altına su geçirmeyecek kadar parmağa oturmuşsa onu oynatmak farzdır.
3- Başı Meshetmek
Mesh, sözlükte eli bir şeyin üzerinden geçirmek demektir. İbadet hukukunda ise suyun bir vücut organına isabet etmesidir. Başın meshedilmesindeki farz oranı alın miktarıdır. Bu miktar ise başın dörtte biridir. Mesh ederken üç veya daha fazla parmağı kullanmak gerekir. İki parmakla yapılan mesh caiz değildir. Başa giyilen sarık veya takke üzerine meshetmek geçerli değildir. Kadınlar da baş örtüleri üzerine mesh edemezler.
4- Ayakları Yıkamak
Sağlam ve çıplak ayakları topuklarıyla birlikte bir defa yıkamak farzdır. Yaralı veya mestle örtülü ayakları yıkamaya gerek olmayıp sadece meshetmek yeterlidir. Bir kimsenin ayağında yarık varsa ve o yarığa su sızdırmayan bir ilaç sürülmüşse, o kimse ayağını yıkadığı zaman, su yarığın altına geçmezse bu durumda su, ayağa zarar verecekse abdest yerine getirilmiş sayılır ve bu caizdir. Ancak su zarar vermiyorsa abdest tam olarak alınmış sayılmaz. Dolayısıyla zarar vermediği takdirde yarıklara su ulaşacak şekilde yıkamak gereklidir.
Abdestin Sünnetleri
- Abdeste başlarken "Euzu ve Besmele" çekmek.
- Abdeste niyet etmek.
- Önce bileklere kadar elleri yıkamak.
- Misvak kullanmak veya dişleri parmakla ovalamak.
- Ağza ve burna üçer defa su vermek. ( mazmaza ve istinşak )
- Kulakları, boynu mesh etmek.
- Başın tamamını mesh etmek.
- Yıkanması gereken uzuvları üçer defa yıkamak .
- Abdeste organları ara vermeden yıkayarak devam etmek .
- Sırayı bozmamak .
- Abdest almaya sağ taraftan başlamak
Abdestin Edepleri
- Abdest alırken başkasından yardım istememek .
- Abdest alırken suyun sıçramaması için dikkatli davranmak
- Kıbleye doğru yönelmek .
- Gereksiz yere konuşmamak .
- Niyet ederken dil ile niyet etmek .
- Her uzvu iyice ovmak .
- Abdest dualarını okumak.
- Kullanılmış su ile abdest almamaya dikkat etmek.
- Her uzvu yıkarken niyeti korumakla birlikte " Bismillah " demek.
- Kulağı meshederken serçe parmaklarının uçlarıyla kulak deliklerini meshetmek .
- Burna ve ağza suyu alırken sağ eli kullanmak .
- Sol el ile sümkürmek .
- Özür sahibi olmayan kimsenin namaz vaktinden önce abdest alması .
- Abdest bittikten sonra kıbleye karşı ayakta kelime-i şahadet getirmek ve dua yapmak, biraz su içmek .
- Durgun ve akarak yer değiştiren sular ile birikinti halindeki sulara ve Kıble'ye karşı abdest bozulmaz.
Abdesti Bozan Durumlar
- İdrar veya dışkı yollarından yani ön ve arkadan herhangi bir şeyin çıkması. ( idrar , dışkı , yel , vedi , mezi , meni , kurt vb.)
- Aklın idrak gücünü gideren hususlar; uyumak, bayılmak, delirmek, sarhoş olmak vs.dir. Ancak oturduğu yerde kıpırdamadan uyuyan kimsenin abdesti bozulmaz .
- Vücudun herhangi bir yerinden kan, irin veya sarı su çıkması ve etrafına yayılması. Ağızdan akan kana bakılır, şayet bu kan tükrük kadar veya tükrükten fazla ise abdesti bozulur .
- Ağız dolusu kusmak .
- Cinsi münasebette bulunmak .
- Tam olarak cinsi ilişki olmasa bile kadın ve erkeğin çıplak ve ince bir elbise ile vucutlarının veya tenasül uzuvlarının birbirine değmesi .
- Teyemmüm yapan kimsenin su bulması .
- Namazda sesli gülmek .
Abdesti Bozmayan Durumlar
- Kişinin ön veya arka yollarından başka vücudunun herhangi bir yerinden kan çıkıp, bir damla halinde kalması .
- Kabuk bağlamış bir yaranın kan çıkmadan kabuğunun düşmesi .
- Yaradan , burundan yahut kulaktan bir vücud kurdunun düşmesi .
- Tenasül uzvuna (cinsi organına) el sürmek .
- Kadın vücudunun herhangi bir yerine dokunmak .
- Ağız dolusu olmayan kusuntu .
- Ağızdan çıkan balgam .
- Oturduğu yerde veya namazda uyumak .
- Ağlamak .
